IBPBII/2/415-982/14/MW - Skutki podatkowe uczestnictwa pracowników w programie motywacyjnym.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 4 lutego 2015 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBII/2/415-982/14/MW Skutki podatkowe uczestnictwa pracowników w programie motywacyjnym.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 30 października 2014 r. (data otrzymania 4 listopada 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa pracowników Wnioskodawcy w programie motywacyjnym:

* w części dotyczącej momentu powstania przychodu - jest nieprawidłowe,

* w części dotyczącej obowiązków płatnika - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej obowiązków informacyjnych - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 listopada 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa pracowników Wnioskodawcy w programie motywacyjnym.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka Akcyjna będąca Wnioskodawcą (dalej: Spółka) jest podmiotem należącym do globalnej grupy kapitałowej G. (dalej: Grupa), która oferuje wybranym osobom związanym ze Spółką stosunkiem prawnym, np. umową o pracę lub umową cywilnoprawną (dalej: Uczestnicy), udział w długoterminowym opcyjnym programie motywacyjnym (dalej: Program). Program został uruchomiony przez zagraniczny podmiot z Grupy oraz jest przez niego koordynowany.

Uczestnictwo w Programie uprawnia do otrzymania opcji na akcje amerykańskiej spółki z Grupy (dalej: Spółka amerykańska) w liczbie wynikającej z postanowień Programu.

Prawo do wykonania opcji na akcje Spółki amerykańskiej jest prawem przyszłym, warunkowym i jest niezbywalne. Opcje mogą zostać wykonane po roku, dwóch, trzech i czterech latach (w każdym momencie w równej, znanej w momencie przyznania uprawnień liczbie) od momentu ich przekazania Uczestnikom. Opcje nie mogą być zbyte w żadnym momencie, a ich wykonanie może nastąpić po spełnieniu warunków wskazanych w Programie. Wśród nich znajduje się m.in. nieprzerwane zatrudnienie w Grupie przez wskazany w Programie okres nabywania uprawnień.

Co do zasady, przekazane opcje mogą być wykonane w ciągu dziesięciu lat od momentu ich przekazania Uczestnikom, jednak dopiero po spełnieniu warunków określonych w Programie i upływie okresu nabywania uprawnień. Wykonanie opcji (tekst jedn.: nabycie akcji) następuje po cenie określonej w momencie ich przekazania Uczestnikom.

Według informacji Spółki opcje te spełniają przesłanki do uznania ich za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94 z późn. zm.).

Uczestnictwo w Programie nie gwarantuje Uczestnikom ciągłości zatrudnienia ani też uzyskania jakichkolwiek innych korzyści. Co do zasady - poza przypadkami odejścia na emeryturę lub rentę bądź śmierci - w razie odejścia z pracy w trakcie okresu nabywania uprawnień Uczestnicy nie będą nigdy uprawnieni do realizacji praw wynikających z opcji.

Ponadto przez cały okres posiadania opcji Uczestnicy nie będą uprawnieni do otrzymywania dywidendy ani jej ekwiwalentu.

Wartość przysporzenia wynikającego z przyznania opcji nie jest możliwa do określenia. Opcje mogą bowiem w ogóle nie zostać zrealizowane, jeśli rynkowy kurs akcji będzie kształtował się poniżej ceny wykonania opcji. W takiej bowiem sytuacji zakup akcji bezpośrednio na rynku finansowym jest korzystniejszy niż realizacja opcji. Również w momencie wykonania opcji wartość przysporzenia po stronie Uczestników nie będzie możliwa do określenia. Wartość akcji nabytych w wyniku wykonania opcji zmienia się bowiem wraz ze zmianą kursu notowań giełdowych. W efekcie jedynym momentem, w którym wartość docelowego przysporzenia wynikającego z uczestnictwa w Programie będzie znana, jest moment zbycia akcji.

Uczestnictwo w Programie nie będzie wynikać z zawartych przez Uczestników umów o pracę ze Spółką, regulaminów wynagradzania ani z innych dokumentów wewnętrznych Spółki z zakresu prawa pracy. W szczególności umowa o pracę ze Spółką nie będzie stanowić dla Uczestników podstawy do wysuwania roszczeń w stosunku do Spółki.

