IBPBII/2/415-942/14/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 1 września 2014 r. (data otrzymania 8 września 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania otrzymanego z Republiki Czeskiej odszkodowania za utracony zarobek w związku ze stwierdzoną chorobą zawodową - jest prawidłowe.

W dniu 8 września 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania otrzymanego z Republiki Czeskiej odszkodowania za utracony zarobek w związku ze stwierdzoną chorobą zawodową.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wykonywał pracę na rzecz kopalni w Republice Czeskiej (dalej: płatnik) na podstawie umowy o pracę zawartej w sierpniu 1999 r.

W marcu 2014 r. u Wnioskodawcy stwierdzono chorobę zawodową. Ponadto stwierdzono, że ze względu na stan zdrowia jest stale niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy i na podstawie orzeczenia lekarskiego rozwiązano stosunek pracy z kopalnią w czerwcu 2014 r. W czerwcu 2014 r. płatnik z siedzibą na terenie Republiki Czeskiej zawarł z Wnioskodawcą (poszkodowanym) oznámení ("oznajmienie") o udzieleniu odszkodowania za utratę zarobku według § 371 czeskiego Kodeksu pracy. Prawo do rekompensaty (tłumacze przysięgli zamiennie używają w tym przypadku słów: odszkodowanie/rekompensata/renta) za utratę zarobku powstało w czerwcu 2014 r. Mimo że tłumacze języka czeskiego używają zamiennie słów odszkodowanie/rekompensata/renta, należy przyjąć, że otrzymywane przez Wnioskodawcę środki pieniężne są odszkodowaniem, czyli wynagrodzeniem za poniesioną stratę. Świadczenie otrzymane przez Wnioskodawcę stanowi odszkodowanie w świetle prawa czeskiego i zasady jego wypłaty wynikają z przepisów rangi ustawowej - z czeskiego Kodeksu pracy i z przepisów wykonawczych do ustawy. Podstawą prawną wypłaty świadczenia jest art. 371 czeskiego Kodeksu pracy. Zawarte w czerwcu 2014 r. "oznajmienie" jest zawiadomieniem o realizacji przez czeskiego pracodawcę ustawowego obowiązku oraz zawiera szczegóły dotyczące wypłaconego odszkodowania i obowiązków z tym związanych i samo w sobie nie stanowi podstawy wypłaty odszkodowania. Świadczenie otrzymane przez Wnioskodawcę nie jest rentą wypłaconą na podstawie Kodeksu cywilnego.

Świadczenie otrzymywane przez Wnioskodawcę stanowi odpowiednik odszkodowania, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Wysokość rekompensaty za utratę zarobku równa się różnicy między przeciętnym miesięcznym zarobkiem brutto po przeszeregowaniu, ewentualnie tzw. zarobkiem fikcyjnym wraz z ewentualną częściową rentą inwalidzką w wysokości według odpowiednich regulacji przepisów o zabezpieczeniu socjalnym. Rekompensata za stratę na zarobku przyznawana jest co miesiąc według rzeczywiście osiągniętego przez Wnioskodawcę zarobku. Poszkodowany ma względem płatnika obowiązek zgłaszania wszelkich okoliczności, które mogą mieć wpływ na wysokość prawa do renty, między innymi żądanie o emeryturę i jej przyznanie, zmianę zatrudnienia lub rozpoczęcie innej pracy zarobkowej, wpis/wypis do ewidencji ubiegających się o pracę. W wypadku nie dostarczenia potrzebnych dokumentów w ustalonym terminie - odszkodowanie za stratę zarobku nie jest wypłacone (zawieszone).

Od wypłaconych świadczeń, o których mowa powyżej płatnik z siedzibą na terenie Republiki Czeskiej pobierał zaliczki na podatek dochodowy.

