IBPP1/443-478/13/LSz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia z dnia z dnia 26 lutego 2013 r. (data wpływu 11 marca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy czynność zwrotu wywłaszczonej nieruchomości niezabudowanej w zamian za zwrot otrzymanego zwaloryzowanego odszkodowania stanowi odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - jest prawidłowe.

W dniu 11 marca 2013 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy czynność zwrotu wywłaszczonej nieruchomości niezabudowanej w zamian za zwrot otrzymanego zwaloryzowanego odszkodowania stanowi odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 10 września 2012 r. Gmina złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przedstawiając następujący stan faktyczny:

Starosta w dniu 8 grudnia 2011 r. po rozpatrzeniu wniosku Państwa X orzekł w drodze decyzji o:

* dokonaniu przez Gminę zwrotu wywłaszczonej nieruchomości niezabudowanej na ich rzecz,

* zobowiązaniu Państwa X do zwrotu na rzecz Gminy zwaloryzowanego, orzeczonego przy wywłaszczeniu odszkodowania.

Zgodnie z art. 141 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, należność na wniosek stron, została rozłożona na 10 rocznych rat.

W trakcie przeprowadzonego postępowania ustalono, że aktem notarialnym z dnia 24 stycznia 1975 r. nieruchomość została sprzedana Skarbowi Państwa (działki o nr 2262, 2267, 2268, 2272, 2273, 2274, 4600 o łącznej powierzchni 7,7577 ha).

Powyższy akt notarialny został zawarty w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1975 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Celem wywłaszczenia była budowa szpitala powiatowego.

Stosownie do art. 136 ust. 3 ww. ustawy poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Zgodnie z art. 137 ust. 1 pkt 1 nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu jeżeli pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu. Podczas oględzin ustalono, że działkę 4600 częściowo zajęto pod cmentarz komunalny, jest to teren trwale zagospodarowany w pozostałej części stanowi miedzę. Działki 2262, 2267, 2268 stanowią pole uprawne. Natomiast działki 2272, 2273 oraz 2274 stanowią teren zakrzewiony. Z uwagi, że działka 4600 w części stanowi cmentarz komunalny, który z uwagi na trwałe zagospodarowanie nie może być przedmiotem zwrotu, zaistniała konieczność sporządzenia dokumentacji podziałowej mającej na celu wydzielenie gruntu stanowiącego cmentarz.

Zgodnie z art. 140 wyżej cytowanej ustawy - poprzedni właściciel jest zobowiązany zwrócić aktualnemu właścicielowi nieruchomości odszkodowanie, które podlega waloryzacji z tym, że nie może ono przekraczać wartości rynkowej nieruchomości w dniu jej zwrotu. W omawianej sprawie znajdują dodatkowo zastosowanie przepisy art. 217 ust. 2 ustawy stanowiące, że jeżeli wywłaszczenia dokonano przed dniem 5 grudnia 1990 r. to w razie zwrotu nieruchomości uprawniona osoba zwraca odszkodowanie zwaloryzowane w wysokości nie większej niż 50% aktualnej wartości tej nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku zwrotu przez Gminę wywłaszczonej w 1975 r. nieruchomości, w zamian za zwrot otrzymanego odszkodowania w zwaloryzowanej wysokości nie przekraczającej 50% aktualnej wartości nieruchomości, występuje dostawa towaru podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też jest to czynność niepodlegająca opodatkowaniu.