Spółka nie jest bezpośrednio zaangażowana w proces zarządzania Programem. Spółka jest jedynie następczo obciążana kosztami Programu przypadającymi na związanych z nią Uczestników.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy ewentualne dochody wynikające z uczestnictwa w Programie przez Uczestników, powinny być zakwalifikowane jako dochody z kapitałów pieniężnych w momencie zbycia akcji zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a i czy w związku z tym na Spółce będą ciążyły w tym zakresie jakiekolwiek obowiązki, w szczególności obowiązki płatnika zgodnie z art. 31, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, ewentualne dochody uzyskiwane przez Uczestników z tytułu uczestnictwa w Programie powinny być zakwalifikowane jako dochody z kapitałów pieniężnych zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a i opodatkowane jedynie w momencie zbycia akcji Spółki amerykańskiej. W związku z tym na Spółce nie będą ciążyć żadne obowiązki na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w tym zakresie.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - za przychód uznaje się, oprócz otrzymanych lub postanowionych do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniędzy i wartości pieniężnych, również wartość świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń.

Wśród źródeł przychodów, wymienionych w art. 10 ust. 1 ww. ustawy, wskazano kapitały pieniężne i prawa majątkowe (pkt 7). Szczegółowy zakres przychodów należących do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych wynika z art. 17 ust. 1 ww. ustawy. Zakres ten obejmuje m.in. należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a).

Natomiast art. 5a pkt 11 ww. ustawy wskazuje, że - przez pojęcie papierów wartościowych należy rozumieć papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94). Zgodnie z art. 3 pkt 1 tej ustawy papierami wartościowymi są:

a.

akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,

b.

inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).

Tym samym w świetle przywołanych przepisów należy uznać, że Uczestnicy w wyniku realizacji opcji otrzymają papiery wartościowe. W konsekwencji realizacja praw związanych z otrzymanymi akcjami powinna być kwalifikowana na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ww. ustawy jako przychód z kapitałów pieniężnych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ww. ustawy przychód powstaje w momencie, gdy kwota z tytułu odpłatnego zbycia akcji staje się należna. Oznacza to, że samo nabycie papierów wartościowych nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Moment ten jest przesunięty do czasu odpłatnego zbycia, przy czym nie jest istotny moment faktycznego otrzymania wynagrodzenia z tego tytułu. A zatem w przypadku opisanym w omawianej sprawie przychód po stronie Uczestnika powstanie dopiero w momencie dokonania odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Poprawność powyższego stanowiska, w opinii Wnioskodawcy, potwierdzają sądy administracyjne w wydawanych orzeczeniach dotyczących analogicznych stanów faktycznych. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 15 września 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 570/09, stwierdził, że "korzyść, którą uzyskuje podatnik (...) w postaci objęcia lub nabycia na preferencyjnych zasadach akcji zostanie uwzględniona przy opodatkowaniu (...) w momencie realizacji dochodu czyli przy sprzedaży objętych lub nabytych w ten sposób akcji. Pogląd ten podtrzymał Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając skargę kasacyjną wyrokiem z 27 kwietnia 2011 r., sygn. akt II FSK 2176/09. Analogiczne stanowisko zostało również zaprezentowane m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12, czy wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: z 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2987/13, z 4 marca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2463/13 oraz z 7 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2461/13.

Uczestnicy Programu, w celu uzyskania pełnego prawa do akcji, muszą spełnić dodatkowe warunki określone w ramach Programu, takie jak pozostawanie w stosunku pracy przez określony czas w spółce z Grupy. Oznacza to, że pomimo braku odpłatności za wymienione akcje nabycie ich związane jest ze spełnieniem określonych wymogów o charakterze niepieniężnym. W związku z tym nie można przyjąć, by pomimo braku odpłatności za wspomniane akcje, ich nabycie było jednostronnie ekwiwalentne.

Natomiast okoliczność, że akcje zostały nabyte/objęte nieodpłatnie, znajdzie odzwierciedlenie przy ustalaniu wysokości dochodu w przypadku odpłatnego zbycia tych akcji. Podatek dochodowy z odpłatnego zbycia papierów wartościowych wynosi 19% uzyskanego dochodu, a dochodem podlegającym opodatkowaniu jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów.

