IBPP1/443-268/11/AL

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 2 lutego 2011 r. (data wpływu 8 lutego 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 13 kwietnia 2011 r. (data wpływu 15 kwietnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości rozliczenia obrotu z tytułu dzierżawy nieruchomości stanowiącej współwłasność małżeńską przez jednego z małżonków oraz możliwości wystawiania faktury VAT z tytułu tej dzierżawy - jest prawidłowe.

W dniu 8 lutego 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości rozliczenia obrotu z tytułu dzierżawy nieruchomości stanowiącej współwłasność małżeńską przez jednego z małżonków oraz możliwości wystawiania faktury VAT z tytułu tej dzierżawy. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 13 kwietnia 2011 r. (data wpływu 15 kwietnia 2011 r.) będący odpowiedzią na wezwanie z dnia 8 kwietnia 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe (ostatecznie doprecyzowane w piśmie z dnia 13 kwietnia 2011 r.):

Wnioskodawca jako prywatna osoba jest współwłaścicielem nieruchomości rolnej. Wśród współwłaścicieli tej nieruchomości są współmałżonek Wnioskodawcy oraz inne małżeństwo (razem 4 osoby). Ww. osoby są współwłaścicielami w równych częściach. Pomiędzy małżonkami (w obydwu przypadkach) istnieje ustawowa wspólność majątkowa. Nieruchomość została nabyta za środki pochodzące z majątku wspólnego do majątku wspólnego. Współwłaściciele zamierzają wydzierżawić przedmiotową nieruchomość w celu wydobycia przez dzierżawcę kopalin złóż (piasek) znajdujących się na opisanej nieruchomości. Dzierżawca we własnym imieniu uzyska też stosowne koncesje na wydobycie kruszyw. Umowę podpisują po jednej osobie z każdego małżeństwa (w przypadku małżeństwa Wnioskodawcy będzie to Wnioskodawca) przy udziale drugiego współmałżonka, który jednakże nie jest stroną umowy, a tylko wyraża zgodę na wydzierżawienie. Strony ustaliły, że stawka jednostkowa czynszu dzierżawnego należna wydzierżawiającemu od dzierżawcy będzie równa określonej kwocie - metr sześcienny plus VAT za jeden metr sześcienny wydobytego kruszywa ze złoża.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej, której wspólnikiem jest współmałżonek Wnioskodawcy. Jedynym przedmiotem działalności jest sprzedaż detaliczna kwiatów, roślin, nasion, nawozów, żywych zwierząt domowych, karmy dla zwierząt domowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach (PKD 4776Z). Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 19% dochodu. Przedmiotowa nieruchomość nie wchodzi w skład przedsiębiorstwa i nigdy nie była wykorzystywana dla celów prowadzenia działalności gospodarczej, a jej dzierżawa ma odbywać się poza działalnością gospodarczą. Nieruchomość nie była wprowadzona do ewidencji środków trwałych w ramach działalności gospodarczej. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w spółce, spółka ta jest czynnym podatnikiem VAT. Pozostali współwłaściciele nieruchomości nie prowadzą działalności gospodarczej. Są zatrudnieni na umowę o pracę. Nie są podatnikami VAT.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż Wnioskodawca nie jest czynnym podatnikiem VAT; podatnikiem jest spółka cywilna, w której Wnioskodawca jest udziałowcem.

W związku z powyższym zadano następujące pytania (ostatecznie doprecyzowane w piśmie z dnia 13 kwietnia 2011 r.):

1. Czy jeżeli przedmiotowa dzierżawa prowadzona będzie poza działalnością gospodarczą to możliwe jest wówczas wystawianie przez Wnioskodawcę jako osobę fizyczną faktur VAT i czy wówczas możliwe będzie opodatkowanie podatkiem VAT po zarejestrowaniu się jako podatnik VAT.

2. Czy w sytuacji, gdy umowę dzierżawy Wnioskodawca podpisał we własnym imieniu i na własny rachunek pomimo iż dotyczy majątku wspólnego (za zgodą męża), to podatnikiem podatku VAT w okolicznościach wskazanych w art. 115 ustawy o podatku VAT będzie tylko Wnioskodawca jako osoba, która dokonała czynności podlegającej opodatkowaniu (jako strona czynności prawnej).

Zdaniem Wnioskodawcy w odniesieniu do podatku VAT - jako osoba fizyczna będąca współwłaścicielem przedmiotowej nieruchomości, i niezarejestrowana z innego tytułu jako czynny podatnik VAT (a jedynie będąca udziałowcem w spółce cywilnej zarejestrowanej jako podatnik VAT), może on w związku z wydzierżawieniem nieruchomości zarejestrować się jako podatnik VAT i wystawić dla dzierżawcy, którym będzie spółka akcyjna, z tytułu dzierżawy, faktury VAT. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) świadczenie usług to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej (...), które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, natomiast zgodnie z art. 15 ust. 1 podatnikami są (...) osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2. Działalnością gospodarczą natomiast dla celów podatku VAT jest każda działalność, wykonywana dla celów zarobkowych, w sposób ciągły, zorganizowany i częstotliwy.

