IBPBII/2/415-93/08/CJS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 listopada 2008 r. (data wpływu do tut. Biura 28 listopada 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania otrzymywanego przez członka Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej ryczałtu tytułem zwrotu kosztów i nakładów ponoszonych na rzecz Wspólnoty - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 listopada 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym otrzymywanego przez członka Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej ryczałtu tytułem zwrotu kosztów i nakładów ponoszonych na rzecz Wspólnoty.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Uchwałą Ogółu Właścicieli Wspólnoty Mieszkaniowej (25 właścicieli), której wnioskodawca jest członkiem, został on wybrany do Zarządu Wspólnoty. W uchwale powierzono wnioskodawcy szereg czynności z zakresu zarządzania-administrowania i przyznano mu "zwrot kosztów i nakładów poniesionych na rzecz Wspólnoty w zryczałtowanej kwocie miesięcznej, której wysokość określa plan gospodarczy na dany rok." Aktualnie jest to kwota 750 zł miesięcznie. Od kwoty tej Wspólnota nie odprowadza podatku, wykazuje ją w sprawozdaniu rocznym jako koszty zarządzania. Wspólnota zgodnie z ustawą o własności lokali posiada tzw. ułomną osobowość prawną.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy podatnik będący osobą fizyczną, otrzymujący wyżej opisany zwrot kosztów, obowiązany jest odprowadzić od niego podatek dochodowy w rocznym zeznaniu.

Zdaniem wnioskodawcy, nie ma on obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od kwot wypłacanych mu przez Wspólnotę z dwóch powodów:

* na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy od osób fizycznych - w analogii do diet radnych i posłów w związku z art. 32 Konstytucji RP o równości obywateli wobec prawa, kwota ta podlega przedmiotowemu zwolnieniu od podatku.

* Zwrot kosztów zarządzania można potraktować jako świadczenie wzajemne między współwłaścicielami, którzy są ustawowo zobowiązani do "współdziałania w zarządzie rzeczą wspólną" na podstawie art. 27 ustawy o własności lokali i art. 200 Kodeksu cywilnego.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2280 zł.

Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia "obowiązków społecznych lub obywatelskich". Zgodnie zatem z ukształtowanym przez doktrynę poglądem wyrażenie "osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich" należy rozumieć bardzo szeroko, nie ma bowiem legalnej definicji tego wyrażenia ani w przepisach podatkowych, ani też w innych przepisach prawa. W świetle Słownika języka polskiego (Warszawa 1993 r. t. II str. 435 i III str. 296) wyraz "społeczny" oznacza między innymi "zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, do obsługiwania społeczeństwa, do zaspokojenia jego potrzeb, będący przedstawicielem społeczeństwa, pracujący dla społeczeństwa, dla dobra ogółu". Jeśli chodzi o wyraz "obywatelski", to oznacza on "obowiązek obywatelski, prawa obywatelskie, Komitet, Sąd obywatelski, Straż obywatelską zorganizowaną z osób prywatnych, ochotników, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe". Za pełnienie obowiązków obywatelskich i społecznych należy więc uznać działalność posłów i senatorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Trybunału Stanu, ławników sadów powszechnych" (Podatkowe Komentarze Becka - Podatek dochodowy od osób fizycznych, Rok 2006, pod redakcją J. Marciniuka).

Jak wynika z powyższego, z obowiązkami społecznymi i obywatelskimi mamy do czynienia w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych jakimi są obowiązki wynikające z funkcji np. radnego, posła czy senatora. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Dotyczy to również określonych funkcji w ramach organizacji o charakterze społecznym (organizacje pozarządowe), w tym również w ramach wolontariatu. Powyższe oznacza, że pojęcie obowiązków społecznych i obywatelskich jest spełnione w przypadku czynności i zadań, związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych, a takimi niewątpliwie nie są obowiązki członków Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej. Członkowie ci nie reprezentują bowiem całej społeczności, natomiast reprezentują pewną grupę osób (właścicieli lokali) i działają w jej interesie; nie sprawują także funkcji publicznych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.), zarząd kieruje sprawami wspólnoty mieszkaniowej i reprezentuje ją na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali. W następstwie powyższego, do ww. ryczałtu tytułem zwrotu kosztów ponoszonych w związku z zarządzaniem Wspólnotą Mieszkaniową nie ma zastosowania przepis art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy - zwalniający od podatku diety oraz zwrot kosztów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

Należy ponadto zauważyć, iż Wspólnota Mieszkaniowa jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, która funkcjonuje na podstawie przepisów ww. ustawy o własności lokali. Członkowie Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej pełnią swoje funkcje "społecznie" w tym rozumieniu, że nie prowadzą spraw Wspólnoty w ramach umowy o pracę bądź umowy zlecenia, lecz podejmują te czynności na podstawie uchwały Wspólnoty (art. 22 ww. ustawy o własności lokali). Tym samym nie ma tutaj mowy o żadnym świadczeniu wzajemnym miedzy współwłaścicielami, co podnosi wnioskodawca.

Wobec powyższego kwoty ryczałtu wypłacone członkom Zarządu stanowią przychody z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Wymieniony powyżej katalog jest katalogiem otwartym na co wskazuje użycie słowa "w szczególności". Oznacza to, że nie ma żadnych przeszkód, aby do przychodów z innych źródeł zaliczyć też przychody nie wymienione wprost w tym przepisie.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że Wspólnota Mieszkaniowa zobowiązana jest do sporządzenia i przekazania informacji (PIT-8C) wnioskodawcy oraz właściwemu urzędowi skarbowemu za rok, w którym nastąpiło wypłacenie środków pieniężnych zgodnie art. 42a ww. ustawy, a wnioskodawca jest zobowiązany zgodnie z art. 45 ww. ustawy do wykazania wypłaconych mu kwot ryczałtu wraz z innymi dochodami w zeznaniu podatkowym za rok, w którym zostały one wypłacone.

W świetle powyższego stanowisko wnioskodawcy, iż do otrzymanego przez członków Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej ryczałtu tytułem zwrotu kosztów ponoszonych na rzecz Wspólnoty a związanych z zarządzaniem ma zastosowanie zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym w trybie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto informuje się, że zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Wszelkie ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji RP stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym podkreślenia wymaga fakt, że tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia z opodatkowania - skutkuje zwolnieniem przychodu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że w prawie podatkowym w stosunku do wszelkich ulg i zwolnień zabronione jest stosowanie jakichkolwiek analogii.

Twierdzenie wnioskodawcy, że zarówno przepis art. 32 Konstytucji RP jak i przepis art. 27 Ustawy o Własności lokali, daje mu możliwość skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznaje się za bezzasadne, a twierdzenie, że należy wobec niego zastosować analogię jak wobec diet radnych i posłów za niedopuszczalne. Wnioskodawca nie jest bowiem ani radnym, ani posłem więc nie może wywodzić prawa do zwolnienia z opodatkowania dochodów z przepisu, który nie ma do niego zastosowania.

Na gruncie polskiego systemu prawa, a w szczególności prawa podatkowego, można mówić o zasadzie pierwszeństwa wykładni językowej. Posługując się jedną z reguł tej wykładni można stwierdzić, że zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy ma zastosowanie tylko i wyłącznie do przychodów uzyskiwanych przez osoby pełniące obowiązki społeczne i obywatelskie, a zatem nie do wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.