Należy ponadto zauważyć, że nieodpłatne objęcie akcji (udziałów) w spółce mającej osobowość prawną nie zostało wymienione wśród rodzajów przychodów, jakie uznaje się za przychody z innego źródła. Objęcie (nabycie) akcji zostało natomiast wymienione jako zdarzenie powodujące powstanie przychodów z kapitałów pieniężnych, jednak tylko wtedy gdy objęcie akcji nastąpiło w zamian za wkład niepieniężny (art. 17 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy). Natomiast objęcie akcji (nieodpłatne lub częściowo nieodpłatne) w innym przypadku jest neutralne podatkowo w dacie tego zdarzenia, ale podlega opodatkowaniu w momencie odpłatnego zbycia udziałów (akcji), stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy. Dopiero w tym momencie ujawnia się bowiem rzeczywisty przychód z objęcia akcji.

Stanowisko to potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 23 sierpnia 2011 r., sygn. akt I SA/Gl 572/11, stwierdzając, że Moment uzyskania dochodu z akcji nie jest tożsamy z momentem ich nabycia, bez względu na formę tego nabycia (w tym przypadku w wyniku nieodpłatnego przekazania akcji w ramach programu motywacyjnego). Cechą papierów wartościowych, jakimi są akcje jest to, iż generują dochód w przyszłości: w postaci dywidendy, czy też - w przypadku ich odpłatnego zbycia - w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na nabycie akcji.

Pogląd ten został podtrzymany przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12. Stanowisko to wystąpiło w wielu innych wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego, np. w wyroku z 21 maja 2014 r., sygn. akt II FSK 1428/12, czy wyrokach z 13 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 685/12, II FSK 640/12, II FSK 602/12, II FSK 665/12, kształtując trwałą linię argumentacyjną w tym zakresie.

Należy również zauważyć, że niezgodne z zasadami konstytucyjnymi byłoby podwójne opodatkowanie dochodu z papierów wartościowych - najpierw w momencie nabycia akcji, a następnie ich zbycia. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy interpretować w kontekście konstytucyjnej zasady ochrony zaufania obywatela do stosowanego prawa oraz zasady ochrony własności i zasady legalizmu. Zarówno w wyrokach sądów administracyjnych, jak i w interpretacjach Ministra Finansów poświęconych zagadnieniu podatkowych skutków uczestnictwa w planach akcyjnych podkreśla się konieczność eliminowania ryzyka wystąpienia podwójnego opodatkowania zbycia akcji nabytych w ramach planów akcyjnych. Warto zauważyć, że dwukrotne obciążenie podatkiem tej samej wartości majątkowej, należącej do tego samego podmiotu, stanowi podwójne opodatkowanie niezgodne z art. 84 i art. 217 Konstytucji RP.

Problem ten dostrzegł m.in. NSA w przywołanym wyroku z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12, gdzie jednoznacznie wskazał, że: Uznanie (jak czyni to organ), że przychód powstaje już w momencie objęcia akcji jako równowartość ceny rynkowej nabytych nieodpłatnie papierów wartościowych prowadziłoby do podwójnego opodatkowania części dochodu. Po raz pierwszy doszłoby do opodatkowania przychodu (z nieodpłatnego świadczenia) w momencie nabycia akcji, a drugi raz w momencie ich zbycia.

Warto zarazem wskazać, że podstawą do obniżenia przychodu ze sprzedaży akcji nie będzie mógł być koszt nabycia papierów wartościowych, ponieważ takowy nie został poniesiony. Potwierdza to NSA w tym samym wyroku, stwierdzając: Nabycie akcji nieodpłatnie oznacza bowiem, na co wskazano wyżej, niemożność uwzględnienia w podstawie opodatkowania kosztów uzyskania przychodów. Ustalając podstawę opodatkowania podatnik może bowiem wyłącznie obniżyć przychód o koszty nabycia papierów wartościowych (...), a tych przecież nie ponosi.

