IBPBII/2/415-909/09/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 9 września 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 17 września 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 września 2009 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wraz z mężem - w ustawowej wspólności - nabyła w drodze umowy sprzedaży w 1999 r. nieruchomość. W dniu 4 lutego 2009 r. małżonkowie dokonali częściowego podziału majątku wspólnego, na podstawie którego wnioskodawczyni stała się wyłączną właścicielką powołanej nieruchomości. W tym samym dniu wnioskodawczyni podarowała swojej córce udział wynoszący 1/2 część w tej nieruchomości.

W dniu 23 czerwca 2009 r. córka wniosła otrzymany udział w nieruchomości do majątku wspólnego, a następnie wszyscy zawarli umowę zniesienia współwłasności opisanej nieruchomości w ten sposób, że nieruchomość tę nabyła w całości córka wraz z mężem (w ustawowej wspólności), ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni w kwocie 100.000 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z opisanym stanem faktycznym wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie uzyskanej spłaty z tytułu umowy zniesienia współwłasności.

Zdaniem wnioskodawczyni, przeprowadzony podział majątku wspólnego należy traktować jako czynność porządkującą stosunki majątkowe między małżonkami, w wyniku której nastąpiło przesunięcie poszczególnych składników mienia do majątku osobistego wnioskodawczyni. Pomimo faktu, iż w świetle prawa cywilnego na podstawie umowy podziału majątku wspólnego nastąpiło nabycie przez wnioskodawczynię całej nieruchomości, to z punktu widzenia przepisów podatkowych dzień zawarci umowy podziału majątku wspólnego traktować należy jako datę nabycia przez wnioskodawczynię połowy nieruchomości. Podstawą nabycia drugiej połowy nieruchomości pozostaje poprzednia podstawa, czyli umowa sprzedaży z 1999 r.

Z uwagi na fakt, iż wolą wnioskodawczyni było podatkowanie córce udziału nabytego w drodze umowy podziału majątku wspólnego pozostały udział, który przysługiwał wnioskodawczyni w momencie zawierania umowy zniesienia współwłasności traktowany powinien być jako udział nabyty na podstawie umowy sprzedaży z 1999 r. a w związku z tym, zdaniem wnioskodawczyni, nie została spełniona dyspozycja art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. tj. w chwili zbycia upłynął okres pięciu lat, a więc nie istnieje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dotyczącym uzyskanej spłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), źródłem przychodów jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie m.in.:

Z powyższego wynika, że w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ma moment jej nabycia.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni wraz z mężem w 1999 r. na zasadach wspólności ustawowej zakupili nieruchomość. Następnie w dniu 4 lutego 2009 r. małżonkowie dokonali częściowego podziału majątku wspólnego w ten sposób, że nieruchomość ta przypadła wyłącznie wnioskodawczyni.

Stosownie do treści z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Stosownie do art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).

Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżonkom przysługują równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek (art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Następnie małżonkowie mogą zdecydować o sposobie podziału majątku wspólnego.

Za datę nabycia nieruchomości, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania wspólności majątkowej, jeżeli wartość otrzymanej w wyniku podziału nieruchomości, mieści się w udziale, jaki przysługuje tej osobie w majątku dorobkowym małżeńskim. Jeżeli natomiast wartość otrzymanej przez danego małżonka nieruchomości przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości, która przekracza udział danego małżonka w majątku dorobkowym małżeńskim, należy przyjąć dzień dokonania podziału majątku wspólnego.

Nabyciem nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty lub dopłaty.

Z treści wniosku wynika, że częściowy podział majątku wspólnego w przedstawionej sprawie nie był jednak ekwiwalentny, całą nieruchomość otrzymała bowiem wnioskodawczyni. O ekwiwalentnym podziale w naturze mówić można jedynie wówczas, gdy w wyniku podziału majątku wspólnego, każdy z małżonków otrzymuje na wyłączną własność majątek tej samej wartości. Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przedmiotem częściowego podziału majątku wspólnego była tylko nieruchomość. W wyniku częściowego podziału majątku wspólnego nieruchomość ta stanowiąca wspólny dorobek małżeński przypadła wnioskodawczyni w całości.

Zatem wskutek częściowego podziału majątku dorobkowego małżeńskiego wnioskodawczyni uzyskała prawo do przedmiotowej nieruchomości w części przekraczającej udział, jaki przysługiwał jej w majątku dorobkowym małżeńskim. Słusznie więc twierdzi wnioskodawczyni, iż data dokonania częściowego podziału majątku wspólnego małżonków winna być utożsamiana z nabyciem 1/2 udziału.

Reasumując, wnioskodawczyni prawo własności do przedmiotowej nieruchomości nabyła w części w 1999 r. i w części w 2009 r.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika również, że po zawarciu umowy o częściowy podział majątku wspólnego wnioskodawczyni darowała córce 1/2 udziału w nieruchomości.

