IBPP1/443-1185/10/LSz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 6 grudnia 2010 r. (data wpływu 9 grudnia 2010 r.) uzupełnionym pismem, które wpłynęło do tut. organu w dniu 25 lutego 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania, wypłaconego przez najemcę lokalu - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 grudnia 2010 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania, wypłaconego przez najemcę lokalu.

Wniosek został uzupełniony pismem, które wpłynęło do tut. organu w dniu 25 lutego 2011 r., będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP1/443-1185/10/LSz z dnia 11 lutego 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka posiada lokal użytkowy, na który podpisała umowę najmu na czas określony. Najemca zrezygnował z wynajmowania przed upłynięciem terminu określonego w umowie najmu i w związku z tym na podstawie porozumienia stron, wypłaci wynajmującemu odszkodowanie. Wnioskodawca nadmienia, iż Spółka jest płatnikiem podatku od towarów i usług VAT.

Zważywszy jednak na fakt wypłaty przez najemcę "odszkodowania", według oceny Wnioskodawcy, VAT nie powinien być uiszczony na rzecz Urzędu Skarbowego, gdyż odszkodowanie to jest formą zadośćuczynienia za brak korzyści, jakie miały mieć miejsce z tytułu wynajmu lokalu.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podał, że najemca oraz Wnioskodawca (od dnia 4 stycznia 1994 r.) są podatnikami podatku VAT.

Umowa między stronami została zawarta w dniu 20 stycznia 2006 r. na czas oznaczony od dnia 3 kwietnia 2006 r. do dnia 2 kwietnia 2011 r. Najemca zrezygnował z wynajmu lokalu w październiku 2010 r., a z dniem 31 października 2010 r. zostało zawarte porozumienie dot. rozwiązania umowy najmu z dnia 20 stycznia 2006 r. Spółce nie są znane przesłanki, dla których najemca zrezygnował z dalszego wynajmu lokalu.

Umowa najmu ustalała następujące warunki wcześniejszego rozwiązania umowy:

11.1 Wynajmujący może wypowiedzieć umowę przed upływem okresu na jaki została zawarta tylko w przypadkach przewidzianych bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa.

11.2 Najemca będzie uprawniony do wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym umowy przed upływem okresu, na jaki została zawarta w sytuacjach wskazanych w pkt 4.4 (w przypadku nieprzekazania lokalu z winy wynajmującego, w ciągu 14 dni od daty 27 marca 2006 r. - 3 kwietnia 2006 r. Najemca będzie miał prawo do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym) lub 8.4 (w przypadku nienależytego wykonywania umowy przez wynajmującego, uniemożliwiającego prowadzenie przez najemcę działalności. Najemca zawiadomi pisemnie listem poleconym Wynajmującego, umożliwiając wynajmującemu podjęcie odpowiednich środków zaradczych w celu usunięcia naruszeń w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Jeżeli po wyznaczonym terminie, prowadzenie przez najemcę działalności w lokalu będzie nadal utrudnione lub niemożliwe, Najemca będzie miał prawo wypowiedzieć niniejszą umowę ze skutkiem natychmiastowym. Wynajmujący zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz Najemcy kary umownej stanowiącej równowartość jednorocznego czynszu najmu, powiększonego o kwotę stanowiącą niezamortyzowaną wartość nakładów poniesionych przez Najemcę w lokalu) oraz w wypadku, gdy:

* budynek lub lokal posiadają wady, które zagrażają zdrowiu pracowników Najemcy,

* budynek lub lokal nie są zdatne do użytku ze względu na wykryte wady.

11.3 Najemcy przysługuje prawo wypowiedzenia niniejszej umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku nieotrzymania przez Najemcę w terminie 90 dni od daty zawarcia Umowy, wszystkich wymaganych zezwoleń, przy czym wynajmującemu nie będzie w takim wypadku przysługiwać od Najemcy zwrot kosztów związanych z zawarciem niniejszej umowy powiększony o ustawowe odsetki.

Zawarta umowa najmu lokalu nie przewidywała sankcji w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy.

Przedmiotowa umowa nie zawierała postanowień dotyczących odszkodowania w przypadku wcześniejszego rozwiązania ww. umowy. Niniejsza kwestia uregulowana została dopiero w zawartym pomiędzy stronami porozumieniu.