Jak słusznie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 19 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 522/14, wydanym w analogicznym stanie faktycznym: "Konsekwencją przyjęcia interpretacji organu, jako prawidłowej, jest podwójne opodatkowanie tego samego dochodu. Uczestnik nie miałby żadnego prawnego instrumentu do wyłączenia z podstawy opodatkowania przy ustalaniu dochodu ze zbycia akcji przychodu już opodatkowanego w momencie uzyskania pełni praw właścicielskich. Podwójne opodatkowanie tego samego dochodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych naruszałoby przepisy Konstytucji RP.

Wykładnia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powinna być dokonywana w taki sposób, który będzie w możliwie maksymalny sposób odzwierciedlał wolę ustawodawcy, tj. w sposób prowadzący do uniknięcia efektu podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Warto zauważyć, że interes podatkobiorcy zostanie zabezpieczony. Jak zauważa NSA w cytowanym wcześniej wyroku z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12, Uznanie, że w sytuacji nieodpłatnego nabycia akcji (udziałów) dochód powstaje dopiero w momencie ich zbycia powoduje również jednakowe obciążenie podatkowe podatników nabywających akcje nieodpłatnie i podatników nabywających akcje odpłatnie. Każdy z nich zapłaci podatek wyłącznie od faktycznego przyrostu majątku w wyniku zbycia akcji. Zaproponowane przez Spółkę rozwiązanie jednocześnie zabezpiecza interesy Skarbu Państwa, jak też eliminuje niekonstytucyjny efekt podwójnego opodatkowania dochodów.

Wobec powyższych faktów zasadnym jest przyjęcie, że przychód podatkowy powstanie dopiero w momencie sprzedaży przez Uczestników akcji uzyskanych w wyniku realizacji opcji. Przychód uzyskany z tego tytułu należy zakwalifikować jako przychód z kapitałów pieniężnych.

Niezależnie od powyższych rozważań, z treści art. 12 ust. 1 ww. ustawy wynika jednoznacznie, że stanowi on o przychodach z określonych w nim stosunków prawnych, w szczególności stosunku pracy. W przywołanej regulacji prawnej prawodawca nie użył sformułowań w rodzaju: przychody związane ze stosunkiem pracy, towarzyszące stosunkowi pracy, osiągnięte przy okazji stosunku pracy. Jeżeli więc uczestnicząc w określonym stosunku pracy osoba fizyczna osiągnie przychód, pozostający w jakimś związku faktycznym z wykonywaniem pracy, ale nie stanowiący przychodu ze stosunku prawnego w postaci stosunku pracy, nie będzie to przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ww. ustawy. Okoliczność, że beneficjentami tych czynności mogą być pracownicy Spółki, nie uzasadnia jeszcze twierdzenia, że uzyskanie akcji jest świadczeniem ze stosunku pracy, łączącego Spółkę z jej pracownikami. Nawet refinansowanie przez Spółkę określonej części wydatków organizowanych przez inną spółkę planów udostępniania na dogodnych zasadach akcji Spółki amerykańskiej nie świadczy też samodzielnie, że jest to wynikające ze stosunku pracy, w szczególności warunków pracy, płacy i ewentualnie innych świadczeń wymagalnych od pracodawcy, świadczenie ponoszone za uprawnionych pracowników.

W opinii Wnioskodawcy, analogiczne stanowisko zostało wyrażone w licznych wyrokach sądów administracyjnych. Jako przykład można przywołać następujące wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: wyrok z 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 114/12, wyrok z 3 lipca 2013 r" sygn. akt II FSK 2232/11, wyrok z 13 marca 2013 r., sygn. akt II FSK 1433/11 czy wyrok z 27 kwietnia 2011 r., sygn. akt II FSK 1665/10.

W związku z powyższymi okolicznościami, w analizowanej sprawie po stronie Spółki nie powinny wystąpić obowiązki płatnika podatku. W szczególności, na Spółce nie powinny ciążyć obowiązki, o których mowa w art. 31 oraz art. 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: naliczanie, pobór i wpłata należnego podatku, wystawianie przewidzianych przepisami prawa informacji podsumowujących, itp.).