Zdaniem Gminy, zwrot przez Gminę wywłaszczonej w 1975 r. nieruchomości, w zamian za zwrot otrzymanego odszkodowania w zwaloryzowanej wysokości nie przekraczającej 50% aktualnej wartości nieruchomości, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z otrzymaną w dniu 10 grudnia 2012 r. interpretacją indywidualną nr IBPP1/443-955/ 12/lSz, stanowisko Gminy, w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu taktycznego uznano za nieprawidłowe. Wskazano, iż w przedmiotowej sprawie ma miejsce dostawa towarów (gruntów) w zamian za zwrot odszkodowania. W tym przypadku zwaloryzowane odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Wynagrodzenie to ma bowiem charakter wzajemny i ekwiwalentny, co oznacza, że z tytułu zwrotu nieruchomości, dla oddającego wynika bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść. A zatem istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów (oddaniem nieruchomości) a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem, które przybiera postać zwróconego odszkodowania. Z tego względu mamy więc do czynienia z odpłatną dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W uzupełnieniu do przedstawionego stanu faktycznego należy dodać, iż w decyzji Starosta orzekł, że zgodnie z art. 141 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami należność, na wniosek Państwa X, zostaje rozłożona na 10 rocznych rat. Pierwsza rata płatna w terminie 30 dni od daty kiedy decyzja stanie się ostateczna. Pozostałe raty płatne są z góry za dany rok, począwszy od 2013 r., w terminie do dnia 31 marca danego roku, po uprzednim poinformowaniu o ich wysokości przez Urząd Miejski. Począwszy od 2013 r. raty podlegają oprocentowaniu, przy zastosowaniu stopy procentowej, równej stopie redyskonta weksli stosowanej przez Narodowy Bank Polski. Wierzytelność Gminy podlega zabezpieczeniu, zgodnie z art. 141 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, poprzez ustanowienie hipoteki na zwracanej nieruchomości. Do skutków opóźnienia w zapłacie należności wynikających z decyzji Starosty stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Cywilnego. Gmina jest podatnikiem podatku VAT i składa miesięczne deklaracje VAT-7.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy na podstawie decyzji Starosty wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, w której orzeka o dokonaniu przez Gminę zwrotu wywłaszczonej nieruchomości niezabudowanej na rzecz Państwa X zobowiązaniu wyżej wymienionych do zwrotu na rzecz Gminy zwaloryzowanego, orzeczonego przy wywłaszczeniu odszkodowania w wysokości nie przekraczającej 50% aktualnej wartości nieruchomości, mamy do czynienia z odpłatną dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, zwrot nieruchomości wywłaszczonych jest instytucją prawną, umożliwiającą przywrócenie własności nieruchomości poprzednim właścicielom, niewykorzystanych na cel wywłaszczenia lub przejęcia. Nieruchomość, na której w określonym ustawowo czasie nie rozpoczęto realizacji celu wywłaszczenia, podlega zwrotowi na rzecz poprzedniego jej właściciela lub jego spadkobierców. Nie jest zatem możliwe przesuwanie realizacji inwestycji na danej nieruchomości w bliżej określoną przyszłość. W takim bowiem przypadku ujawnia się brak podstawowej przesłanki wywłaszczenia, jaką jest niezbędność nieruchomości dla realizacji celu publicznego, uzasadniająca wywłaszczenie.

O zwrocie wywłaszczonych nieruchomości, zwrocie odszkodowania, w tym także nieruchomości zamiennej oraz o rozliczeniach z tytułu zwrotu i terminach zwrotu orzeka starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej w drodze decyzji (art. 142 ustawy o gospodarce nieruchomościami). Decyzja jest oświadczeniem jednostronnym organu administracyjnego o charakterze zewnętrznym i indywidualnym. Jest ona wydawana na podstawie przepisów prawa materialnego administracyjnego oraz musi działać w granicach prawa powszechnie obowiązującego. Dotyczy konkretnego adresata w jasno sprecyzowanej sprawie. Uprawnienie o zwrot nieruchomości wywłaszczonej podlega zatem ocenie i rozstrzygnięciu w postępowaniu administracyjnym, mimo iż dotyczy to zmiany podmiotu prawa własności przysługującego do danej nieruchomości. Od decyzji starosty wszystkim stronom postępowania o zwrot nieruchomości przysługuje prawo złożenia odwołania do wojewody (art. 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Biorąc pod uwagę powyższe, zwrot przez Gminę wywłaszczonej nieruchomości niezabudowanej na podstawie decyzji Starosty, w zamian za zwrot zwaloryzowanego, orzeczonego przy wywłaszczeniu odszkodowania w wysokości nie przekraczającej 50% aktualnej wartości nieruchomości stanowi odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Treść tego przepisu stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również: przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT., opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Pojęcie dostawy towarów ustawodawca zdefiniował w art. 7 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z tym przepisem pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Biorąc pod uwagę powyższe, dostawę nieruchomości w świetle ustawy o podatku od towarów i usług traktuje się jako odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r., działalność gospodarcza, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - (Dz.Urz.UE.L 347, s. 1 z późn. zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji,