Renta inwalidzka nie została przyznana i tym samym nigdy nie będzie wypłacana.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymywanie przez Wnioskodawcę świadczenie ze źródeł położonych w Czechach mające charakter odszkodowawczy, jest zwolnione z podatku dochodowego na gruncie prawa polskiego i tym samym nie wykazuje się go w zeznaniu podatkowym PIT-36.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie wypłacane w Republice Czeskiej, które ma charakter odszkodowawczy, jest zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie wykazuje się go w zeznaniu podatkowym PIT-36. W ocenie Wnioskodawcy treść ww. artykułu, odwołując się do przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, nie ogranicza się jedynie do polskiego systemu prawnego, a więc w kontekście tej regulacji winny być brane pod uwagę również przepisy prawa wewnętrznego innych państw. Zdaniem Wnioskodawcy, postanowienia zawarte w art. 10, 12, 18, 39 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską statuują konieczność przeprowadzania interpretacji w taki sposób, aby w jakikolwiek sposób nie dyskryminować osób, które uzyskały świadczenia z zagranicy. Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymywane świadczenie jest odszkodowaniem wypłacanym na podstawie czeskiego Kodeksu pracy i zasady wypłaty tego odszkodowania wynikają z przepisów rangi ustawowej. Zdaniem Wnioskodawcy, jest to świadczenie o charakterze odszkodowawczym za utratę zarobku, które przybrało formę "oznajmienia". Tak więc, zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie to nie jest wypłacane na podstawie ugody czy umowy. W polskim prawie pracy nie ma analogicznego rozwiązania. Na gruncie prawa polskiego świadczeniem najbardziej zbliżonym, gdyż spełniającym tę samą funkcję rekompensaty za utracony zarobek na skutek spowodowana niezdolności do pracy, jest renta wypłaca na podstawie przepisów prawa cywilnego - tj. art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, które jednak nie wypełnia normy art. 21 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie jest otrzymywane na podstawie przepisów prawa cywilnego. Przedmiotowe świadczenie w istocie swojej odpowiada świadczeniu rentowemu opisanemu w art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego. Zdaniem Wnioskodawcy, gdyby wypadek przy pracy powstał w Polsce, wówczas art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego stanowiłby podstawę do wypłaty odszkodowania. Tak więc, zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania wypłacanego na podstawie § 371 czeskiego Kodeksu pracy nie trzeba wykazywać w zeznaniu podatkowym.

Wnioskodawca wskazał, że w podobnych stanach faktycznych organy podatkowe uznały stanowiska wnioskodawców za poprawne:

* w interpretacji indywidualnej z 26 marca 2012 r., Znak: IBPBII/1/415-1040/11/HK,

* w interpretacji indywidualnej z 27 września 2012 r., Znak: IBPBII/1/415-632/12/MCZ,

* w interpretacji indywidualnej z 17 lipca 2013 r., Znak: IBPBII/1/415-453/13/MCZ.

Zdaniem Wnioskodawcy, należy również zgodzić się z ze stanowiskiem zaprezentowanym w wyrokach WSA w Gliwicach - wyrok z 6 września 2011 r., sygn. akt I SA/Gl 541/11 oraz z 13 września 2011 r. sygn. akt I SA/Gl 546/11.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, należy stwierdzić, że wypłacane świadczenie pochodzące ze źródeł położonych w Republice Czeskiej jest zwolnione z podatku dochodowego na gruncie prawa polskiego i tym samym podatnik nie ma obowiązku wykazywania go w zeznaniu podatkowym PIT-36.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie należy zauważyć, że począwszy od 1 maja 2004 r., czyli od dnia akcesji Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, z uwagi na zasadę interpretacji prawa wewnętrznego w sposób umożliwiający sprawne funkcjonowanie gospodarki w ramach integracji europejskiej, interpretacja prawa wewnętrznego powinna być dokonywana w zgodności z prawem europejskim (por. ETS Marleasing, C-106/89, 13 listopada 1991 r., Zb. Orz.s. 1-4135).

Za źródło istnienia obowiązku dokonywania wykładni prawa krajowego w świetle celu i brzmienia norm wspólnotowych należy uznać art. 10 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Przepis ten stanowi, że państwa członkowskie podejmują wszelkie właściwe środki w celu realizacji zobowiązań wynikających z prawa wspólnotowego.

Zgodnie z art. 18 tego Traktatu - każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w samym Traktacie i środkach przyjętych w celu jego wykonania.

Z kolei art. 39 TWE ustanawia zasadę swobody przepływu osób wewnątrz Wspólnoty.

Żaden przepis prawa krajowego nie może naruszać tych fundamentalnych zasad wspólnotowego prawa pierwotnego, przy czym takie naruszenie istnieje zarówno wtedy, gdy prawo krajowe wprost ogranicza te zasady ustanawiając np. zakaz przemieszczania się, jak też wtedy, gdy prawo krajowe w sposób pośredni, faktyczny prowadzi do skutku ograniczającego te zasady, gdyż niekorzystnie różnicuje sytuację prawną obywatela w zależności od pewnych kryteriów niedopuszczalnych z punktu widzenia wymogów prawa wspólnotowego. Takim kryterium jest m.in. kryterium podejmowania pracy zarobkowej, jeśli ma ono znaczenie dla sytuacji prawnopodatkowej obywatela.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 3 ust. 1a ww. ustawy - za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

W myśl art. 4a ww. ustawy - przywołane wyżej przepisy art. 3 ust. 1 i 1a stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Ustawodawca przesądził zatem, że zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego (art. 3 ust. 1 cyt. ustawy) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu (art. 4a ww. ustawy). Co do zasady więc osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osiągające dochody za jej granicą charakteryzują się taką samą cechą istotną jak osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie osiągające dochodów pochodzących z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Z uwagi na to, że Wnioskodawca jest rezydentem polskim (ma miejsce zamieszkania w Polsce), a otrzymywane odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej jest wypłacane z Czech, zastosowanie w niniejszej sprawie znajdzie umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzona w Warszawie dnia 13 września 2011 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 991).

Ww. umowa nie zawiera przepisu odnoszącego się wprost do odszkodowań, zatem w myśl tej umowy odszkodowanie należy zakwalifikować jako tzw. "inny dochód", którego zasady opodatkowania reguluje art. 20 ww. umowy.

Co do zasady, zgodnie z tym przepisem części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie (tekst jedn.: w Polsce), bez względu na to, skąd one pochodzą, które nie zostały wymienione w poprzednich artykułach niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie (tylko w Polsce).

Zatem otrzymane świadczenie w postaci odszkodowania za utracony zarobek, pochodzące z Czech a wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce, podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

Do opodatkowania ww. świadczenia w Polsce zastosowanie mają przepisy polskiego prawa podatkowego - ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy - wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Zauważyć należy, że treść przywołanej regulacji nie odwołuje się do przepisów konkretnych ustaw czy wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych. To oznacza, że stosowania przywołanego zwolnienia od podatku nie można ograniczać do odszkodowań wydanych na podstawie przepisów ustaw i wydanych na ich podstawie rozporządzeń wchodzących w skład polskiego prawodawstwa.

Stosownie do treści art. 1 Konwencji w sprawie odszkodowania za wypadki przy pracy, przyjętej w Genewie w dniu 10 czerwca 1925 r. (Dz. U. z 1937 r. Nr 86, poz. 617) każdy Członek Międzynarodowej Organizacji Pracy, ratyfikujący niniejszą konwencję, zobowiązuje się do zapewnienia stosownego odszkodowania ofiarom wypadków przy pracy lub członkom ich rodziny.

Jednocześnie zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) - z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca otrzymuje z Republiki Czeskiej odszkodowanie za utracony zarobek, zgodnie z zawartym z pracodawcą tzw. "oznámení" o udzieleniu odszkodowania za utracony zarobek. "Oznámení" jest zawiadomieniem o realizacji przez pracodawcę ustawowego obowiązku oraz zawiera szczegóły dotyczące wypłaconego odszkodowania i obowiązków z tym związanych i samo w sobie nie stanowi podstawy jego wypłaty (odszkodowanie jest wypłacane na podstawie czeskiego Kodeksu pracy). Świadczenie to nie jest rentą wypłacaną na podstawie Kodeksu cywilnego. Świadczenie otrzymane przez Wnioskodawcę stanowi odpowiednik odszkodowania, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 wyżej przywołanej ustawy o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Świadczenie otrzymane przez Wnioskodawcę jest wypłacane na podstawie przepisów czeskiego Kodeksu pracy, stanowi odszkodowanie w świetle prawa czeskiego i zasady jego wypłaty wynikają z przepisów rangi ustawowej (art. 371 Kodeksu pracy) oraz zapisów wykonawczych do ustawy.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i przywołane wyżej przepisy prawa należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Na podstawie art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) - źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Przepis art. 3 pkt 2 ww. Ordynacji podatkowej stanowi, że - ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Przepisy wewnętrzne prawa czeskiego nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej, zatem działający w imieniu Ministra Finansów Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach nie jest upoważniony do interpretowania tychże przepisów, a tym samym do rozstrzygnięcia, czy wysokość lub zasady ustalania ww. odszkodowania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, obowiązujących w wewnętrznym ustawodawstwie czeskim. W tej kwestii jest związany opisem stanu faktycznego zawartym we wniosku.

Należy jednak zauważyć, że treść cyt. art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odwołując się do treści przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, nie wyklucza przepisów prawa wewnętrznego innych państwach (w tym przypadku Czech). Co więcej, biorąc pod uwagę postanowienia zawarte w treści cyt. art. 10, 12, 18 i 39 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską należy stwierdzić, że koniecznym jest, aby przy interpretowaniu przepisów prawa krajowego nie dyskryminować osób, które świadczenia uzyskują z zagranicy.

Mając zatem na uwadze postanowienia art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazanie opisu stanu faktycznego, że przyznane świadczenie stanowi odszkodowanie w świetle prawa czeskiego i zasady jego wypłaty wynikają z przepisów rangi ustawowej (art. 371 Kodeksu pracy) oraz zapisów wykonawczych do ustawy i że nie jest wypłacane na podstawie ugody czy też umowy należy stwierdzić, że odszkodowanie to korzysta ze zwolnienia na podstawie uregulowań polskiego prawa podatkowego. Tym samym nie należy wykazywać go w zeznaniu podatkowym.

Reasumując, wypłacane Wnioskodawcy odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych i nie należy go wykazywać w rocznym zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Organ jednocześnie zaznacza, że interpretacja została wydana w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez Wnioskodawcę. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Jeżeli jednak przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.