Porozumienie zawarto dnia 31 października 2010 r.

Otrzymana kwota nie stanowi w całości ani w części zapłaty za jakiekolwiek świadczenia (dostawę towarów lub świadczenie usług) wykonane przez najemcę na rzecz Wnioskodawcy, otrzymana kwota stanowi odszkodowanie za straty, a nie zapłatę za jakiekolwiek świadczenie.

Sprawa dotycząca odszkodowania nie została skierowana na drogę postępowania sądowego.

Wnioskodawcy nie są znane korzyści jakie uzyskał najemca dzięki porozumieniu z Wnioskodawcą i wcześniejszemu rozwiązaniu umowy.

Odszkodowanie Wnioskodawca otrzymał w grudniu 2010 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie wypłacone przez najemcę z tytułu rozwiązania umowy na podstawie porozumienia stron, z przyczyn leżących po stronie najemcy umowy najmu zawartej ze Spółką podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przez Spółkę.

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko uzupełnione pismem, które wpłynęło do tut. organu w dniu 25 lutego 2011 r.), w przedstawionym stanie faktycznym wypłacone na rzecz Spółki odszkodowanie, w związku z niewywiązywaniem się z umowy (w konsekwencji jej przedterminowym rozwiązaniem z przyczyn leżących po stronie najemcy) przez kontrahenta, nie jest objęte zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług. W szczególności kwota wypłacona w ramach odszkodowania nie stanowi wynagrodzenia w związku ze świadczeniem jakichkolwiek usług przez Spółkę na rzecz najemcy. Przywołując art. 2 pkt 6, art. 5, art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stwierdza się, iż jest to bardzo szeroki zakres definicji przedmiotu opodatkowania w przypadku świadczenia usług. Jednak w ocenie Spółki, brak jest podstaw do twierdzenia, że wypłata odszkodowania przez kontrahenta wiąże się z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym. Należy zauważyć, iż w świetle regulacji ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, odszkodowanie stanowi zapłatę za wyrządzone szkody, jest formą zadośćuczynienia za straty poniesione - w tym wypadku przez Spółkę - w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy najmu.

Spółka zawierając umowę najmu z kontrahentem miała bowiem prawo przewidzieć, że taka decyzja biznesowa przyniesie wymierne korzyści ekonomiczne na przestrzeni czasu obowiązywania umowy najmu.

Wypłacenie kwoty odszkodowania wynika zaś z konieczności pokrycia strat Spółki powstałych wskutek przedterminowego rozwiązania umowy najmu (strat w postaci korzyści, jakich spodziewała się Spółka, ale których nie osiągnęła w związku z tym, że kontrahent wyrządził szkodę w postaci przedterminowego rozwiązania umowy najmu, uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści).

Aby określona czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym. Według oceny Spółki odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu nie stanowi zapłaty za usługę ani za jakiekolwiek inne świadczenie ze strony wynajmującego. Zatem kwota odszkodowania ma wyłącznie charakter rekompensaty za wyrządzone szkody, przez co w konsekwencji otrzymana kwota nie spełnia warunków opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Wypłata kwoty odszkodowania stanowić miała rekompensatę za utracone, a oczekiwane korzyści majątkowe, które przewidywano osiągnąć w związku z dalszym trwaniem stosunku umownego.

Reasumując, odszkodowanie otrzymane z tytułu przedwczesnego rozwiązania umowy najmu, nawet gdy rozwiązanie nastąpiło na podstawie porozumienia stron, nie mieści się w katalogu czynności objętych opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

W szczególności brak jest podstaw, by na gruncie omawianego stanu faktycznego, odszkodowanie wypłacone na rzecz Spółki było traktowane jako świadczenie usług podlegające opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących do dnia 31 grudnia 2010 r., gdyż we wniosku z dnia 9 grudnia 2010 r. Wnioskodawca wskazał, że wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Zgodnie z art. 8 ust. 3 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r., usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU, o której mowa w art. 8 ust. 3 ustawy.

Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności.

W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odszkodowaniem przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Ponadto podkreślić należy, iż czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca posiada lokal użytkowy, na który podpisał umowę najmu na czas określony. Najemca zrezygnował z wynajmowania przed upłynięciem terminu określonego w umowie najmu.

