IBPBII/2/415-95/12/NG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 18 stycznia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura 23 stycznia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia w drodze zawarcia umowy dożywocia lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość - jest prawidłowe.

W dniu 23 stycznia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia w drodze zawarcia umowy dożywocia lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W sierpniu 1968 r. wnioskodawca otrzymał spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, gdzie wnioskodawca jest zameldowany na stałe wraz z żoną i gdzie zamieszkują do chwili obecnej. Mieszkanie to w dniu 7 stycznia 1997 r. zostało przekształcone na podstawie decyzji z dnia 31 grudnia 1996 r. Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej z przysługującego lokatorskiego prawa do lokalu na własnościowe prawo do ww. lokalu. Przekształcenie to nastąpiło w trakcie trwania związku małżeńskiego wnioskodawcy.

Natomiast w dniu 30 marca 2009 r. ww. mieszkanie zostało przekształcone na podstawie umowy notarialnej ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności na rzecz członka spółdzielni. Dla lokalu została założona przez Sąd Rejonowy księga wieczysta. Od dnia nabycia przez wnioskodawcę i jego żonę własnościowego prawa do ww. lokalu tj. 7 stycznia 1997 r. przez kolejne 5 lat aż do dnia dzisiejszego lokal nie został sprzedany.

Obecnie ze względu na podeszły wiek wnioskodawca i jego żona chcą przekazać ww. lokal w zamian za zawarcie "umowy o dożywocie" zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego synowi siostrzenicy wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wnioskodawca powinien zapłacić jakikolwiek podatek dochodowy od osób fizycznych w przypadku, jeżeli w 2012 r. zostanie przekazane w drodze "umowy o dożywocie" (art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego) mieszkanie, którego właścicielem jest wnioskodawca wraz z żoną, stanowiącym odrębną własność, na rzecz syna siostrzenicy wnioskodawcy.

Zdaniem wnioskodawcy, powinien być zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ mieszkanie nie zostało i nie zostanie przez wnioskodawcę i jego żonę sprzedane. W 2012 r. zostanie jedynie zawarta "umowa o dożywocie" pomiędzy wnioskodawcą i jego żoną a synem siostrzenicy winoskodawcy. Wnioskodawca jest osobą w podeszłym wieku i chciałby sobie w ten sposób zapewnić dożywotnią opiekę.

Winoskodawca twierdzi, że planowane zbycie w 2012 r. lokalu mieszkalnego na podstawie "umowy o dożywocie" w myśl art. 908 § 1 k.c. przez wnioskodawcę i jego żonę na rzecz syna jego siostrzenicy - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ od momrentu nabycia przez wnioskodawcę spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego tj. od dnia 7 stycznia 1997 r. do chwili obecnej minęło już 5 lat i "umowa o dożywocie" będzie również zawarta po tym okresie.

W związku z tym wnioskdoawca uważa, że zbycie lokalu mieszkalnego na podstawie "umowy o dożywocie" w sytuacji opisanej we wniosku nie rodzi obowiązku zapłaty podatku dochodowego przez winoskodawcę ani jego żonę (małżonkowie pozostają w majątkowej wspólności małżeńskiej).

Na poparcie swojego stanowiska wniosodawca powołuje interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 25 marca 2011 r. Znak: ITPB2/415-1189/10/GR.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m.in.:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis nie stanowi zatem, że źródłem przychodu jest jedynie sprzedaż, lecz posługuje się zwrotem "odpłatne zbycie". Pod pojęciem odpłatnego zbycia rozumie się każdą czynność, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot i przeniesienie tego prawa ma charakter odpłatny. Na podstawie umowy o dożywocie również dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.

Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Chociaż w przypadku umowy o dożywocie nie mamy do czynienia z klasycznym przykładem ekwiwalentności świadczeń jak przy umowie sprzedaży, gdzie świadczeniu zbywcy odpowiada uiszczona przez nabywcę cena, to jednak nie oznacza to, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie tej umowy następuje pod tytułem darmym. W zamian za swoje świadczenie zbywca nieruchomości (dożywotnik) uzyskuje bowiem określone świadczenia służące zaspokojeniu jego potrzeb w taki sposób, aby nie musiał on przyczyniać się do zdobywania środków na zaspokojenie niezbędnych wymagań życiowych. Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy jest przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniego utrzymania. Umowa dożywocia ma więc charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji - jest czynnością o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości, nawet jeśli nie następuje przepływ środków pieniężnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że w 1968 r. wnioskodawca otrzymał spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Mieszkanie to w dniu 7 stycznia 1997 r. zostało przekształcone decyzją zarządu spółdzielni mieszkaniowej na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, które z kolei w 2009 r. zostało przekształcone w odrębną własność lokalu. Wnioskodawca wraz z żoną zamierza w 2012 r. zbyć ww. mieszkanie w drodze zawarcia umowy o dożywocie.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest w istocie prawem do używania mieszkania, którego podstawę stanowił do dnia 23 kwietnia 2001 r. przydział lokalu, zaś od dnia 24 kwietnia 2001 r. jest nią umowa zawarta pomiędzy członkiem i spółdzielnią. Jest to zatem prawo niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji.

Natomiast spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej Kodeksu cywilnego - "Własność i inne prawa rzeczowe".

Ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu powoduje z kolei, że osoba, której przysługuje to prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości.

W sytuacji, w której podatnik uzyskał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, po czym nastąpiło ustanowienie odrębnej własności i przeniesienie własności tego lokalu na jego rzecz w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) za datę nabycia lokalu (nieruchomości), uwzględnianą do liczenia 5 letniego terminu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, t.j. 7 stycznia 1997 r.

Wobec powyższego, ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz przeniesienie prawa własności nie jest zdarzeniem prawnopodatkowym, które należy utożsamiać z nabyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przynależnego do tego lokalu mieszkalnego gruntu (prawa wieczystego użytkowania gruntu) jest tylko inną formą własności, a nie nowym nabyciem. Tym samym przekształcenie lokalu mieszkalnego w odrębną własność w formie aktu notarialnego jest jedynie zmianą formy prawnej dysponowania lokalem mieszkalnym. Tak więc na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy datę nabycia lokalu mieszkalnego wraz z przynależnym do tego lokalu gruntem (prawem wieczystego użytkowania gruntu) należy utożsamiać z chwilą pierwotnego nabycia prawa do tego lokalu mieszkalnego tj. z datą nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Z powyższego wynika, że w przedmiotowej sprawie zbycie nieruchomości nie stanowi w ogóle dla wnioskodawcy źródła przychodu, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca 1997 r., w którym nastąpiło nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Tym samym wnioskodawca w przypadku zbycia mieszkania w drodze zawarcia umowy dożywocia nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Reasumując stwierdzić należy, iż stanowisko wnioskodawcy, że w związku ze zbyciem lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż minął 5-letni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.