IBPP1/443-1277/14/BM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 2 grudnia 2014 r. (data wpływu 15 grudnia 2014 r.), uzupełnionym pismem z 12 marca 2015 r. (data wpływu 16 marca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zapłaconej przez Wnioskodawcę należności za wynagrodzenie za świadczenie usługi z tytułu bezumownego korzystania przez Wnioskodawcę z linii produkcyjnej i prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury VAT dokumentującej ww. świadczenie - jest prawidłowe.

W dniu 15 grudnia 2014 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zapłaconej przez Wnioskodawcę należności za wynagrodzenie za świadczenie usługi z tytułu bezumownego korzystania przez Wnioskodawcę z linii produkcyjnej i prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury VAT dokumentującej ww. świadczenie.

Wniosek ten został uzupełniony pismem z 12 marca 2015 r. (data wpływu 16 marca 2015 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 2 marca 2015 r. znak: IBPP1/443-1277/14/BM.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2011 r. Wnioskodawca zawarł umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ze spółką z o.o. (dalej: "T"), na mocy której, w celu zabezpieczenia wierzytelności T wynikających z umów sprzedaży materiałów hutniczych na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawca przeniósł na T własność linii produkcyjnej. Na mocy umowy przewłaszczenia, linia produkcyjna pozostała we władaniu Wnioskodawcy, jednakże T stała się właścicielem linii z dniem 1 maja 2011 r. na gruncie prawa cywilnego. Dnia 19 grudnia 2012 r., wobec nierealizowania przez Wnioskodawcę terminów płatności wynikających z faktur wystawnych przez T, T, na mocy § 7 pkt 2 oraz § 8 pkt 1 umowy przewłaszczenia wezwała Wnioskodawcę do wydania przedmiotu przewłaszczenia, tj. linii produkcyjnej w terminie 3 dni roboczych. Wnioskodawca złożył pismo do TM Steel, w którym oświadczył, że nie uznaje on oświadczenia T o przejęciu linii na własność oraz nie wyda linii produkcyjnej. Wnioskodawca nie uznał zatem żądania T o wydanie linii produkcyjnej i w dalszym ciągu wykorzystywał ją do prowadzonej działalności gospodarczej. T korzystając z przysługującego prawa własności umową z dnia 5 marca 2013 r. sprzedał przedmiotową linię produkcyjną na rzecz P sp. z o.o. (dalej: "P"). Wnioskodawca nie uznał roszczeń P co do wydania linii.

Następnie, P ustanowił na rzecz T H sp. z o.o. (dalej: "T H") zastaw na przedmiotowej linii produkcyjnej. Jednocześnie w dniu 18 czerwca 2013 r., spółka T H, poinformowała Wnioskodawcę, że 31 maja 2013 r. (w wyniku realizacji uprawnienia wynikającego z umowy zastawu rejestrowego ustanowionego przez P na rzecz T H, przejęła własność linii produkcyjnej oraz zażądała wydania linii od Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie uznał praw własności T H do linii produkcyjnej, która w dalszym ciągu znajdowała się w posiadaniu Wnioskodawcy i była czynnie wykorzystywana przez Wnioskodawcę do prowadzenia działalności gospodarczej. Z tego względu T H wszczął przeciwko Wnioskodawcy postępowanie przed sądem powszechnym o wydanie linii produkcyjnej oraz równocześnie T H twierdził, iż przysługuje mu roszczenie w stosunku do Wnioskodawcy z tytułu korzystania przez Wnioskodawcę od dnia 31 maja 2013 r. z linii produkcyjnej. W dniu 27 sierpnia 2014 r. Wnioskodawca i T H zawarły ugodę między innymi w zakresie powyżej wskazanych roszczeń. Zgodnie z zawartą ugodą, tytułem zapłaty za korzystanie przez Wnioskodawcę z linii produkcyjnej od dnia 31 maja 2013 r., Wnioskodawca miał zapłacić T H wynagrodzenie powiększone o 23% podatek od towarów i usług. Transakcja ta została udokumentowana przez T H wystawioną fakturą VAT.

Wnioskodawca chciałby wyraźnie podkreślić, że będąca w jego ciągłym posiadaniu linia produkcyjna, której bezumowne wykorzystanie jest przedmiotem ugody zawartej pomiędzy Wnioskodawcą, a T H, jest w sposób ciągły wykorzystywana w podstawowej działalnością Wnioskodawcy opodatkowanej podatkiem VAT, jaką jest produkcja i sprzedaż sprężyn.

