IBPBII/2/4511-111/15/MW - Ustalenie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku zawarcia umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 22 stycznia 2015 r. (data otrzymania 23 stycznia 2015 r.), uzupełnionym 30 marca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku zawarcia umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 23 stycznia 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku zawarcia umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 19 marca 2015 r. Znak: IBPBII/2/4511-111/15/MW, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 30 marca 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Ojciec Wnioskodawcy zmarł 18 grudnia 2011 r. Akt poświadczenia dziedziczenia został sporządzony 29 września 2014 r. Spadek nabyli wprost: małżonek spadkodawcy oraz trójka dzieci (w tym Wnioskodawca).

W dniu 21 listopada 2014 r. została podpisana umowa działu spadku i zniesienia współwłasności. Zgodnie z ww. umową spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w całości otrzymał brat Wnioskodawcy. Zniesienie współwłasności w stosunku do Wnioskodawcy odbyło się ze spłatą, natomiast w stosunku do pozostałych osób bez spłat.

Udział Wnioskodawcy we wspomnianym lokalu mieszkalnym został wyceniony na 15.000,00 zł. Brat zobowiązany został począwszy od 2014 r. do spłaty udziału Wnioskodawcy w 10 ratach poprzez wpłatę na konto Wnioskodawcy 1.500,00 zł do 31 grudnia każdego roku. W grudniu 2014 r. Wnioskodawca otrzymał pierwszą ratę.

Notariusz sporządzając umowę działu spadku i zniesienia współwłasności pobrał od wartości udziału Wnioskodawcy, tj. od 15.000,00 zł podatek od czynności cywilnoprawnych (2%).

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy, a jeśli tak to czy od kwot, które otrzymywać będzie co roku (1.500,00 zł), czy jednorazowo od całości kwoty, którą otrzyma w przeciągu 10 lat (15.000,00 zł).

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z tym, że umowa, która została zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a jego bratem nie dotyczyła sprzedaży udziału w lokalu mieszkaniowym, a jedynie zniesienia współwłasności, Wnioskodawca nie powinien płacić podatku dochodowego.

Zgodnie z art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego - zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

W związku z tym faktem, Wnioskodawca uważa, że kwota, którą otrzyma zgodnie z ustaleniami zawartymi w umowie działu spadku i zniesienia współwłasności, nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw do dnia odpłatnego zbycia upłynęło 5 lat, zbycie nie podlega w ogóle opodatkowaniu. Przy czym pod pojęciem "odpłatnego zbycia" należy rozumieć każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem.

Stosownie do art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) - spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego - jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z kolei w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego - każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Zgodnie z art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego - zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebraniu temu prawu cech wspólności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że spadek po ojcu Wnioskodawcy zmarłym 18 grudnia 2011 r. nabyli wprost: małżonek spadkodawcy oraz trójka dzieci (w tym Wnioskodawca). W dniu 21 listopada 2014 r. została podpisana umowa o dział spadku i zniesienie współwłasności, na mocy której spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w całości otrzymał brat Wnioskodawcy w zamian za spłatę na rzecz Wnioskodawcy. Udział Wnioskodawcy we wspomnianym lokalu mieszkalnym został wyceniony na 15.000,00 zł. Brat zobowiązany został począwszy od 2014 r. do spłaty udziału Wnioskodawcy w 10 ratach poprzez wpłaty na konto Wnioskodawcy 1.500,00 zł do 31 grudnia każdego roku. W grudniu 2014 r. Wnioskodawca otrzymał pierwszą ratę.

Mając na uwadze powyższe regulacje prawne oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że otrzymana spłata spadkowa tylko wówczas nie jest przychodem spadkobiercy do opodatkowania, kiedy jej kwota nie przekracza wartości przysługującego udziału w spadku a czynność prawna (dział spadku i zniesienie współwłasności) zostaje dokonana wyłącznie między spadkobiercami. Istotnym więc dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest okoliczność, że czynność prawna mająca na celu przeniesienie własności nabytego przez Wnioskodawcę w drodze spadku udziału została dokonana wyłącznie między spadkobiercami czyli Wnioskodawcą a jego bratem, natomiast kwota spłaty nie przekracza wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału nabytego w spadku, ponieważ udział Wnioskodawcy wyceniony został na kwotę 15.000 zł i taką kwotę w 10 ratach otrzyma Wnioskodawca. Otrzymanie tej kwoty nie spowoduje w takich okolicznościach powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomimo podjęcia tej czynności przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spadku. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Brak powstania przychodu wynika wyłącznie z faktu otrzymania w wyniku działu spadku kwoty ekwiwalentnej do udziału nabytego w spadku oraz tego, że czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać zatem za prawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.