IBPP1/443-1255/09/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 8 grudnia 2009 r. (data wpływu 10 grudnia 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 stycznia 2010 r. (data wpływu 12 stycznia 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany działek - jest prawidłowe.

W dniu 10 grudnia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany działek.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 8 stycznia 2010 r. (data wpływu 12 stycznia 2010 r.)

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest posiadaczem działek położonych w G., które nabył w drodze dziedziczenia po rodzicach (mama zmarła w 1989 r., a tata w 1985 r.). Notarialne nabycie spadku zostało przeprowadzone w 1998 r. w efekcie czego Wnioskodawca stał się właścicielem działek o łącznej powierzchni około 62 arów, w tym działek o nr 1, 3 oraz 2. Działka o nr 2 stanowi grunt wydzielony pod drogę wzdłuż działki o nr 3, w chwili obecnej nie ma tam żadnej drogi jest to tylko grunt. Łączna powierzchnia działek nr 1, 2 oraz 3 wynosi około 44 ary. Wyżej wymienione działki są wąskie i tworzą literę L. W chwili obecnej na prośbę sąsiada (posiadacza wąskiej działki o nr X) Wnioskodawca rozważa możliwość zamiany gruntu (działek). Sąsiad proponuje scalenie działek Wnioskodawcy o nr 1, 2 i 3 oraz jego o nr X, a następnie ich podział proporcjonalnie do obecnie posiadanej powierzchni, w efekcie czego uzyskane zostaną działki kwadratowe, które jego zdaniem umożliwią bardziej racjonalne korzystanie z nich. Wszystkie ww. działki objęte są planem zagospodarowania przestrzennego jednak tylko w niewielkiej części stanowią działki budowlane. Właśnie tym podyktowana została propozycja, z którą wystąpił do Wnioskodawcy sąsiad, chciałby on mianowicie przekazać działkę swojej córce pod budowę domu, jednakże jej obecny kształt oraz to że tylko w części jest ona budowlana, a w pozostałej części rolna nie pozwala mu na zrealizowanie planów.

W ramach przedmiotowych działek nr 1, 2 oraz 3 Wnioskodawca nie dokonywał żadnych nakładów inwestycyjnych (w ramach innych też nie). Działki które mają być przedmiotem ewentualnej zamiany są całkowicie niezabudowane. Wnioskodawca nigdy nie występował o zmianę przeznaczenia gruntu w planie zagospodarowania przestrzennego, nie dokonywał podziału działek, ich stan obecny jest taki jak w chwili kiedy nabył spadek, zawsze użytkował je rolniczo. Wnioskodawca nie dokonywał sprzedaży produktów rolnych, nie jest rolnikiem ryczałtowym, nie prowadzi i nigdy nie prowadził działalności rolniczej w rozumieniu przepisów o VAT. Działki mające być przedmiotem zamiany (ani żadne inne jakie ma) nigdy nie były przedmiotem najmu czy dzierżawy, z tytułu posiadania gruntów Wnioskodawca nie osiągał żadnych przychodów, nigdy nie ubiegał się o jakiekolwiek dotacje czy dopłaty, nigdy wcześniej nie sprzedawał ani nie zamieniał żadnych działek. Również w przyszłości Wnioskodawca nie planuje dokonywać takich czynności, po ewentualnej zamianie nie zamierza w żaden sposób wyzbywać się własności żadnych gruntów, nadal tak jak do tej pory będzie je uprawiał na własne potrzeby i nie zamierza sprzedawać działek, które powstaną, jeżeli dojdzie do skutku planowana zamiana. Po planowanej zamianie Wnioskodawca stałby się właścicielem dwóch działek - jedna będzie budowlana a jedna rolna. Jeżeli Wnioskodawca zdecyduje się na dokonanie zamiany to w tej zamianie tylko 4 ary będą budowlane reszta to grunty rolne. W chwili obecnej działka o nr 1 jest działką ujętą w planie zagospodarowania jako rolna, działka 3 w części jest budowlana a w części rolna, natomiast działka o nr 2 to pas gruntu wydzielony pod drogę. Działki stanowią majątek osobisty Wnioskodawcy, który nigdy nie prowadził żadnej działalności gospodarczej, zawsze pracował na etat, a obecnie jest na rencie inwalidzkiej.

Ponadto Wnioskodawca w celu doprecyzowania stwierdzeń iż posiadane grunty "użytkował rolniczo" oraz "uprawiał na potrzeby własne" wyjaśnia, że większa część z posiadanych działek to łąki, które Wnioskodawca jedynie obkasza by utrzymać je w należytym porządku, z niektórych łąk uzyskuje siano. Ponadto Wnioskodawca uprawia niewielkie ilości ziemniaków oraz dynie, a przy domu hoduje kilka królików. Wszystkie płody Wnioskodawca wykorzystuje na potrzeby własne, jak i na karmę dla tych królików, które hoduje na potrzeby własne. Wnioskodawca nigdy nie sprzedawał siana, ziemniaków, dyni ani królików, wszystko zużywał na własne potrzeby (tekst jedn. we własnym gospodarstwie domowym). Na działkach, które mają być przedmiotem ewentualnej zamiany, od wielu lat są łąki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy planowana czynność zamiany gruntów (działek) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tj. czy Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku od towarów i usług, a jeżeli tak to czy opodatkowaniu będą podlegały tylko 4 ary gruntu budowlanego.