Umowa między stronami została zawarta w dniu 20 stycznia 2006 r. na czas oznaczony od dnia 3 kwietnia 2006 r. do dnia 2 kwietnia 2011 r. Najemca zrezygnował z wynajmu lokalu w październiku 2010 r., a z dniem 31 października 2010 r. zostało zawarte porozumienie dot. rozwiązania umowy najmu z dnia 20 stycznia 2006 r. Spółce nie są znane przesłanki, dla których najemca zrezygnował z dalszego wynajmu lokalu.

Umowa najmu ustalała następujące warunki wcześniejszego rozwiązania umowy:

11.2 Najemca będzie uprawniony do wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym umowy przed upływem okresu, na jaki została zawarta w sytuacjach wskazanych w pkt 4.4 (w przypadku nieprzekazania lokalu z winy wynajmującego, w ciągu 14 dni od daty 27 marca 2006 r. - 3 kwietnia 2006 r. Najemca będzie miał prawo do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym) lub 8.4 (w przypadku nienależytego wykonywania umowy przez wynajmującego, uniemożliwiającego prowadzenie przez najemcę działalności. Najemca zawiadomi pisemnie listem poleconym Wynajmującego, umożliwiając wynajmującemu podjęcie odpowiednich środków zaradczych w celu usunięcia naruszeń w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Jeżeli po wyznaczonym terminie, prowadzenie przez najemcę działalności w lokalu będzie nadal utrudnione lub niemożliwe, Najemca będzie miał prawo wypowiedzieć niniejszą umowę ze skutkiem natychmiastowym. Wynajmujący zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz Najemcy kary umownej stanowiącej równowartość jednorocznego czynszu najmu, powiększonego o kwotę stanowiącą niezamortyzowaną wartość nakładów poniesionych przez Najemcę w lokalu) oraz w wypadku, gdy:

* budynek lub lokal posiadają wady, które zagrażają zdrowiu pracowników Najemcy,

* budynek lub lokal nie są zdatne do użytku ze względu na wykryte wady.

11.3 Najemcy przysługuje prawo wypowiedzenia niniejszej umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku nieotrzymania przez Najemcę w terminie 90 dni od daty zawarcia Umowy, wszystkich wymaganych zezwoleń, przy czym wynajmującemu nie będzie w takim wypadku przysługiwać od Najemcy zwrot kosztów związanych z zawarciem niniejszej umowy powiększony o ustawowe odsetki.

Zawarta umowa najmu lokalu nie przewidywała sankcji w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy.

Przedmiotowa umowa nie zawierała postanowień dotyczących odszkodowania w przypadku wcześniejszego rozwiązania ww. umowy. Niniejsza kwestia uregulowana została dopiero w zawartym pomiędzy stronami porozumieniu.

Porozumienie zawarto dnia 31 października 2010 r.

Sprawa dotycząca odszkodowania nie została skierowana na drogę postępowania sądowego.

Wnioskodawcy nie są znane korzyści jakie uzyskał najemca dzięki porozumieniu z Wnioskodawcą i wcześniejszemu rozwiązaniu umowy.

Odszkodowanie Wnioskodawca otrzymał w grudniu 2010 r.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę było ściśle związane z uzyskaniem korzyści przez wypłacającego (Najemcę) w postaci uzyskania zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu, co stanowi świadczenie wykonane na rzecz najemcy.

Tak więc zgodę na zaniechanie określonej czynności (umowy najmu) należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spełniona zatem została przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego należy uznać, iż w opisanym stanie faktycznym - w świetle regulacji zawartych w powołanym wyżej art. 8 ust. 1 ustawy - mamy do czynienia ze świadczeniem usług za wynagrodzeniem.

Reasumując należy stwierdzić, że otrzymane "odszkodowanie" stanowi w rzeczywistości wynagrodzenie za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę, która - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja wydana została w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i dla kontrahenta Wnioskodawcy (najemcy) nie wywołuje skutków prawnych, o których mowa w art. 14k-14n ustawy - Ordynacja podatkowa.

Równocześnie należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 14b § 3 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.