Jednakże należy podkreślić, że w momencie zawarcia umowy o częściowy podział majątku wnioskodawczyni stała się właścicielką całej nieruchomości a nie udziałów w tej nieruchomości. Tym samym dokonując darowizny na rzecz córki podarowała jej prawo do 1/2 udziału w całej nieruchomości. W świetle prawa wnioskodawczyni nie mogła zbyć konkretnego udziału, ponieważ w momencie dokonywania darowizny posiadała prawo własności całej nieruchomości a nie udziałów w nieruchomości.

Natomiast w konsekwencji dokonania darowizny wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką nieruchomości, posiadając udział w wysokości 50% nabyty w części w 1999 r. i w części 2009 r. Następnie w wyniku odpłatnego zniesienia współwłasności wnioskodawczyni zbyła swój udział w nieruchomości.

Stosownie do art. 195 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą, na tym, iż własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo własnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego - art. 196 § 2 tej ustawy Zgodnie z art. 210 i nast. Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności.

Mając zatem na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym wnioskodawczyni decydując się na odpłatne zniesienie współwłasności, w wyniku którego swój udział w nieruchomości wynoszący 50% zbyła na rzecz córki i jej męża, którzy w zamian dokonali spłaty - to ta czynność prawna dla wnioskodawczyni stanowi w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jak już wyjaśniono powyżej udział ten wnioskodawczyni nabyła w części w 1999 r. i w części w 2009 r. Jednakże oceniając skutki podatkowe odpłatnego zbycia nieruchomości należy stwierdzić, iż połowa uzyskanego przychodu nie będzie podlegała opodatkowaniu, ponieważ zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy nie stanowi źródła przychodu, gdyż od jej nabycia tj. 1999 r. upłynęło ponad 5 lat. Natomiast połowa przychodu będzie podlegała opodatkowaniu według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., ponieważ nabycie prawa własności do nieruchomości nastąpiło w części w 2009 r.

Zgodnie bowiem z ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2009 r.

Jednakże stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy zmieniającej, do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Zgodnie z zapisem art. 30e ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy jego obliczenia.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Wysokość ww. nakładów, stosownie do art. 22 ust. 6e tej ustawy, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Podsumowując, nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych spowodowała, że z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych opodatkowaniu podlega dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty odpłatnego zbycia oraz koszty uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ww. ustawy po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Natomiast w przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Stosownie do art. 21 ust. 25 ww. ustawy, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:

Na podstawie art. 21 ust. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. d) i e), rozumie się budynek, lokal lub pomieszczenie stanowiące własność lub współwłasność podatnika lub do którego podatnikowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach.

Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 21 ust. 27 ww. ustawy, w przypadku ponoszenia wydatków na cele mieszkaniowe w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium podatnik ponosi wydatki na cele mieszkaniowe.

Natomiast stosownie do art. 21 ust. 28 za wydatki, o których mowa w ust. 25, nie uważa się wydatków poniesionych na:

Dodatkowo ustawodawca w art. 21 ust. 29 ww. ustawy wskazuje, iż w przypadku gdy kredyt (pożyczka), o którym mowa w ust. 25 pkt 2 lit. a)-c), stanowi część kredytu (pożyczki) przeznaczonego na spłatę również innych niż wymienione w tych przepisach zobowiązań kredytowych (pożyczkowych) podatnika, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki przypadające na spłatę kredytu (pożyczki) określonego w ust. 25 pkt 2 lit. a)-c) oraz zapłacone odsetki od tej części kredytu (pożyczki), która proporcjonalnie przypada na spłatę kredytu (pożyczki), o których mowa w ust. 25 pkt 2 lit. a)-c).

Należy również wskazać, iż przepis ust. 1 pkt 131 nie ma zastosowania do tej części wydatków, o których mowa w ust. 25 pkt 2, które podatnik uwzględnił korzystając z ulg podatkowych, w rozumieniu Ordynacji podatkowej, przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz do tej części wydatków, o których mowa w ust. 25 pkt 2, którymi sfinansowane zostały wydatki określone w ust. 25 pkt 1, uwzględnione przez podatnika korzystającego z ulg podatkowych, w rozumieniu Ordynacji podatkowej, przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym (art. 21 ust. 30).

Reasumując, w wyniku odpłatnego zniesienia współwłasności wnioskodawczyni odpłatnie zbyła udział w nieruchomości nabyty w części w 1999 r. i w części w 2009 r. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, 50% uzyskanego przychodu stanowić będzie źródło przychodu podlegające opodatkowaniu według zasad określonych w art. 30e ww. ustawy, chyba że wnioskodawczyni uzyskany dochód przeznaczy na cele, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z powyższym stanowisko wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.