IBPP1/443-587/10/BM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia z dnia 15 czerwca 2010 r. (data wpływu 21 czerwca 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 sierpnia 2010 r. (data wpływu do tut. organu 16 sierpnia 2010 r.), oraz pismem które wpłynęło do tut. organu w dniu 23 września 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe męża powstałe w wyniku przekazania Wnioskodawczyni wyrokiem sądu nieruchomości w przypadku uchylania się męża od zapłaty oraz w zakresie obowiązku zwrotu odliczonego podatku dotyczącego zakupu materiałów i robocizny - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 czerwca 2010 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe męża powstałe w wyniku przekazania Wnioskodawczyni wyrokiem sądu nieruchomości w przypadku uchylania się męża od zapłaty oraz w zakresie obowiązku zwrotu odliczonego podatku dotyczącego zakupu materiałów i robocizny.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 12 sierpnia 2010 r. (data wpływu do tut. organu 16 sierpnia 2010 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 2 sierpnia 2010 r. znak: IBPP1/443-587/10/BM, IBPBII/2/415-748/10/AK oraz pismem które wpłynęło do tut. organu w dniu 23 września 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Były mąż Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą jako podatnik VAT. W 2003 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem rozpoczęli rozbudowę starego budynku mieszkalno-usługowego stanowiącego współwłasność majątkową małżeńską, a mąż skorzystał z odliczenia podatku VAT naliczonego w fakturach zakupu materiałów i robocizny w swojej firmie. Wysokość zwróconego mężowi podatku VAT przez Urząd Skarbowy w N. wyniosła 80.885 zł (od 2004 r. do 2009 r.). Na cel rozbudowy wzięty został przez oboje małżonków kredyt hipoteczny. Po rozbudowie powstał budynek mieszkalno-usługowy o powierzchni użytkowej 270 metrów ² (90 m ² stanowi część mieszkalna). Od dnia 1 maja 2008 r. do 28 lutego 2010 r. nieruchomość była wynajmowana przez męża i tylko mąż czerpał pożytki z wynajmu (Wnioskodawczyni była już po rozwodzie), jednak nie została ona wprowadzona do ewidencji środków trwałych firmy.

Obecnie trwa postępowanie o podział majątku dorobkowego i sąd przychylił się, aby nieruchomość ta została przekazana Wnioskodawczyni w zamian za to zrzeka się ona na rzecz byłego męża udziałów we wspólnym domu mieszkalnym, który obecnie Wnioskodawczyni zajmuje z dwójką dzieci, ponieważ dom ten nie jest dostosowany do potrzeb osoby niepełnosprawnej a Wnioskodawczyni po wypadku samochodowym od 2005 r. porusza się na wózku inwalidzkim. Warunkiem jednak przyznania Wnioskodawczyni na wyłączną własność tej nieruchomości jest także to, że ewentualne zobowiązania podatkowe wynikłe z faktu przekazania nieruchomości Wnioskodawczyni musi zapłacić z byłym mężem po połowie. Jeżeli będzie to VAT od obecnej wartości rynkowej nieruchomości Wnioskodawczyni nie będzie w stanie go zapłacić.

Wnioskodawczyni nie była, nie jest i na dzień dzisiejszy nie zamierza być zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym.

Przekazanie nieruchomości nastąpiło na podstawie wyroku sądowego z dnia 15 lipca 2010 r.

Nieruchomość składa się z części mieszkalnej (90 m ²), części usługowej (180 m ²), jest obciążona kredytem hipotecznym w związku z tym część usługowa musi być wynajmowana, aby tę nieruchomość utrzymać. Po zaczerpnięciu informacji w urzędzie skarbowym w N. przychody z najmu tej nieruchomości będą opodatkowane ryczałtem.

Ponadto Wnioskodawczyni podała, że nie wie czy przedmiotowy budynek mieszkalno-usługowy był kiedykolwiek wykorzystywany przez męża do działalności gospodarczej, ponieważ w niedługim czasie po uzyskaniu pozwoleń na rozbudowę starego budynku mieszkalnego na budynek mieszkalno - usługowy miała wypadek samochodowy a mąż zostawił ją z dwójką dzieci i nie ma z nim kontaktu.

Wnioskodawczyni wskazała również, dodatkowe fakty, które udało się ustalić w międzyczasie a które mogą mieć wpływ na ocenę tej sytuacji:

W dniu 15 lipca 2010 r. nieruchomość została przekazana Wnioskodawczyni wyrokiem sądu i od tej pory jest jedyną właścicielką nieruchomości. Budynek nie jest odebrany przez nadzór budowlany, nie posiada zezwolenia na użytkowanie.