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, ewentualne dochody Uczestników powinny być zakwalifikowane jako dochody z kapitałów pieniężnych i opodatkowane jedynie w momencie zbycia akcji, w związku z czym na Spółce nie powinny ciążyć żadne obowiązki płatnika w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest częściowo prawidłowe a częściowo nieprawidłowe.

Na wstępie zauważyć należy, że w przedstawionej sprawie wniosek sporządzony został w 2014 r., a Wnioskodawca wskazał, że jego przedmiotem jest zarówno stan faktyczny jak i zdarzenie przyszłe. W związku z tym niniejsza interpretacja zawiera ocenę Wnioskodawcy dotyczącą stanu faktycznego, a więc zastosowanie znajdą w niej przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2014 r. Natomiast ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca zdarzenia przyszłego, a więc przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. zawarta została w odrębnej interpretacji.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca (dalej: Spółka) jest podmiotem należącym do globalnej grupy kapitałowej G. (dalej: Grupa), która oferuje wybranym osobom związanym ze Spółką stosunkiem prawnym, np. umową o pracę lub umową cywilnoprawną (dalej: Uczestnicy), udział w długoterminowym opcyjnym programie motywacyjnym (dalej: Program). Uczestnictwo w Programie uprawnia do otrzymania opcji na akcje amerykańskiej spółki z Grupy (dalej: Spółka amerykańska) w liczbie wynikającej z postanowień Programu. Prawo do wykonania opcji na akcje Spółki amerykańskiej jest prawem przyszłym, warunkowym i jest niezbywalne. Opcje mogą zostać wykonane po roku, dwóch, trzech i czterech latach (w każdym momencie w równej, znanej w momencie przyznania uprawnień liczbie) od momentu ich przekazania Uczestnikom. Opcje nie mogą być zbyte w żadnym momencie, a ich wykonanie może nastąpić po spełnieniu warunków wskazanych w Programie. Wśród nich znajduje się m.in. nieprzerwane zatrudnienie w Grupie przez wskazany w Programie okres nabywania uprawnień. Co do zasady, przekazane opcje mogą być wykonane w ciągu dziesięciu lat od momentu ich przekazania Uczestnikom, jednak dopiero po spełnieniu warunków określonych w Programie i upływie okresu nabywania uprawnień. Wykonanie opcji (tekst jedn.: nabycie akcji) następuje po cenie określonej w momencie ich przekazania Uczestnikom. Wnioskodawca wskazał ponadto, że opcje te spełniają przesłanki do uznania ich za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94 z późn. zm.).

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy - jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy - za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających. Przychód określony powyżej powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o czym stanowi art. 17 ust. 1b ustawy.

Jednocześnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przez pochodne instrumenty finansowe - zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 13 ww. ustawy - rozumie się instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 94).

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 przywołanej ustawy - instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

a.

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,

b.

instrumenty rynku pieniężnego,

c.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,

d.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e.

opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,

f.

niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

g.

instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

h.

kontrakty na różnicę,

i.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Według art. 3 pkt 28a tej ustawy - przez instrumenty pochodne należy rozumieć opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.

Z kolei, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674) instrument pochodny - to instrument finansowy, którego:

a.

wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości i

b.

nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i

c.

rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, że ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, czyli np. wartości akcji, obligacji, wartości indeksu giełdowego itp.

Przepisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nie zawierają definicji legalnej opcji. Przewidują jedynie, że m.in. opcje kupna / sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, stanowią instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi).

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowym, dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a wiec do kupna lub sprzedaży akcji, walut, indeksów giełdowych itd.) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Źródłem powstania opcji jest kontrakt opcyjny, będący umową, w której jedna strona zobowiązuje się, na żądanie drugiej strony, do kupna lub sprzedaży w określonym momencie w przyszłości oznaczonej liczby akcji po z góry ustalonej cenie albo do dokonania rozliczenia pieniężnego, gdzie nie ma miejsca faktyczna dostawa instrumentu bazowego a jedynie realizacja kwoty pieniężnej odpowiadającej wartości tego instrumentu. Wartość jest zależna od wartości instrumentu bazowego, nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość tych wydatków jest niska, rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Innymi słowy, realizacja praw wynikających z opcji może nastąpić poprzez wybór jednego z dwóch następujących wariantów:

1.

nabycie akcji (lub innego instrumentu bazowego) wystawcy opcji po cenie określonej w momencie przyznania opcji,

2.

otrzymanie od wystawcy opcji kwoty rozliczenia odpowiadającej wartości instrumentu bazowego.