Zdaniem Wnioskodawcy, planowana czynność zamiany gruntów (działek) nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, Wnioskodawca nie będzie więc zobowiązany do zapłaty podatku VAT z jej tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W oparciu o art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Definicję towaru ustawodawca zawarł w art. 2 pkt 6 powołanej ustawy. Zgodnie z tą definicją, pod pojęciem towaru należy rozumieć rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Pojęcia "podatnik" i "działalność gospodarcza", na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza (zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT) obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przedstawiony wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, definiuje działalność gospodarczą znacznie szerzej, niż to wynika z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.). Powołana ustawa o swobodzie działalności gospodarczej za działalność gospodarczą uznaje bowiem zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.

O ile ustawa o swobodzie działalności gospodarczej za działalność gospodarczą uznaje jedynie czynności wykonywane w sposób ciągły, zorganizowany i profesjonalny, o tyle ustawa o podatku VAT katalog podatników poszerza o podmioty, które - mimo że czynność wykonały jednorazowo - działały z zamiarem i w okolicznościach określonych przez ustawę za działalność gospodarczą.

Z działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku VAT mamy do czynienia, jeżeli podmiot wykonując określone czynności działa w charakterze producenta, handlowca lub usługodawcy i ma zamiar wykonywać tego typu czynności częstotliwie.

Chociaż ustawa nie definiuje pojęcia "częstotliwości", przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności. O kwestii częstotliwości nie decyduje czasookres wykonywania czynności (rok, dwa czy pięć lat) ani ilość dokonanych transakcji. Decydującym kryterium jest powtarzalność czynności. Dlatego też, w każdym przypadku należy indywidualnie rozstrzygnąć, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było dokonywanie tej czynności wielokrotnie (więcej niż jeden).

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż każdy, kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ww. ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Tym samym wykorzystywanie majątku prywatnego przez osobę fizyczną stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też został przeznaczony do działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe przepisy pod uwagę, co do zasady obowiązek uiszczenia podatku od towarów i usług uzależniony jest od łącznego wystąpienia dwóch przesłanek, tj. od wykonania odpłatnej czynności podlegającej opodatkowaniu oraz od statusu podmiotu dokonującego tej czynności. Jeżeli dana czynność nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, bądź podlega opodatkowaniu, ale jest wykonywana przez podmiot, który nie jest podatnikiem VAT, to nie powstanie zobowiązanie podatkowe.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem działek o łącznej powierzchni około 62 arów, w tym działek o nr 1, 3 oraz 2, które nabył w 1998 r. w drodze dziedziczenia po zmarłych rodzicach. Działka o nr 2 stanowi grunt wydzielony pod drogę wzdłuż działki o nr 3, w chwili obecnej nie ma tam żadnej drogi jest to tylko grunt. Wyżej wymienione działki są wąskie i tworzą literę L.

Na prośbę sąsiada (posiadacza wąskiej działki o nr X) Wnioskodawca rozważa możliwość zamiany gruntu (działek). Sąsiad proponuje scalenie działek Wnioskodawcy o nr 1, 2 i 3 oraz jego o nr X, a następnie ich podział proporcjonalnie do obecnie posiadanej powierzchni, w efekcie czego uzyskane zostaną działki kwadratowe, które jego zdaniem umożliwią bardziej racjonalne korzystanie z nich.

Wszystkie ww. działki objęte są planem zagospodarowania przestrzennego jednak tylko w niewielkiej części stanowią działki budowlane. Właśnie tym podyktowana została propozycja, z którą wystąpił do Wnioskodawcy sąsiad, chciałby on mianowicie przekazać działkę swojej córce pod budowę domu, jednakże jej obecny kształt oraz to że tylko w części jest ona budowlana, a w pozostałej części rolna nie pozwala mu na zrealizowanie planów.

W ramach przedmiotowych działek nr 1, 2 oraz 3 Wnioskodawca nie dokonywał żadnych nakładów inwestycyjnych (w ramach innych też nie). Działki które mają być przedmiotem ewentualnej zamiany są całkowicie niezabudowane. Wnioskodawca nigdy nie występował o zmianę przeznaczenia gruntu w planie zagospodarowania przestrzennego, nie dokonywał podziału działek, ich stan obecny jest taki jak w chwili kiedy nabył spadek, zawsze użytkował je rolniczo. Wnioskodawca nie dokonywał sprzedaży produktów rolnych, nie jest rolnikiem ryczałtowym, nie prowadzi i nigdy nie prowadził działalności rolniczej w rozumieniu przepisów o VAT. Działki mające być przedmiotem zamiany (ani żadne inne jakie ma) nigdy nie były przedmiotem najmu czy dzierżawy, z tytułu posiadania gruntów Wnioskodawca nie osiągał żadnych przychodów, nigdy nie ubiegał się o jakiekolwiek datacje czy dopłaty, nigdy wcześniej nie sprzedawał ani nie zamieniał żadnych działek. Również w przyszłości Wnioskodawca nie planuje dokonywać takich czynności, a po ewentualnej zamianie nie zamierza w żaden sposób wyzbywać się własności żadnych gruntów, nadal tak jak do tej pory będzie je uprawiał na własne potrzeby i nie zamierza sprzedawać działek, które powstaną jeżeli dojdzie do skutku planowana zamiana.

