IBPP1/443-10/08/AS - Opodatkowanie odszkodowania otrzymanego przez Gminę z tytułu wywłaszczenia nieruchomości (drogi) pod autostradę.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2007 r. (data wpływu 27 grudnia 2007 r.) uzupełnionym pismem z dnia 7 marca 2008 r. (data wpływu 11 marca 2008 r.) oraz pismem z dnia 31 marca 2008 r. (data wpływu 7 kwietnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymanego przez Gminę z tytułu wywłaszczenia nieruchomości pod autostradę - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 grudnia 2007 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymanego przez Gminę z tytułu wywłaszczenia nieruchomości pod autostradę.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 7 marca 2008 r. (data wpływu 11 marca 2008 r.) oraz pismem z dnia 31 marca 2008 r. (data wpływu 7 kwietnia 2008 r.), będącymi odpowiedziami na wezwania tut. Organu znak: IBPP1/443-10/08/AS z dnia 28 lutego 2008 r. oraz z dnia 26 marca 2008 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Decyzjami Wojewody Małopolskiego z dnia 29 listopada 2007 stwierdzono nabycie przez Skarb Państwa od Gminy za odszkodowaniem, prawa własności nieruchomości położonych na terenie Gminy, które to nieruchomości (grunt) przeznaczone będą pod budowę pasów drogowych autostrady A 4 na odcinku T. - R. Za każdą nieruchomość (grunt) ustalono w drodze decyzji kwotę odszkodowania należnego Gminie.

Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i rozlicza VAT-7 miesięcznie.

Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego Gminy - uchwała RG XVII/148/93, który obowiązywał do dnia 31 grudnia 2003 r. oraz ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy - uchwała RG XII/118/2000 działki w miejscowościach: N.J., Z.S.Ż., N.Ż. były gruntami pod drogami gminnymi i zarezerwowanymi pod budowę projektowanej autostrady A-4 - symbol 1.1.K.A.

W chwili obecnej Gmina nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego dla ww. miejscowości.

Działka w miejscowości B. także znajduje się pod drogą, zaś miejscowość posiada plan zagospodarowania przestrzennego zatwierdzony uchwałą RG VI/96/2007 i jest przeznaczona pod budowę autostrady.

Wszystkie działki są bez zabudowań, stanowią grunt pod drogami gminnymi.

Grunty w momencie przekazania były drogami wykorzystywanymi wyłącznie jako dojazdy do pół uprawnianych jako grunty rolne lub leśne. Drogi te nie były i nie są w jakikolwiek sposób utwardzone, są to drogi gruntowe bez poboczy o szer. 1,5 do 2,5 m. Drogi te zostały skomunalizowane na podstawie decyzji uprawnionych organów i w ten sposób Gmina nabyła je na własność.

W związku z ich posiadaniem Gmina nie ponosiła żadnych nakładów na ich ulepszenie, nie widnieją w ewidencji środków trwałych jako budowle w grupie 2 "Obiekty inżynierii lądowej i wodnej" tylko jako grunt pod drogami. Gmina nie prowadziła inwestycji z nimi związanych i nie dokonywała obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, grunty te nie służą czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT.

Następujące odcinki tych dróg odłączono, utworzono nową działkę, która weszła w pas autostrady:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od kwoty przyznanego Gminie odszkodowania za grunt należy zapłacić podatek od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, wyłączenie z opodatkowania przyznanego odszkodowania łączy się z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku VAT. Na tej podstawie należy uznać, iż Gmina działa w charakterze podmiotu wykonującego zadania publiczne.

Opisaną sytuację Wnioskodawca łączy też z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, gdzie czynność wywłaszczenia nieruchomości dokonywana w drodze decyzji administracyjnej podlega opodatkowaniu i obowiązek ten powstaje po stronie dotychczasowego właściciela nieruchomości któremu za wywłaszczenie przyznano i wypłacono odszkodowanie.

Wnioskodawca uważa również, iż ma tu też zastosowanie art. 43 ust. 1 pkt 9 "dostawa terenów niezabudowanych (...) pod zabudowę", - na cel wyższy.