Przenosząc własność nieruchomości Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zleconych. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, występuje w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Wskazać należy, że ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta) ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy, czy też urząd miasta) wydając nieruchomość nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Zarówno organy władzy publicznej, jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, dodatkowo pod warunkiem, iż czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W rozpatrywanym przypadku nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym),

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Zgodnie z art. 11a ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy o samorządzie gminnym, organami gminy są rada gminy (rada miasta) i wójt (burmistrz, prezydent).

Z treści złożonego wniosku wynika, że Starosta orzekł w drodze decyzji o dokonaniu przez Gminę, czynnego podatnika VAT, zwrotu wywłaszczonych w 1975 r. nieruchomości niezabudowanych na rzecz Państwa X w zamian za zwrot przez nich otrzymanego odszkodowania w zwaloryzowanej wysokości nie przekraczającej 50% aktualnej wartości nieruchomości. Nieruchomość (działki o nr 2262, 2267, 2268, 2272, 2273, 2274, 4600 o łącznej powierzchni 7,7577 ha) została sprzedana Skarbowi Państwa aktem notarialnym z dnia 24 stycznia 1975 r. Celem wywłaszczenia była budowa szpitala powiatowego.

Obecnie działkę 4600 częściowo zajęto pod cmentarz komunalny, jest to teren trwale zagospodarowany w pozostałej części stanowi miedzę. Natomiast działki nr 2262, nr 2267, nr 2268 stanowią pole uprawne, a działki nr 2272, nr 2273 oraz nr 2274 stanowią teren zakrzewiony. Z uwagi, że działka 4600 w części stanowi cmentarz komunalny, który z uwagi na trwałe zagospodarowanie nie może być przedmiotem zwrotu, zaistniała konieczność sporządzenia dokumentacji podziałowej mającej na celu wydzielenie gruntu stanowiącego cmentarz.

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy kwestii ustalenia czy zwrot przez Gminę na podstawie decyzji Starosty wywłaszczonej nieruchomości niezabudowanej na rzecz Państwa X w zamian za zwrot na rzecz Gminy zwaloryzowanego, orzeczonego przy wywłaszczeniu odszkodowania w wysokości nie przekraczającej 50% aktualnej wartości nieruchomości, stanowi odpłatną dostawę w ujęciu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.), poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli, stosownie do przepisu art. 137, stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Z wnioskiem o zwrot wywłaszczonej nieruchomości lub jej części występuje się do starosty wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, który zawiadamia o tym właściwy organ. Warunkiem zwrotu nieruchomości jest zwrot przez poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę odszkodowania lub nieruchomości zamiennej stosownie do art. 140.

Zgodnie z art. 137 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu.

Zgodnie z art. 140 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy, w razie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości poprzedni właściciel lub jego spadkobierca zwraca Skarbowi Państwa lub właściwej jednostce samorządu terytorialnego, w zależności od tego, kto jest właścicielem nieruchomości w dniu zwrotu, ustalone w decyzji odszkodowanie, a także nieruchomości zamienną, jeżeli była przyznana w ramach odszkodowania.

W myśl art. 217 ust. 2 ww. ustawy, osoby, które zostały pozbawione własności nieruchomości w wyniku wywłaszczenia dokonanego przed 5 grudnia 1990 r. w razie zwrotu tych nieruchomości, zwracają odszkodowanie zwaloryzowane, w wysokości nie większej niż 50% aktualnej wartości tych nieruchomości.