Po planowanej zamianie Wnioskodawca stałby się właścicielem dwóch działek - jedna będzie budowlana a jedna rolna. Jeżeli Wnioskodawca zdecyduje się na dokonanie zamiany to w tej zamianie tylko 4 ary będą budowlane reszta to grunty rolne. W chwili obecnej działka o nr 1 jest działką ujętą w planie zagospodarowania jako rolna, działka 3 w części jest budowlana a w części rolna, natomiast działka o nr 2 to pas gruntu wydzielony pod drogę. Działki stanowią majątek osobisty Wnioskodawcy, który nigdy nie prowadził żadnej działalności gospodarczej, zawsze pracował na etat, a obecnie jest na rencie inwalidzkiej.

Ponadto Wnioskodawca w celu doprecyzowania stwierdzeń iż posiadane grunty "użytkował rolniczo" oraz "uprawiał na potrzeby własne" wyjaśnia, że większa część z posiadanych działek to łąki, które Wnioskodawca jedynie obkasza by utrzymać je w należytym porządku, z niektórych łąk uzyskuje siano. Ponadto Wnioskodawca uprawia niewielkie ilości ziemniaków oraz dynie, a przy domu hoduje kilka królików. Wszystkie płody Wnioskodawca wykorzystuje na potrzeby własne, jak i na karmę dla tych królików, które hoduje na potrzeby własne. Wnioskodawca nigdy nie sprzedawał siana, ziemniaków, dyni ani królików, wszystko zużywał na własne potrzeby (tekst jedn. we własnym gospodarstwie domowym). Na działkach, które mają być przedmiotem ewentualnej zamiany, od wielu lat są łąki.

Z treści powołanego już art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć zawsze postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (towar lub usługa otrzymana jako zapłata), albo mieszaną - zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa. Zatem dla uznania czynności za odpłatną, musi zaistnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego, stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

W myśl powyższych regulacji prawnych należy uznać, że zamiana towarów, co do zasady jest czynnością objętą zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług ponieważ w jej wyniku dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel.

Zgodnie z treścią art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) zamiana jest umową cywilnoprawną, na podstawie której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Natomiast zapis art. 604 k.c. daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Tym samym umowa zamiany skutkuje wzajemnym przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi towarami (w tym przypadku nieruchomościami) jak właściciel.

Należy jednakże wskazać, że w przedmiotowej sprawie mimo, że mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów (zamiana gruntów), to jednak nie można uznać, że czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż z okoliczności przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca nie będzie działał w tym przypadku w charakterze podatnika VAT.

Z wniosku wynika bowiem, że:

* Wnioskodawca nabył przedmiotowe działki w drodze dziedziczenia po rodzicach (spadek),

* nie dokonywał żadnych nakładów inwestycyjnych na te działki,

* nie występował o zmianę przeznaczenia gruntu,

* nie dokonywał podziału otrzymanych działek,

* działki nigdy nie były przedmiotem najmu czy dzierżawy,

* Wnioskodawca nie ubiegał się o żadne dotacje do posiadanych gruntów,

* nigdy wcześniej nie sprzedawał ani nie zamieniał żadnych działek i nie zamierza dokonywać takich czynności w przyszłości,

* Wnioskodawca nigdy nie prowadził żadnej działalności gospodarczej, pracował na etat, a obecnie jest na rencie inwalidzkiej, nie prowadził również działalności rolniczej i nie dokonywał sprzedaży produktów rolnych, działki wprawdzie użytkuje "rolniczo", jednakże wyłącznie na własne potrzeby poprzez ich obkaszanie (łąki), uprawę niewielkich ilości ziemniaków i dyni, które wykorzystuje na własne potrzeby jak i na karmę dla królików, które hoduje także wyłącznie na własne potrzeby, nigdy nie sprzedawał siana, ziemniaków, dyni ani królików.

Jeśli zatem Wnioskodawca jako osoba fizyczna dokona zamiany działek pochodzących z majątku osobistego i czynność ta zostanie dokonana jednorazowo, nie można mówić o jakiejkolwiek ciągłości czy powtarzalności. Należy natomiast uznać, że Wnioskodawca korzysta z przysługującego mu prawa do rozporządzania własnym majątkiem.

Tym samym Wnioskodawca nie będzie dla tej czynności działał w charakterze podatnika podatku VAT.

W związku z powyższym zamiana przedmiotowych działek nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnopodatkowych dla drugiej strony planowanej transakcji tj. sąsiada Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.