W uzupełnieniu z 12 marca 2015 r. Wnioskodawca wskazał, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT od 1 stycznia 1996 r. Wnioskodawca prowadzi opodatkowaną działalność VAT w zakresie produkcji i sprzedaży wyrobów (sprężyn).

W związku z faktem, iż Wnioskodawca i Spółka T H nie są podmiotami powiązanymi w żaden sposób, Wnioskodawca nie ma bezpośredniej wiedzy jaki jest aktualny status podatkowy w zakresie podatku VAT Spółki T H. Niemniej weryfikacja dokonana przez Wnioskodawcę na stronie Komisji Europejskiej http://ec.europa.eu/ taxation_customs/vies/vatResponse.html wskazuje, że numer NIP podany przez T H na wystawionej na rzecz Wnioskodawcy fakturze dokumentującej wynagrodzenie za korzystanie z linii produkcyjnej jest numerem VAT aktywnym.

T był dostawcą Wnioskodawcy. Ustalony w ramach ustnych porozumień termin płatności za nabywane przez Wnioskodawcę materiały hutnicze od T, w związku z zakupem których została zawarta umowa przewłaszczenia (tekst jedn.: jako zabezpieczenie wierzytelności powstałych w związku z umowami sprzedaży) wynosił 50 dni. Przy takich warunkach handlowych, Wnioskodawca dokonywał płatności na rzecz T w terminie. Niemniej, w październiku 2012 r. bez uprzedzenia T zmienił warunki handlowe wskazując na fakturach nowy termin, który wynosił 5 dni. W konsekwencji, początkowo, Wnioskodawca nie był w stanie uregulować swoich zobowiązań względem T, w nowym, skróconym terminie, co zaś spowodowało wystąpienie przez T z oświadczeniem o przejęciu linii i żądania jej wydania przez Wnioskodawcę. Przedmiotowa linia produkcyjna stanowiła dla Wnioskodawcy podstawowy środek trwały, niezbędny do produkcji wyrobów. Utrata linii produkcyjnej automatycznie skutkowałby brakiem możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, co zaś w konsekwencji prowadziłoby do upadłości Wnioskodawcy. Wnioskodawca uznał zatem działanie T, w tym oświadczenie o przejęciu linii produkcyjnej jak i żądanie wydania tej linii za nieważne jako sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa zgodnie z art. 5 Kodeksu Cywilnego. Wnioskodawca chciałby wskazać, iż wszelkie działania podejmowane przez T (tekst jedn.: skrócenie terminów płatności i skorelowane z tym żądanie wydania linii produkcyjnej) w ocenie Wnioskodawcy miały na celu dokonanie wrogiego przejęcia przez T. T zdawał sobie sprawę, że brak podstawowego aktywa produkcyjnego doprowadzi Wnioskodawcę do upadłości, co pozwoli T na zakup od syndyka masy upadłości udziałów Wnioskodawcy po znacznie zaniżonej cenie.

Wnioskodawca nie uznał roszczeń o wydanie linii produkcyjnej P z powodów wskazanych powyżej, tj. w związku z przekonaniem że działanie podejmowane przez P przeciwko Wnioskodawcy są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jak również, z racji na fakt, iż linia produkcyjna stanowiła podstawowy środek trwały, niezbędny do produkcji wyrobów. Wnioskodawca nie mógł jej wydać, gdyż wydanie linii produkcyjnej automatycznie pociągałby za sobą konieczność zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę i doprowadziłoby do upadłości Wnioskodawcy.

Wnioskodawca nie uznał roszczeń o wydanie linii produkcyjnej T H z powodów wskazanych powyżej tj. w związku z przekonaniem że działania podejmowane przez T H przeciwko Wnioskodawcy są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jak również, z racji na fakt, iż linia produkcyjna stanowiła podstawowy środek trwały, niezbędny do produkcji wyrobów, Wnioskodawca nie mógł jej wydać, gdyż wydanie linii produkcyjnej automatycznie pociągałoby za sobą konieczność zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę i doprowadziłoby do upadłości Wnioskodawcy. Równocześnie, Wnioskodawca chciałby wskazać, że T H jest jedynym udziałowcem w T, czyli Spółce której pierwotne działanie doprowadziło do niekorzystnej sytuacji Wnioskodawcy.

Oprócz żądania z dnia 18 czerwca 2013 r., T H skierował żądanie o wydanie linii produkcyjnej pismem z dnia 18 października 2013 r. Poza tymi pismami, T H nie kierował do Wnioskodawcy innych żądań o wydanie linii produkcyjnej. Wnioskodawca nie wydał przedmiotowej linii produkcyjnej z powodów wskazanych powyżej, tj. przedmiotowa linia produkcyjna jako główny składnik przedsiębiorstwa Wnioskodawcy była niezbędna do prowadzenia działalności gospodarczej.

T H wszczął przeciwko Wnioskodawcy postępowanie przed Sądem Okręgowym, VI Wydział Gospodarczy o wydanie przez Wnioskodawcę na rzecz T H linii produkcyjnej w dniu 21 lutego 2014 r. Wnioskodawca nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. Przedmiotowa sprawa sądowa została umorzona postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 2 września 2014 r. wobec zawarcia między Wnioskodawcą, a T H pozaprocesowego porozumienia tj. ugody z dnia 27 sierpnia 2014 r.

Zgodnie z punktem 3.1 zawartej w dniu 27 sierpnia 2014 r. ugody: "Tytułem zapłaty za Roszczenia Sprzedającego wynikające z korzystania z Przedmiotu Sprzedaży przez Kupującego, Kupujący zapłaci Sprzedającemu kwotę w wysokości 800.000,00 PLN (słownie: osiemset tysięcy złotych) netto, powiększoną o 23% podatek od towarów i usług, tj. 984.000,00 PLN brutto ("Wynagrodzenie z Tytułu Korzystania")."

T H wystawił fakturę dokumentującą wynagrodzenie za korzystanie z linii produkcyjnej w dniu 27 sierpnia 2014 r. W opisie przedmiotu transakcji wskazane zostało: "Korzystanie z linii technologicznej PTEO-20x4/600 do produkcji sprężyn składającej się z urządzenia do mycia i suszenia typu UMS-20x4, urządzenia rozdzielającego typu UR-20x4, pieca do odpuszczania elektrycznego typu PTEO-20x4/600, szafy sterowniczej typu TS w ilości 4 kpl. oraz urządzenia rozładowczego." Kwota należności za korzystanie z linii produkcyjnej została wskazana na 800.000 zł netto, opodatkowana stawką 23% VAT, co w sumie dało kwotę 984.000 zł brutto. Kwoty te są takie same jak wskazane w punkcie 3.1 zawartej w dniu 27 sierpnia 2014 r. ugody pomiędzy Wnioskodawcą, a T H.

W związku z faktem, iż Wnioskodawca nie jest w żaden sposób powiązany z T H, Wnioskodawca nie dysponuje informacjami w zakresie rozliczenia w deklaracji VAT przedmiotowej faktury.

Kwota należności (800.000 zł netto), którą na podstawie ugody miał zapłacić Wnioskodawca była jedyną należną T H kwotą z tytułu korzystania przez Wnioskodawcę z linii produkcyjnej.

Zgodnie z postanowieniami ugody, łączna należna kwota za korzystanie z linii produkcyjnej (984.000 zł brutto) płatna będzie w 9 ratach w terminach wskazanych w punkcie 3.2 ugody (wraz z powtórzonymi terminami płatności na wystawionej fakturze VAT). Spółka dochowuje wszelkich terminów płatności wynikających z ugody. Do zapłaty pozostało jeszcze 7 rat, a płatności dokonywane są na zakończenie każdego kwartału kalendarzowego.

Nigdy nie nastąpiło wydanie linii produkcyjnej. Wnioskodawca korzysta z linii produkcyjnej nieprzerwanie od 21 listopada 2006 r.

Linia produkcyjna jest nieprzerwanie wykorzystywana przez Wnioskodawcę wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, tj. do produkcji sprężyn, które w ramach prowadzonej działalności handlowej są sprzedawane przez Wnioskodawcę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zapłacona przez Wnioskodawcę kwota wynikająca z wystawionej faktury VAT przez T H stanowi wynagrodzenie za usługę polegającą na bezumownym korzystaniu z linii produkcyjnej za okres od 31 maja 2013 r. do 27 sierpnia 2014 r. i tym samym Wnioskodawca uprawniony jest do odliczenia VAT naliczonego na fakturze dokumentującej tą usługę.

Zdaniem Wnioskodawcy, przysługuje mu pełne prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej wynagrodzenie za korzystanie z linii produkcyjnej przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

Zatem należy uznać, iż definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podmioty w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Przy definiowaniu "świadczenia" należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego. W myśl art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Innymi słowy, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Powyższe potwierdza przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 grudnia 2009 r. o sygn. III SA/Wa 1371/09, zgodnie z treścią którego: "Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji".

Biorąc jednak pod uwagę doktrynę i orzecznictwo, Wnioskodawca chciałaby wskazać, iż aby działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji, mogło zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

W ocenie Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym dochodzi do rzeczywistego spełnienia powyżej wskazanych warunków.

Ad 1).

Jak słusznie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 9 kwietnia 2009 r. sygn. akt III SA/ Wa 154/09: "Elementem koniecznym do uznania, że umowa obejmowała świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT jest wyodrębnienie podmiotu będącego odbiorcą świadczenia".

W przypadku wynagrodzenia należnego od Wnioskodawcy wypłata tego wynagrodzenia na rzecz T H stanowi zaspokojenie wszelkich roszczeń wynikających z faktu bezumownego korzystania przez Wnioskodawcę z linii produkcyjnej będącej przedmiotem sporu. Bezsprzecznie w tej sytuacji odbiorcą świadczenia w postaci korzystania z linii produkcyjnej jest Wnioskodawca. Konsekwencją zaspokojenie roszczeń przysługujących T H w powyższym zakresie poprzez zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z linii produkcyjnej jest m.in. uregulowanie niepewnej sytuacji prawnej Wnioskodawcy, w związku z wykorzystywaniem linii produkcyjnej w prowadzonej działalności gospodarczej.

Ad 2).

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie świadczenia.

W przedmiotowym stanie faktycznym, płacone przez Wnioskodawcę wynagrodzenie jest konsekwencją zawartej przez Wnioskodawcę i T H ugody, na mocy której Wnioskodawca i T H uregulowały kwestie sporne dotyczące linii produkcyjnej w tym właśnie wynagrodzenie za wykorzystywanie linii produkcyjnej przez Wnioskodawcę.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, wynagrodzenie wypłacane T H stanowi wynagrodzenie za świadczenie usługi w postaci tolerowania i potwierdzenia prawa Wnioskodawcy do wykorzystywania linii produkcyjnej w spornym okresie tj. od dnia 31 maja 2013 r.

W konsekwencji uznania danej kwoty za wynagrodzenie za świadczoną przez T H usługę, w ocenie Wnioskodawcy będzie on miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury VAT dokumentującej przedmiotową transakcję.

Stosownie, bowiem do postanowień art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Dodatkowymi warunkami, od spełnienia których uzależnione jest prawo do odliczenia podatku naliczonego przez podatnika jest otrzymanie faktury dokumentującej nabycie towarów oraz usług oraz otrzymanie towaru lub wykonanie usługi (z wyłączeniem sytuacji dotyczącej wpłaconych zaliczek).

Innymi słowy, prawo do odliczenia podatku naliczonego przez podatnika podatku VAT (z wyłączeniem wpłaconych zaliczek) uzależnione jest od spełnienia poniższych warunków:

W ocenie Wnioskodawcy w przedmiotowej sytuacji spełnione będą wszystkie powyżej wskazane warunki, które konstytuują prawo Wnioskodawcy do dokonania odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturze dokumentującej wynagrodzenie T H.

Przedmiotowa linia technologiczna, która była przedmiotem sporu między Wnioskodawcą i T H, wykorzystywana była bezpośrednio w działalności gospodarczej Wnioskodawcy, a faktura dokumentuje de facto wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez Wnioskodawcę z linii produkcyjnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Wskazane czynności, jak wynika z art. 5 ust. 2 ustawy, podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Powyższe oznacza, że istotny jest przede wszystkim faktyczny przebieg danej czynności i osiągnięty rezultat zgodny z zamiarem umawiających się stron.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższych rozważań dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Zauważyć należy, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 k.c., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Przepisy Kodeksu cywilnego regulują również kwestie bezumownego korzystania z cudzej rzeczy.

Zgodnie z art. 222 § 1 i § 2 k.c., właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Na podstawie art. 224 § 1 k.c., samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

Jak wynika z treści § 2 powołanego przepisu - od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

W oparciu natomiast o art. 225 k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z ww. regulacji wynika, że w sytuacji wytoczenia powództwa - przeciwko samoistnemu posiadaczowi w złej wierze - jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy oraz jest odpowiedzialny za jej stan. Ponadto spoczywa na nim obowiązek zwrotu pobranych od powyższej chwili pożytków, których nie zużył, jak również winny jest uiścić wartość tych, które zużył.

Zgodnie z dyspozycją art. 230 k.c., przepisy normujące stosunki między właścicielem rzeczy a posiadaczem samoistnym (art. 224-229 k.c.) znajdują odpowiednie zastosowanie do stosunków między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym.

W myśl powołanego wyżej art. 230 k.c. przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Stosownie do art. 336 k.c., posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

O tym, czy bezumowne korzystanie z rzeczy (w tym przypadku linii produkcyjnej) podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

Zauważyć należy, że z cytowanych wyżej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Analiza ww. przepisów ustawy prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest ustalenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Kluczowym elementem dla rozstrzygnięcia, czy czynność podlega opodatkowaniu jest fakt istnienia zgody, chociażby nieformalnej, na korzystanie z przedmiotu, bądź wystąpienie przez jego właściciela na drogę sądową.

W sytuacji zatem, gdy osoba trzecia korzysta z rzeczy bez zgody jej właściciela zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem rzeczy i korzystającym bezumownie z tej rzeczy nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne.

Świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym na istnienie obowiązku świadczenia usługi oraz wysokości wynagrodzenia - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający z rzeczy użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) - z różnych względów - toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji należy stwierdzić, że decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z rzeczy bez zawiązywania stosunku zobowiązaniowego mają okoliczności faktyczne. Co do zasady, sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumianą, milczącą zgodę właściciela rzeczy na jej użytkowanie przez użytkownika - czynność ta podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług.

Zdaniem tut. organu w sprawie będącej przedmiotem wniosku mamy do czynienia z sytuacją, gdzie pomiędzy stronami wystąpiła dorozumiana zgoda na użytkowanie przez Wnioskodawcę przedmiotowej linii produkcyjnej.

Wnioskodawca korzysta z linii produkcyjnej nieprzerwanie od 21 listopada 2006 r.

W 2011 r. Wnioskodawca zawarł umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ze spółką T Sp. z o.o. T korzystając z przysługującego prawa własności umową z dnia 5 marca 2013 r. sprzedał przedmiotową linię produkcyjną na rzecz P sp. z o.o. Wnioskodawca nie uznał roszczeń P co do wydania linii.

P ustanowił na rzecz T H sp. z o.o. zastaw na przedmiotowej linii produkcyjnej. W dniu 18 czerwca 2013 r., spółka T H, poinformowała Wnioskodawcę, że 31 maja 2013 r. (w wyniku realizacji uprawnienia wynikającego z umowy zastawu rejestrowego ustanowionego przez P T na rzecz T H, przejęła własność linii produkcyjnej oraz zażądała wydania linii od Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie uznał praw własności T H do linii produkcyjnej, która w dalszym ciągu znajdowała się w posiadaniu Wnioskodawcy i była czynnie wykorzystywana przez Wnioskodawcę do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że oprócz żądania z dnia 18 czerwca 2013 r., TM Holding skierował żądanie o wydanie linii produkcyjnej pismem z dnia 18 października 2013 r. Poza tymi pismami, T H nie kierował do Wnioskodawcy innych żądań o wydanie linii produkcyjnej.

Z wniosku wynika, że T H wszczął przeciwko Wnioskodawcy postępowanie przed Sądem Okręgowym o wydanie przez Wnioskodawcę na rzecz T H linii produkcyjnej w dniu 21 lutego 2014 r. Wnioskodawca nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. Przedmiotowa sprawa sądowa została umorzona postanowieniem Sądu z dnia 2 września 2014 r. wobec zawarcia między Wnioskodawcą, a T H pozaprocesowego porozumienia tj. ugody z dnia 27 sierpnia 2014 r.

Zgodnie z punktem 3.1 zawartej 27 sierpnia 2014 r. ugody: "Tytułem zapłaty za Roszczenia Sprzedającego wynikające z korzystania z Przedmiotu Sprzedaży przez Kupującego, Kupujący zapłaci Sprzedającemu kwotę w wysokości 800.000,00 PLN, powiększoną o 23% podatek od towarów i usług, ("Wynagrodzenie z Tytułu Korzystania")."

T H 27 sierpnia 2014 r. wystawił fakturę dokumentującą wynagrodzenie za korzystanie z linii produkcyjnej. Kwota należności za korzystanie z linii produkcyjnej została opodatkowana stawką 23% VAT. Kwoty te są takie same jak wskazane w punkcie 3.1 zawartej w dniu 27 sierpnia 2014 r. ugody pomiędzy Wnioskodawcą, a T H. Kwota należności, którą na podstawie ugody miał zapłacić Wnioskodawca była jedyną należną T H kwotą z tytułu korzystania przez Wnioskodawcę linii produkcyjnej.

W przedmiotowej sprawie pomiędzy Wnioskodawcą, faktycznie korzystającym nieprzerwanie od 2006 r. z przedmiotowej linii produkcyjnej a obecnym właścicielem ww. linii produkcyjnej tj. T H występuje stosunek zobowiązaniowy.

Pomimo, że od momentu nabycia ww. linii produkcyjnej przez T H - właściciela ww. linii produkcyjnej, pomiędzy stronami brak było porozumienia w kwestii wydania przedmiotowej linii produkcyjnej jego prawnemu właścicielowi, niemniej jednak ww. właściciel nie powziął czynności mających na celu bezwzględne odzyskanie przedmiotowej linii produkcyjnej (T H wystąpił co prawda na drogę sądową ale sprawa została umorzona postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2014 r. w związku zawarciem między Wnioskodawcą, a T H ugody za korzystanie z przedmiotowej linii produkcyjnej i ustalenia wysokości wynagrodzenia z tytułu korzystania z ww. linii produkcyjnej).

Innymi słowy właściciel ww. linii produkcyjnej tj. T H toleruje sytuację, w której ww. linia produkcyjna jest wykorzystywana przez Wnioskodawcę do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Reasumując, należy stwierdzić, iż umożliwienie przez obecnego właściciela ww. linii produkcyjnej tj. T H korzystania ze swojej własności Wnioskodawcy, wykorzystującemu ww. linię produkcyjną nieprzerwanie do swojej działalności gospodarczej, należy traktować jako dorozumiany stosunek prawny o charakterze umownym, który spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że wynagrodzenie wypłacane T H stanowi wynagrodzenie za świadczenie usługi w postaci tolerowania i potwierdzenia prawa Wnioskodawcy do wykorzystywania linii produkcyjnej w spornym okresie tj. od dnia 31 maja 2013 r., należało uznać za prawidłowe.

Kwestie odliczenia podatku reguluje przepis art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Ustawodawca przyznał zatem podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, tj. zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia określonych przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Podstawową zasadą dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego jest związek towarów i usług, przy nabyciu których podatek został naliczony, z czynnościami opodatkowanymi.

Wnioskodawca wskazał we wniosku, że TH wystawił w dniu 27 sierpnia 2014 r. fakturę dokumentująca wynagrodzenie za korzystanie z linii produkcyjnej. Kwota należności za korzystanie z linii produkcyjnej została wskazana na 800.000 zł netto, opodatkowana stawką 23% VAT, co w sumie dało kwotę 984.000 zł brutto.

Linia produkcyjna jest nieprzerwanie wykorzystywana przez Wnioskodawcę, czynnego podatnika podatku VAT, wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, tj. do produkcji sprężyn, które w ramach prowadzonej działalności handlowej są sprzedawane przez Wnioskodawcę.

Zdaniem tut,. Organu w przedmiotowej sprawie u Wnioskodawcy zaistnieją okoliczności określone w art. 86 ustawy o VAT uprawniające do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony z faktury wystawionej w dniu 27 sierpnia 2014 r. przez T H dokumentującą wynagrodzenie za korzystanie z linii produkcyjnej, gdyż kwota ta stanowi wynagrodzenie za świadczenie usługi w postaci tolerowania i potwierdzenia prawa Wnioskodawcy do wykorzystywania linii produkcyjnej do świadczonej przez Wnioskodawcę działalności i ma niewątpliwie związek z działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, że będzie on miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury VAT dokumentującej przedmiotową transakcję, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Podkreślić należy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.