IBPP1/443-77/14/BM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 16 stycznia 2014 r. (data wpływu 22 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy u Wnioskodawcy powstanie obowiązek wystawiania faktur VAT częściowych i odprowadzania podatku VAT należnego w związku ze świadczonym przez matkę Wnioskodawcy najmem lokali - jest prawidłowe.

W dniu 22 stycznia 2014 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy u Wnioskodawcy powstanie obowiązek wystawiania faktur VAT częściowych i odprowadzania podatku VAT należnego w związku ze świadczonym przez matkę Wnioskodawcy najmem lokali.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 3 września 2013 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. W związku z pozostawionym przez niego testamentem Wnioskodawca został spadkobiercą w wielkości 1/4 majątku - domu (żyje mama - lat 87 i siostra - lat 57, ojciec swoją część -1/2 majątku-podzielił równo między Wnioskodawcę i siostrę).

Rodzice wynajmowali (i wynajem trwa nadal) w swoim domu na działalność gospodarczą: handel detaliczny artykułami dziecięcymi i tekstyliami. Dzierżawcy (najemcy) lokali nie są podatnikami podatku VAT. Dochody z najmu były i są opodatkowane przez rodziców (teraz mamę) podatkiem zryczałtowanym 8,5%.

Wnioskodawca od 1978 r. ma swoją rodzinę, mieszka w swoim mieszkaniu w Katowicach. W domu rodziców (w Krzepicach) jest tylko gościem (bywa tam średnio 1 raz w miesiącu), Wnioskodawca nigdy nie partycypował ani w kosztach utrzymania tego domu ani też w pożytkach otrzymywanych przez rodziców (teraz przez mamę) z najmu pomieszczeń. Wnioskodawca sam prowadzi jednoosobową firmę (oprogramowanie mikrokomputerów) i jest podatnikiem podatku VAT.

Wnioskodawca wskazał cyt. "Umówiliśmy się między sobą już dawno (rodzice, siostra i ja, a teraz po śmierci taty mama, siostra i ja), że ani ja ani siostra nie czerpiemy z najmu żadnych pożytków."

Taka forma ustaleń ma charakter umowy użyczenia (nieodpłatnej) mamie (obecnie, po śmierci taty) części udziału Wnioskodawcy w nieruchomości. Wnioskodawca wyraził przez to zgodę, że może w sposób dowolny dysponować częścią majątku Wnioskodawcy odziedziczonego po tacie, przeznaczając go na wynajem, a Wnioskodawca nie chcę pieniędzy z tego wynajmu i to ona ma płacić podatek od całości przychodów z najmu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy brak będzie ze strony Wnioskodawcy obowiązku wystawiania faktur VAT częściowych (1/4 całości) i odprowadzania podatku VAT należnego w związku z takim (opisanym wyżej) najmem i taką umową z mamą... - pytanie oznaczone we wniosku nr 2.

Czy ewentualny obowiązek podatkowy (w związku z otrzymanym spadkiem) z tytułu podatku od najmu w tym przypadku ciążyłby na Wnioskodawcy od dnia śmierci taty (3 września 2013 r.) czy też od dnia notarialnego (lub sądowego) potwierdzenia tego zdarzenia (poświadczenia posiadania przez notariusz/sąd)... - pytanie oznaczone we wniosku nr 3.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie będzie on posiadał obowiązku wystawiania faktur VAT częściowych, gdyż na podstawie umowy między Wnioskodawcą i mamą wystawcą rachunku dla sklepikarzy jest w całości mama (nie jest ona podatnikiem VAT).

Ewentualny obowiązek podatkowy w podatku w podatku VAT (wystawiania faktur częściowych) ciążyłby na Wnioskodawcy od dnia poświadczenia posiadania przez notariusza lub sąd.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy - przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Z kolei, w myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.

Jak już wcześniej wskazano, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, za usługę może być uznane każde niebędące dostawą towarów świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednak z cywilistycznej istoty pojęcia "świadczenia" wynika, że musi ono polegać na działaniu albo na zaniechaniu podmiotu zobowiązanego do spełnienia świadczenia. Dodatkowo, aby możliwe było uznanie jakiegoś zdarzenia za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ww. przepisu, musi występować stosunek zobowiązaniowy pomiędzy podmiotami biorącymi udział w tym zdarzeniu, czyli obie strony muszą się zobowiązać do określonego działania bądź powstrzymania się od dokonania określonej czynności.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 tej ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok najmu i dzierżawy, regulujących zasady używania rzeczy.

Stosownie do brzmienia art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas oraz nieodpłatność. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy.

Stosownie do art. 659 § 1 ustawy - Kodeks cywilny przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Stosownie do treści powyższego przepisu, najem jest umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną i polega na oddaniu rzeczy do używania przez wynajmującego, zaś świadczenie najemcy, polega na płaceniu umówionego czynszu. Tak więc, oddanie w ramach umowy najmu osobie trzeciej lokalu użytkowego skutkuje uzyskiwaniem korzyści majątkowej po stronie wynajmującego.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca został spadkobiercą 1/4 domu po ojcu zmarłym 3 września 2013 r. (matka otrzymała w spadku - 1/2 domu, Wnioskodawca i siostra - po 1/4 domu).

Rodzice Wnioskodawcy wynajmowali (i wynajem trwa nadal) w swoim domu lokale na działalność gospodarczą: handel detaliczny artykułami dziecięcymi i tekstyliami. Dzierżawcy (najemcy) lokali nie są podatnikami podatku VAT. Dochody z najmu były i są opodatkowane przez rodziców (teraz mamę) podatkiem zryczałtowanym.

Wnioskodawca od 1978 r. ma swoją rodzinę, mieszka w swoim mieszkaniu w Katowicach. Wnioskodawca sam prowadzi jednoosobową firmę (oprogramowanie mikrokomputerów) i jest podatnikiem podatku VAT. W domu rodziców (w Krzepicach) jest tylko gościem (bywa tam średnio 1 raz w miesiącu), Wnioskodawca nigdy nie partycypował w kosztach utrzymania tego domu ani też w pożytkach otrzymywanych przez rodziców (teraz przez mamę) z najmu pomieszczeń.

Wnioskodawca nie czerpie z ww. najmu żadnych pożytków. Wnioskodawca umówił się przed śmiercią ojca z rodzicami i siostrą, a po śmierci ojca z matką i siostrą, że ani Wnioskodawca ani siostra nie czerpią z najmu żadnych pożytków. Ustalenia te mają charakter nieodpłatnego użyczenia matce (po śmierci taty) części udziału Wnioskodawcy w nieruchomości. Matka może w sposób dowolny dysponować częścią majątku Wnioskodawcy odziedziczonego po tacie, przeznaczając go na wynajem, a Wnioskodawca nie czerpie korzyści z tego wynajmu.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii czy u Wnioskodawcy powstanie obowiązek wystawiania faktur VAT częściowych (1/4 całości) i odprowadzania podatku VAT należnego w związku z opisanym wyżej najmem.

Z wniosku wynika, że stroną umowy najmu lokali na działalność gospodarczą (handel detaliczny artykułami dziecięcymi i tekstyliami) w będącym przedmiotem zapytania domu byli najpierw rodzice Wnioskodawcy, a po śmierci ojca stroną umowy najmu ww. lokali jest wyłącznie matka Wnioskodawcy.

Jednocześnie z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca użyczył mamie swoją część udziału w nieruchomości, który to udział w żaden sposób nie był związany z prowadzoną przez Wnioskodawcą działalnością gospodarczą i nie był przez niego nigdy używany. Wnioskodawca jest więc wyłącznie stroną umowy użyczenia na rzecz mamy, która w dalszej kolejności sama jest stroną umowy najmu.

Jeśli zatem Wnioskodawca po śmierci ojca na podstawie umowy użyczenia oddał mamie do bezpłatnego użytkowania przypadający na niego udział w nieruchomości i to ona będzie wynajmowała lokale i pobierała cały czynsz to czynsz ten w żadnej części nie stanowi obrotu dla Wnioskodawcy.

Zatem, w przedstawionym stanie faktycznym, Wnioskodawca nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do świadczonej przez matkę Wnioskodawcy usługi najmu lokali w domu (którego część odziedziczoną po ojcu Wnioskodawca użyczył nieodpłatnie matce) a tym samym nie jest zobowiązany do odprowadzania podatku należnego z tytułu świadczonej przez matkę Wnioskodawcy ww. usługi najmu.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy o VAT obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r., podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

Z powyższych przepisów wynika zatem, że fakturę wystawia sprzedawca będący podatnikiem podatku od towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej sprzedaży towarów lub świadczonych usług. Faktura jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej).

Tak więc skoro Wnioskodawca nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do świadczonej przez matkę Wnioskodawcy usługi najmu lokali w domu (którego część odziedziczoną po ojcu Wnioskodawca użyczył nieodpłatnie matce) należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie może dokumentować tej usługi najmu częściowymi fakturami VAT i odprowadzać z tego tytułu podatku należnego.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy, że nie będzie on posiadał obowiązku wystawiania faktur VAT częściowych, gdyż na podstawie umowy między Wnioskodawcą i mamą wystawcą rachunku dla sklepikarzy jest w całości mama, należało uznać za prawidłowe.

Tym samym odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 3 w zakresie podatku VAT staje się bezprzedmiotowa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Zaznaczyć należy, iż niniejsza interpretacja wydana została dla Wnioskodawcy i nie wywołuje skutków prawnopodatkowych dla siostry i matki Wnioskodawcy.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.