Ponadto wzajemne przekazywanie majątku między organem samorządowym i rządowym nie ma nic wspólnego z obrotem gospodarczym podlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT, a dokonywane jest wyłącznie w celu realizacji zadań publicznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ww. ustawy towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Ustęp 2 tego przepisu stanowi, iż działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 15 ust. 6 cyt. ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub poszerzenia dróg w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta (na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm. i ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - Dz. U. Nr 80, poz. 721 z późn. zm.), dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organy dokonujące wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Gmina. Zbywając nieruchomość Gmina nie realizuje ani zadań własnych ani zleconych, w tym przypadku dokonuje przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. wyżej ustawy, występując w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz) ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Zarówno bowiem organy władzy publicznej jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, dodatkowo pod warunkiem, iż czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane.

Gmina, będąca jednostką samorządu terytorialnego nie może również skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 97, poz. 970 z późn. zm.). Dokonując bowiem przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomością Gmina nie realizuje ani zadań własnych ani zleconych przez organ administracji rządowej.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.`

Zgodnie z art. 29 ust. 5 ustawy w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

A zatem grunty zabudowane podlegają opodatkowaniu według stawek właściwych dla budynków i budowli trwale z nimi związanych.

Ta sama zasada dotyczy sytuacji, gdy sprzedaż budynków i budowli trwale związanych z gruntem będzie zwolniona od podatku VAT - wówczas sprzedaż tego gruntu będzie również korzystać ze zwolnienia.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przez towary używane do celów zwolnienia od podatku rozumie się między innymi budynki i budowle lub ich części - jeżeli do końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat (art. 43 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy o VAT, przez towary używane, o których mowa w ust. 1 pkt 2, rozumie się:

W związku z art. 43 ust. 6 ustawy powyższe zwolnienie od podatku dostawy budynków i budowli nie będzie miało zastosowania w przypadku jeżeli przed wprowadzeniem ich do ewidencji lub w trakcie użytkowania wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej, a podatnik:

Aby jednak cytowany przepis, wyłączający zwolnienie od podatku VAT, znalazł zastosowanie, wszystkie trzy wyżej wymienione warunki muszą zostać spełnione łącznie. Niespełnienie któregokolwiek z nich powoduje, że zastosowanie znajduje zwolnienie od podatku VAT dostawy używanych budynków, budowli lub ich części, a co za tym idzie, w związku z art. 29 ust. 5 ustawy, także zwolnienie gruntu, na którym budynki takie są posadowione.

Zgodnie natomiast z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

W złożonym wniosku Wnioskodawca wskazał, iż Skarb Państwa nabył od Gminy za odszkodowaniem, prawa własności nieruchomości położonych na terenie Gminy, które to nieruchomości (grunt) przeznaczone będą pod budowę pasów drogowych autostrady.

Grunty w momencie przekazania były drogami gminnymi wykorzystywanymi wyłącznie jako dojazdy do pół uprawnianych jako grunty rolne lub leśne. Drogi te nie były i nie są w jakikolwiek sposób utwardzone, są to drogi gruntowe bez poboczy o szer. 1,5 do 2,5 m. Drogi te zostały skomunalizowane na podstawie decyzji uprawnionych organów i w ten sposób Gmina nabyła je na własność. W związku z ich posiadaniem Gmina nie ponosiła żadnych nakładów na ich ulepszenie, nie widnieją w ewidencji środków trwałych jako budowle w grupie 2 "Obiekty inżynierii lądowej i wodnej" tylko jako grunt pod drogami. Gmina nie prowadziła inwestycji z nimi związanych i nie dokonywała obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, grunty te nie służą czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT.

Odnosząc cytowane wyżej przepisy do zaistniałego stanu faktycznego sprawy tut. organ stwierdza, iż dostawa działek gruntu będących drogami gruntowymi korzysta ze zwolnienia od podatku VAT określonego w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 2 oraz art. 29 ust. 5 ustawy o VAT, ponieważ:

Zastosowanie powyższego zwolnienia uzasadnia fakt, że droga jest budowlą w myśl art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.). Ponadto zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, 1316 z późn. zm.) klasa 2 (Obiekty inżynierii lądowej i wodnej) obejmuje również ulice i drogi pozostałe tj. 2112 w tym drogi, ulice, aleje, ronda, drogi gruntowe, drogi boczne, drogi dojazdowe, drogi wiejskie i leśne, ścieżki dla pieszych, ścieżki rowerowe, ścieżki do jazdy konnej, drogi i strefy dla pieszych.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy, iż otrzymane odszkodowanie jest wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.