Biorąc pod uwagę cytowane powyżej przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której w zamian za zwrócone (oddane) nieruchomości niezabudowane Gmina otrzyma zwrot odszkodowania na podstawie art. 217 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Niewątpliwie czynność przeniesienia przez Wnioskodawcę na rzecz poprzedniego właściciela nieruchomości niezabudowanych wywoła określone skutki prawne w postaci przeniesienia wszelkich praw do przedmiotowych nieruchomości (czyli ich własności). Tym samym Gmina, w zamian za odszkodowanie dokona przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel wywłaszczonymi wcześniej działkami.

Należy mieć na uwadze, że pojęcie przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, określone w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, ma szerszy zakres, niż sprzedaż czy zamiana w ujęciu cywilnoprawnym. Przede wszystkim przeniesienie prawa do rozporządzania towarem to nie tylko przeniesienie jego własności. Dla uznania, że miała miejsce dostawa towarów, wystarczy że podmiot nabędzie tzw. własność ekonomiczną, tzn. będzie miał możliwość dowolnego rozporządzania i dysponowania uzyskanym towarem. Bez znaczenia zatem w tej sytuacji pozostaje forma prawna zbycia towaru.

Powyższe wskazuje jednoznacznie, że rozważając skutki podatkowe dokonanej przez Wnioskodawcę transakcji należy mieć na uwadze wyłącznie aspekty prawne, które mają znaczenie z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług.

Z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że istotą dostawy jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym chodzi tutaj o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Podobną regulację w zakresie dostawy zawiera art. 14 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L Nr 347 str. 1 z późn. zm.). Dostawa towaru nie odnosi się do zbycia prawa własności zgodnie z procedurami przewidzianymi obowiązującym prawem krajowym, lecz obejmuje wszelkie zbycie majątku rzeczowego przez jedną stronę, która upoważnia drugą stronę do dysponowania w rzeczywistości tym majątkiem tak, jakby była jego właścicielem. Pogląd ten jest zgodny z celem Dyrektywy, która została opracowana między innymi w celu oparcia wspólnego systemu VAT na jednolitej definicji transakcji podlegających opodatkowaniu, Celowi temu mogłaby zagrozić sytuacja, gdyby warunek zaistnienia dostawy towarów - będącej jedną z trzech transakcji podlegających opodatkowaniu - różnił się w poszczególnych Państwach Członkowskich, jak to ma miejsce w przypadku warunków rządzących przeniesieniem prawa własności w prawie cywilnym.

Takie stanowisko znalazło wyraz w wielu orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który stwierdził, że pojęcie dostawy towaru nie odnosi się do przeniesienia własności w formach przewidzianych we właściwym prawie krajowym, lecz obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego rozporządzania nim, jak gdyby była właścicielem tego dobra.

Pojęcie rozporządzania towarami jak właściciel w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług należy więc rozumieć szeroko, jako obejmujące nie tylko uprawnienie do wyzbycia się własności pozyskanych towarów (przeniesienie własności, zrzeczenie się własności, rozporządzenie na wypadek śmierci) czy ich obciążenia (ustanowienia na rzeczy prawa rzeczowego, czy też oddanie rzeczy w dzierżawę lub najem), lecz także korzystania z nabytych towarów.

Problemem do rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie jest to, czy rzeczywiście mamy do czynienia ze zwrotem towaru czy z odrębną dostawą.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w styczniu 1975 r., tj. prawie 38 lat temu, właściciel nieruchomości został z niej wywłaszczony, w zamian za co otrzymał odszkodowanie. Obecnie, z uwagi na fakt, że nieruchomość nie została wykorzystana na cel, w związku z realizacją którego wywłaszczenie miało miejsce, właściciel ten wystąpił o zwrot nieruchomości w zamian za zwrot odszkodowania.

W istocie przepisy art. 136 ust. 3 i art. 137 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami przewidują możliwość "zwrotu" wywłaszczonej nieruchomości jeśli nie została ona w ciągu 7 lat od wywłaszczenia zagospodarowania na cel, na który dokonano wywłaszczenia, jednakże w ocenie tut. organu na gruncie przepisów ustawy o VAT nie mamy do czynienia ze zwrotem towaru lecz z odrębną dostawą.