W wyniku podziału majątku dorobkowego Wnioskodawczyni nie otrzymała przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55. kodeksu cywilnego.

Wyrok w sprawie rozwodowej uprawomocnił się w dniu 3 września 2008 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 12 sierpnia 2010 r.):

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 12 sierpnia 2010 r.):

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zagadnienia dotyczące odpowiedzialności podatkowej osób trzecich zawarte zostały w rozdziale 15 działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 107 § 1 ww. ustawy w przypadkach i w zakresie przewidzianych w tym rozdziale za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji (art. 108 § 1 Ordynacji podatkowej).

Osoby trzecie objęte są odpowiedzialnością, gdy podatnik dopuści do powstania zaległości podatkowej. Decyzja orzekająca o odpowiedzialności osoby trzeciej ma charakter konstytutywny, gdyż tworzy nowe stosunki prawne, zarówno gdy chodzi o podmiot jak i przedmiot. Podmiotami tych stosunków są bowiem osoby trzecie, zaś przedmiotem odpowiedzialność, która odnosi się do pokrycia długu.

Zgodnie z art. 26 Ordynacji podatkowej podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.

Stosownie do art. 29 § 1 ww. ustawy w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26, obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.

Zgodnie z art. 29 § 2 Ordynacji podatkowej skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem:

Natomiast w przypadku ustania związku małżeńskiego w następstwie rozwodu, unieważnienia małżeństwa oraz w przypadku separacji odpowiedzialność małżonka podatnika określa art. 110 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 110 § 1 Ordynacji podatkowej rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednakże tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.

Stosownie do art. 110 § 2 Ordynacji podatkowej odpowiedzialność, o której mowa w § 1, nie obejmuje:

Wobec powyższego, warunkiem ponoszenia przez byłego małżonka odpowiedzialności jest powstanie zobowiązania podatkowego w trakcie trwania związku małżeńskiego i trwania wspólności majątkowej. Odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka ma charakter odpowiedzialności osobistej ograniczonej kwotowo. Odpowiada on z całego swojego majątku, ale tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.

Ustanie wspólności majątkowej na skutek rozwodu nie skutkuje automatycznie ustaniem wspólnego charakteru majątku, a jedynie przekształceniem się wspólności łącznej (bezudziałowej) we wspólność w częściach ułamkowych. Ma ona charakter przejściowy, gdyż każdy z małżonków może domagać się jej zniesienia i podziału majątku. Może mieć to miejsce w drodze umowy albo na podstawie orzeczenia sądowego.

Zgodnie z art. 306h § 1 pkt 3 ww. ustawy organy podatkowe, za zgodą podatnika, wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika na żądanie małżonka podatnika, z zastrzeżeniem § 2, a także rozwiedzionego małżonka w zakresie zaległości powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej oraz innych osób wymienionych w art. 111.

Wykładnia regulacji art. 110 Ordynacji podatkowej prowadzi do wniosku, że decydującym momentem dla objęcia odpowiedzialnością rozwiedzionego małżonka jest moment powstania zobowiązania podatkowego.

Z drugiej jednak strony, z generalnych zasad odpowiedzialności osób trzecich, wynikających z art. 107 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, wypływa wniosek, iż odpowiedzialność ta może dotyczyć co do zasady zaległości podatkowych. Powinny więc one istnieć jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego.

Tak więc współmałżonek nie może być obciążony zaległościami podatkowymi, (które powinny być uregulowane przez drugiego współmałżonka), które powstały po rozwodzie - tj. wtedy, gdy wspólność majątkowa ustała.

Za przyjęciem tego stanowiska przemawia także art. 306h § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej który umożliwia rozwiedzionemu małżonkowi uzyskanie zaświadczenia jedynie o wysokości takich zaległości podatkowych, które powstały w czasie trwania wspólności majątkowej, a nie tych, które wynikają ze zobowiązań powstałych w tym okresie. Przyjmując, że art. 110 Ordynacji podatkowej pozwala na przeniesienie na byłego małżonka odpowiedzialności także za zaległości podatkowe wynikające ze zobowiązań powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, rozwiedziony małżonek nie miałby żadnych instrumentów prawnych, które umożliwiłyby mu uzyskanie informacji o ich wysokości.

W myśl przepisów Ordynacji podatkowej osoby trzecie (w tym przypadku były małżonek) mogą być objęte odpowiedzialnością podatkową jedynie wówczas, gdy podatnik nie wykonał dobrowolnie zobowiązania podatkowego, w konsekwencji czego powstała zaległość podatkowa. Natomiast za zaległość podatkową, zgodnie z art. 51 § 1 ww. ustawy uważa się podatek niezapłacony w terminie płatności.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż mąż Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą jako podatnik VAT. W 2003 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem rozpoczęli rozbudowę starego budynku mieszkalno-usługowego stanowiącego współwłasność majątkową małżeńską a maż skorzystał z odliczenia podatku VAT naliczonego w fakturach zakupu materiałów i robocizny w swojej firmie. Wysokość zwróconego mężowi podatku VAT przez Urząd Skarbowy w N. wyniosła 80.885 zł (od 2004 r. do 2009 r.). Po rozbudowie powstał budynek mieszkalno-usługowy o powierzchni użytkowej 270 metrów2 (90 m² stanowi część mieszkalna). Od dnia 1 maja 2008 r. do 28 lutego 2010 r. nieruchomość była wynajmowana przez męża i tylko mąż czerpał pożytki z wynajmu (Wnioskodawczyni była już po rozwodzie), jednak nie została ona wprowadzona do ewidencji środków trwałych firmy.

Wyrok sądu w sprawie rozwodowej uprawomocnił się w dniu 3 września 2008 r.

W dniu 15 lipca 2010 r. nieruchomość została przekazana wyrokiem sądu Wnioskodawczyni i od tej pory jest ona jedyną właścicielką nieruchomości.

Jak wskazano powyżej warunkiem ponoszenia przez rozwiedzionego małżonka odpowiedzialności za zaległości podatkowe jest powstanie zaległości w trakcie trwania związku małżeńskiego i trwania wspólności majątkowej.

Zatem biorąc pod uwagę fakt, że w czasie trwania małżeństwa i wspólności majątkowej. tj. do dnia 3 września 2008 r., nie powstała w przedmiotowej sprawie zaległość podatkowa (obowiązek podatkowy nie powstał przed uprawomocnieniem się orzeczenia sądu o rozwodzie), a nieruchomość została przekazana Wnioskodawczyni wyrokiem sądu w dniu 15 lipca 2010 r., zdaniem tut. organu stanowisko Wnioskodawczyni, że nie odpowiada ona za zobowiązania podatkowe męża powstałe w wyniku przekazania jej wyrokiem sądu przedmiotowej nieruchomości, należało uznać za prawidłowe.

Odnośnie natomiast kwestii obowiązku zwrotu części odliczonego podatku z tytułu zakupu materiałów i robocizny dotyczących przedmiotowej nieruchomości należy zauważyć, że skoro Wnioskodawczyni nie odpowiada za zobowiązania podatkowe byłego męża, powstałe w wyniku przekazania nieruchomości żonie wyrokiem sądu, zdaniem tut. organu Wnioskodawczyni również nie ma obowiązku zwrotu części podatku VAT, który został odliczony przez byłego małżonka Wnioskodawczyni na zakup materiałów i robociznę dotyczących rozbudowy ww. nieruchomości.

Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z art. 112 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach.

Natomiast obowiązek skorygowania podatku naliczonego od wcześniej nabytych towarów, środków trwałych wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, które są następnie przedmiotem zbycia w ramach zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, reguluje art. 91 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Zgodnie z tym przepisem w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Skoro jednak Wnioskodawczyni w wyniku podziału majątku dorobkowego nie nabyła przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 kodeksu cywilnego (co wyraźnie stwierdziła we wniosku), to również nie jest zobowiązana do dokonania ewentualnej korekty (w tym dokonania ewentualnego zwrotu części podatku VAT), o której mowa w art. 91 ust. 9 ustawy o VAT.

Zatem oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku należało uznać je za nieprawidłowe.

Na marginesie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), zatem niniejsza interpretacja wydana na wniosek Wnioskodawczyni nie stanowi jednocześnie interpretacji dla byłego małżonka Wnioskodawczyni, który - jeśli jest zainteresowany uzyskaniem dla siebie interpretacji indywidualnej w zakresie ciążących na nim ewentualnych obowiązków podatkowych - powinien złożyć odrębny wniosek, przedstawić właściwy dla siebie stan faktyczny (zdarzenie przyszłe), pytanie oraz własne stanowisko w sprawie, jak również wnieść odrębną opłatę.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy jednak zaznaczyć, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Niniejsza interpretacja nie dotyczy odpowiedzialności Wnioskodawcy za ewentualne inne zobowiązania czy zaległości byłego małżonka niewymienione we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.