Ponieważ umowa dzierżawy zawarta pomiędzy Wnioskodawcą jako osobą fizyczną, a osobą prawną zostaje zawarta na czas określony, działalność ta będzie miała charakter częstotliwy, ciągły i zorganizowany i będzie traktowana jako działalność gospodarcza przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z czym faktury będą wystawiane dzierżawcy (osobie prawnej spółce akcyjnej) jako faktury VAT. W sytuacji jeżeli przedmiotem dzierżawy jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków to podatnikiem podatku VAT będzie Wnioskodawca jako osoba, która jest stroną umowy i dokonała czynności podlegającej opodatkowaniu we własnym imieniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 powołanej ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się między innymi przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast według art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...) ww. ustawy.

Na mocy art. 15 ust. 1 wskazanej ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - zgodnie z art. 15 ust. 2 ww. ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługobiorców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Z kolei art. 113 ust. 2 powołanej ustawy o VAT stanowi, iż do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

A zatem, do kwoty limitu uprawniającego do zwolnienia nie wlicza się obrotu z tytułu odpłatnego świadczenia usług zwolnionych, wlicza się natomiast wszelki opodatkowany podatkiem od towarów i usług obrót uzyskiwany przez podatnika.

W myśl art. 113 ust. 4 podatnicy, o których mowa w ust. 1 i 9, mogą zrezygnować ze zwolnienia określonego w ust. 1 i 9, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, z tym że w przypadku, o którym mowa w ust. 9, zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5.

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1 (art. 113 ust. 9 ww. ustawy o VAT).

Natomiast zgodnie z art. 113 ust. 10 ustawy o VAT, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie określone w ust. 9 traci moc z momentem przekroczenia tej kwoty. Opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad wartość określoną w zdaniu pierwszym, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości. Przepis ust. 5 zdanie trzecie stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy o VAT podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Z kolei ust. 3 powołanego wyżej przepisu stanowi, iż podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

W myśl art. 96 ust. 4 ww. ustawy o VAT naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako "podatnika VAT czynnego" lub w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 - jako "podatnika VAT zwolnionego".

Natomiast w myśl art. 96 ust. 5, jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 3, rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach:

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Przez sprzedaż natomiast rozumie się - zgodnie z art. 2 pkt 22 ww. ustawy - odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Faktura VAT powinna spełniać wymogi, o których mowa w § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

W myśl art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Tak więc dzierżawa jest umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że dzierżawa jako usługa wymieniona w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywana jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy dzierżawy mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe), bez względu na to, czy dzierżawa będzie prowadzona w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca oraz jego współmałżonek prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej w zakresie sprzedaży detalicznej kwiatów, roślin, nasion, nawozów, żywych zwierząt domowych, karmy dla zwierząt domowych, prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku VAT, natomiast Wnioskodawca nie jest czynnym podatnikiem podatku VAT.

Planowane jest wydzierżawienie nieruchomości rolnej w celu wydobycia przez dzierżawcę piasku. Właścicielami nieruchomości są dwa małżeństwa, czyli cztery osoby. Umowę dzierżawy podpisywać będzie jedna osoba z każdego małżeństwa, w tym Wnioskodawca. Współmałżonkowie będą wyrażali tylko zgodę na zawarcie umowy dzierżawy.

W świetle powołanych przepisów prawa podatkowego, w odniesieniu do przedstawionego stanu przyszłego, należy stwierdzić, iż obroty uzyskiwane z tytułu dzierżawy nieruchomości wypełniają definicję działalności gospodarczej. Wnioskodawca jako podmiot rozpoczynający taką działalność w trakcie roku podatkowego ma prawo do zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT przed dniem dokonania pierwszej czynności zgodnie z art. 113 ust. 4 poprzez złożenia zgłoszenia rejestracyjnego.

W konsekwencji Wnioskodawca będzie miał obowiązek wystawiania faktur VAT, prowadzenia ewidencji i wykazywania w składanych deklaracjach VAT-7 obrotu z tytułu dzierżawy przedmiotowej nieruchomości.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT z tytułu dzierżawy nieruchomości oraz możliwości wystawiania faktury VAT z tytułu tej dzierżawy należy uznać za prawidłowe.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż przedmiot dzierżawy stanowi wspólność majątkową i jest majątkiem prywatnym współwłaścicieli; nieruchomość nigdy nie była wykorzystywana dla celów prowadzenia działalności gospodarczej i nie została wprowadzona do ewidencji środków trwałych w ramach działalności gospodarczej, a jej dzierżawa ma odbywać się poza działalnością gospodarczą.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną, bowiem żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

Wobec powyższego Wnioskodawca świadczący usługę dzierżawy będzie z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług wówczas, gdy dzierżawę będzie wykonywała we własnym imieniu i na własny rachunek. Jeżeli przedmiotem dzierżawy jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług, w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy, będzie ten małżonek, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli ten, który dokonuje wydzierżawienia we własnym imieniu (jest stroną czynności prawnej). Natomiast jeżeli małżonkowie dokonają czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie dzierżawa nieruchomości odbywać się będzie na podstawie umowy podpisanej przez jednego z małżonków, czyli Wnioskodawcę i on będzie z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie opodatkowania obrotu z dzierżawy nieruchomości stanowiącej współwłasność małżeńską przez jednego z małżonków należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie nadmienia się, iż w zakresie pytań dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.