Mimo, że pierwotna transakcja wywłaszczenia została dokonana przed wejściem w życie przepisów ustawy o VAT i nie była objęta jej regulacjami, to "zwrot" dokonywany jest obecnie i należy w oparciu o przepisy obecnie obowiązujące ocenić czy jest to na gruncie ustawy o VAT zwrot towaru czy nowa dostawa.

Co do zasady konsekwencją zwrotu towaru na gruncie ustawy o VAT jest obniżenie obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy o VAT. Odwołując się natomiast do regulujących kwestię korekty podstawy opodatkowania przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L 347 s. 1 z późn. zm.), a konkretnie do jej art. 90, stanowiącego że: "W przypadku anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązywania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie", stwierdzić należy, że obniżenie podstawy opodatkowania może mieć miejsce w przypadkach, gdy ze względu na zmianę stosunków umownych ma miejsce anulowanie, wypowiedzenie lub rozwiązanie transakcji.

Ponadto zwrot towarów wiąże się ze zwrotem zapłaty za towar, a nie ze zwrotem części ceny lub kwoty wyższej niż zapłacona cena.

W przedmiotowej sprawie prawie 38 lat temu właściciel nieruchomości przeniósł na rzecz Skarbu Państwa własność gruntów, za co uzyskał odszkodowanie. Czynność ta nie podlegała opodatkowaniu gdyż nie obowiązywała wtedy jeszcze ustawa o VAT. Obecnie właściciel ten zechciał odzyskać tę nieruchomość skoro nie została ona wykorzystana na cel w związku z którym wywłaszczenie miało miejsce.

Nie można jednak powiedzieć, że nieruchomość nie była w ogóle wykorzystywana, bowiem na części tej nieruchomości powstał cmentarz komunalny, zatem ta cześć nie może być przedmiotem zwrotu i w związku z tym istnieje konieczność dokonania podziału tej nieruchomości.

Jednocześnie po tylu latach nie dojdzie do zwrotu ceny (kwoty otrzymanego odszkodowania) w takiej samej wysokości jak 38 lat temu, lecz będzie to wartość zwaloryzowana nie większa niż 50% aktualnej wartości nieruchomości.

W świetle powyższego w przedmiotowej sprawie nie dochodzi do anulowania, wypowiedzenia czy rozwiązania stosunku zobowiązaniowego (wywłaszczenia) jaki miał miejsce 38 lat temu, lecz będzie to nowa dostawa, przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Nie można uznać, że transakcja sprzed 38 lat nie miała miejsca. Tak więc nie jest możliwe zakwalifikowanie takiego stanu faktycznego pod pojęcie "zwrotu towarów".

Należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie ma miejsce dostawa towarów (gruntów) w zamian za zwrot odszkodowania. W tym przypadku zwaloryzowane odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Wynagrodzenie to ma bowiem charakter wzajemny i ekwiwalentny, co oznacza, że z tytułu zwrotu nieruchomości, dla oddającego wynika bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść. A zatem istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów (oddaniem nieruchomości) a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem, które przybiera postać zwróconego odszkodowania.

Z tego względu mamy więc do czynienia z odpłatną dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ww. ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawca podaje również, że zwrotu wywłaszczonej nieruchomości dokonał na podstawie decyzji Starosty wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, jeżeli zatem w przedmiotowej sprawie dostawa nieruchomości przez Wnioskodawcę następuje z nakazu organu władzy publicznej, to znajduje tu zastosowanie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, iż zwrot przez Gminę wywłaszczonej nieruchomości niezabudowanej na podstawie decyzji Starosty, w zamian za zwrot zwaloryzowanego, orzeczonego przy wywłaszczeniu odszkodowania w wysokości nie przekraczającej 50% aktualnej wartości nieruchomości stanowi odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie na podstawie danych zawartych w opisie stanu faktycznego przedstawionym we wniosku, a zatem traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

W pozostałym zakresie objętym wnioskiem zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.