W świetle powyższych przepisów należy stwierdzić, że samo otrzymanie opcji przez Uczestników nie rodzi skutku w postaci przychodu. W momencie otrzymania opcji nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymanie opcji w ramach planu motywacyjnego nie stanowi nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest bowiem związane z jakimkolwiek przysporzeniem w majątku osoby otrzymującej opcję. Z wniosku wynika bowiem, że przyznanie opcji stanowi jedynie potencjalną możliwość uzyskania korzyści w przyszłości.

Natomiast w przypadku zrealizowania przez Uczestników opcji poprzez nabycie akcji spółki amerykańskiej, czyli zrealizowania praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, powstanie przychód, który należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Natomiast stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie podatnik jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z powyższych wywodów wynika, że do rozliczenia przychodu z tytułu realizacji opcji, w tym złożenia zeznania i zapłaty podatku zobowiązany będzie wyłącznie Uczestnik, którego opcje zostaną zrealizowane. Tym samym na Wnioskodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika z ww. tytułu.

W omawianej sprawie Wnioskodawca będzie miał jednakże obowiązek sporządzenia informacji, o której mowa w art. 39 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT-8C). Przepis ten stanowi, że - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru.

W przedstawionej sprawie Wnioskodawca nie jest wprawdzie bezpośrednio zaangażowany w proces zarządzania programem motywacyjnym, jednakże to za jego pośrednictwem Uczestnicy uzyskiwać będą dochody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, przychód jaki Uczestnicy uzyskają z tytułu realizacji opcji, tj. nabycia akcji spółki amerykańskiej, uznać należy za przychód z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do rozliczenia przychodu z tytułu realizacji opcji, w tym złożenia zeznania i zapłaty podatku zobowiązany będzie wyłącznie Uczestnik, którego opcje zostaną zrealizowane.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym nie będą ciążyły na nim obowiązki płatnika uznać należało za prawidłowe.

Za nieprawidłowe uznać należy natomiast stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej momentu powstania przychodu Uczestnika w związku z uczestnictwem w programie motywacyjnym. Nie sposób bowiem zgodzić się z Wnioskodawcą, że przychód dla Uczestnika powstanie dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji nabytych w wyniku realizacji opcji. Jak wyjaśniono powyżej przychód Uczestnika należy rozpoznać na etapie realizacji opcji, czyli nabycia akcji spółki amerykańskiej.

Nieprawidłowe jest również stanowisko Wnioskodawcy odnoszące się do braku obowiązków informacyjnych, ponieważ jak wykazano powyżej na Wnioskodawcy ciążył będzie obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.

W omawianej sprawie - wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy - nie dojdzie do podwójnego opodatkowaniu tego samego dochodu. Wskazać bowiem należy, że o podwójnym opodatkowaniu można mówić w sytuacji kiedy ma miejsce opodatkowanie dwa razy dochodu uzyskanego z tego samego tytułu. Tymczasem opodatkowanie dochodu z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych oraz dochodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji to dwie odrębne czynności, które ustawodawca wskazuje jako dwa różne zdarzenia powodujące obowiązek podatkowy. Zatem realizacja opcji jak i sprzedaż akcji nabytych w wyniku realizacji opcji są to dwie odrębne czynności, opodatkowane niezależnie jedna od drugiej. Zbycie akcji stanowi kolejną po realizacji opcji czynność, wymienioną wśród źródeł przychodów z kapitałów pieniężnych.

W odniesieniu natomiast do przywołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów administracyjnych należy zaznaczyć, że orzeczenia sądowe w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i wiążą jedynie w sprawach, w których zapadły. Z przyczyn omówionych w uzasadnieniu interpretacji Organ nie podziela stanowiska sądów.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl