IBPP1/443-1786/08/AZb - Czynności syndyka a opodatkowanie VAT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 5 grudnia 2008 r. (data wpływu 9 grudnia 2008 r.) uzupełnionym pismem z dnia 18 lutego 2009 r. (data wpływu 23 lutego 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia syndyka - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 grudnia 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia syndyka.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 lutego 2009 r. (data wpływu 23 lutego 2009 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP1/443-1786/08/AZb z dnia 5 lutego 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w 2006 r. otrzymał wynagrodzenie w kwocie XXX zł jako syndyk za prowadzenie upadłości trwającej kilka lat. Według uzyskanej informacji w urzędzie skarbowym Wnioskodawca winien zapłacić podatek VAT zgodnie z wykładnią z 30 grudnia 2004 r. Ministra Finansów w sprawie opodatkowania syndyków podatkiem VAT.

Zgodnie z tym dokonano rozliczenia, wypełniono deklarację i zapłacono należne kwoty według poniższych rozliczeń:

Wnioskodawca oświadcza, że nie był podatnikiem VAT. Była to operacja jednorazowa. Zamiast podatku dochodowego XXX zł. Wnioskodawca zapłacił dwa podatki na łączną kwotę XXX zł.

Wnioskodawca wskazał, iż stanowisko tut. organu jest niezbędne dla Urzędu Skarbowego do zajęcia stanowiska w sprawie ewentualnego zwrotu VAT i naliczenia dodatkowo podatku od osób fizycznych, o ile taki obowiązek zaistnieje.

Na funkcję syndyka Wnioskodawca został powołany postanowieniem Sądu Gospodarczego, który ustalił także kwotę wynagrodzenia.

Podatek VAT i dochodowy został uiszczony na podstawie deklaracji (jednorazowo). Wnioskodawca dodatkowo zaznacza, że negatywne deklaracje VAT-7 składał do końca roku z myślą, że mogą wystąpić różne okoliczności, ale ich nie było.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (z uwzględnieniem zmian wynikających z uzupełnienia wniosku z dnia 18 lutego 2009 r.):

Czy od wynagrodzenia syndyka należy pobierać podatek VAT. Czy przysługuje zwrot podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinno nastąpić opodatkowanie podatkiem VAT a pobrane kwoty zwrócone po dokonaniu stosownych korekt.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Na przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług składają się czynności mające swą genezę w prawie cywilnym, jak i w innych gałęziach prawa materialnego. Wyłączenia i zwolnienia są wyjątkiem od ogólnej zasady opodatkowania. Ich ograniczone zastosowanie wynika z oczywistych przesłanek, które przyświecały ustawodawcy i zostały określone w powołanej ustawie oraz w przepisach wykonawczych.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W świetle art. 15 ust. 2 ww. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W art. 15 ust. 3 cyt. ustawy wymieniono czynności, których nie uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą. Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Do czynności wykonywanych przez syndyka masy upadłości zastosowanie znajduje przepis art. 13 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiący, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym sąd zlecił na podstawie właściwych przepisów wykonanie określonych czynności.

Powołany wyżej przepis wyłącza zatem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności zleceniobiorcy są związani ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy nimi, co do:

Zasady powoływania syndyków i nadzorców sądowych określa ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.). Syndyk jest wyznaczany przez sąd, będący organem władzy, który powierza mu pełnienie określonych funkcji w postępowaniu upadłościowym, określonych zakresem ustawy. Przy wykonywaniu czynności syndyk ograniczony jest przepisami ustawy i najważniejsze czynności musi konsultować z sędzią komisarzem i radą wierzycieli, jednak w podstawowym i zasadniczym zakresie wykonywania swoich obowiązków jest w pełni samodzielny. Sąd powierzając danej osobie wypełnienie określonych ustawowo zadań nie określa w ścisły sposób warunków wykonywania pracy odnoszących się przykładowo do miejsca i czasu jej wykonania. Przemawiają za tym także zapisy art. 161 lub art. 179 powołanej ustawy, które pozwalają syndykowi na udzielanie pełnomocnictw procesowych i do czynności prawnych lub na zlecanie wykonania czynności innym osobom.

Wysokość wynagrodzenia za czynności syndyka i nadzorcy określona jest w art. 162 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze. O wynagrodzeniu i zwrocie poniesionych wydatków orzeka sąd na wniosek zainteresowanych (art. 164 i dalsze), a zatem sąd zatwierdza (lub koryguje) przedstawione przez syndyka czy nadzorcę wynagrodzenie spełniając w tym przypadku funkcję nadzorczą, biorąc pod uwagę zakres oraz efekty dokonanych przez nich czynności. Wynagrodzenie to nie jest więc z góry ustalone i w dużej mierze zależy od samych zainteresowanych. Wynagrodzenie pokrywane jest z masy upadłości, a sąd wydając stosowne postanowienia w powyższym zakresie działa jako organ władzy.

Zgodnie z art. 160 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności na rachunek upadłego, lecz we własnym imieniu. Ryzyko gospodarcze wszelkich czynności prawnych, w tym także czynności zobowiązaniowych syndyka ponosi zawsze masa upadłości. Syndyk nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy upadłości (art. 160 ust. 2 ww. ustawy). Odpowiedzialności tej nie ponosi również sąd. Sąd nie odpowiada też za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonania obowiązków przez syndyka. Artykuł 160 ust. 3 ww. ustawy wskazuje, że odpowiedzialność za to ponosi syndyk.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca w 2006 r. otrzymał wynagrodzenie w kwocie XXX zł jako syndyk za prowadzenie upadłości trwającej kilka lat. Wnioskodawca oświadcza, że nie był podatnikiem VAT. Była to operacja jednorazowa. Na funkcję syndyka Wnioskodawca został powołany postanowieniem Sądu Gospodarczego, który ustalił także kwotę wynagrodzenia. Podatek VAT i dochodowy został uiszczony na podstawie deklaracji (jednorazowo). Wnioskodawca dodatkowo zaznacza, że negatywne deklaracje VAT-7 składał do końca roku z myślą, że mogą wystąpić różne okoliczności, ale ich nie było.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, iż sąd nie jest związany z syndykiem więzami tworzącymi stosunek prawny jaki istnieje pomiędzy zlecającym a zleceniobiorcą w zakresie wynagrodzenia, warunków pracy oraz odpowiedzialności zleceniodawcy, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Sąd jako organ władzy powołuje syndyka i określa jego wynagrodzenie, nie pokrywa jednak kosztów wynagrodzenia i nie ponosi odpowiedzialności za działania i za ewentualne szkody wynikające z prowadzonych przez syndyka czy też nadzorcę sądowego szkody.

Tym samym stwierdzić należy, iż w związku z niespełnieniem warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, realizowane przez Wnioskodawcę czynności syndyka wykonującego powierzone funkcje w postępowaniu upadłościowym na podstawie postanowienia sądu upadłościowego wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych, natomiast syndyk z tytułu wykonywania tych czynności jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, wykonującym samodzielną działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy zaznaczyć, iż działalność prowadzoną przez syndyka należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu powołanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym "działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców (...), również wówczas gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy". O zamiarze wykonywania działalności gospodarczej przez syndyków w sposób częstotliwy świadczy chociażby fakt posiadania przez syndyka odpowiedniej licencji uprawniającej do wykonywania powierzonej funkcji, czy stała gotowość do podjęcia czynności.

Reasumując, realizowane przez Wnioskodawcę czynności syndyka wykonującego powierzone mu funkcje w oparciu o ustawę - Prawo upadłościowe i naprawcze wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych, a Wnioskodawca z tytułu tych czynności jest podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle powyższego, jeśli Wnioskodawca odprowadził należny podatek VAT w prawidłowej wysokości, nie może być mowy o jakimkolwiek jego zwrocie.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, iż "nie powinno nastąpić opodatkowanie podatkiem VAT a pobrane kwoty zwrócone po dokonaniu stosownych korekt" należy uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowo nadmienia się, iż zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2008 r.) zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Stosownie do art. 113 ust. 5 ww. ustawy jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

Jednocześnie zauważa się, iż zgodnie z art. 113 ust. 9 ww. ustawy podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności określonych w art. 5 w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty określonej w ust. 1 lub w ust. 8.

W myśl art. 113 ust. 10 ustawy o VAT jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1 lub w ust. 8, zwolnienie określone w ust. 9 traci moc z momentem przekroczenia kwoty określonej w ust. 1 lub w ust. 8. Opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad wartość określoną w zdaniu poprzednim, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości. Przepis ust. 5 zdanie trzecie stosuje się odpowiednio.

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 113 ust. 14 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie określenia kwoty uprawniającej do zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 229, poz. 1949). Stosownie do § 1 ww. rozporządzenia (obowiązującego od dnia 1 stycznia 2006 r.) wartość sprzedaży opodatkowanej, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, uprawniającej do zwolnienia od podatku od towarów i usług, odpowiadającej równowartości 10.000 euro, określa się w kwocie 39.200 zł.

Należy zaznaczyć, iż tut. organ nie dokonał oceny prawidłowości wyliczeń dokonanych przez Wnioskodawcę w zakresie podatku VAT, w szczególności w kwestii dotyczącej wysokości wartości sprzedaży opodatkowanej, której przekroczenie powoduje utratę prawa do zwolnienia z opodatkowania, tj. nie dokonał oceny, czy zastosowanie znajduje kwota uprawniająca do zwolnienia od podatku od towarów i usług w wysokości 39.200 zł (odpowiadająca równowartości 10.000 euro), czy też kwota proporcjonalnie przeliczona do okresu prowadzonej sprzedaży (zgodnie z art. 113 ust. 9 i 10 ww. ustawy). Powyższa kwestia nie była przedmiotem oceny dokonanej przez tut. organ bowiem Wnioskodawca we wniosku nie zadał pytania w tym zakresie.

Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 14b § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa wnioskujący o wydanie interpretacji indywidualnej składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. W razie złożenia fałszywego oświadczenia wydana interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.