IBPBII/2/415-858/14/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 26 września 2014 r. (data otrzymania 26 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 26 września 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca z małżonkiem od ponad 30 lat mieszkali w mieszkaniu o powierzchni 27 m² (jeden pokój z kuchnią i łazienką). Mieszkanie to w trakcie trwania małżeństwa małżonek Wnioskodawcy wykupił z zasobów Urzędu Miasta na wyłączną swoją własność.

W trakcie trwania małżeństwa małżonek wystąpił o separację, która została orzeczona, ale małżonkowie zawsze mieszkali razem pod wspólnym dachem i prowadzili wspólne gospodarstwo - trwająca separacja nie miała większego wpływu na ich małżeńskie pożycie jeśli chodzi o prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego w sferze finansowej.

Z czasem ich stosunki znowu były małżeńskie i do śmierci małżonka byli dobrym małżeństwem, prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Małżonkowie ponosili wspólnie wydatki, posiadali wspólne konta, byli wzajemnie upoważnieni do swoich kont osobistych oraz polis na życie. Nie uregulowali jednak sprawy separacji to znaczy separacja, o której zapomnieli nie została w późniejszym czasie sądownie odwołana.

Gdy małżonek zmarł Wnioskodawca nie był spadkobiercą, gdyż zgodnie z prawem małżeństwo będące w separacji nie dziedziczy po sobie. Zatem cały majątek, w tym mieszkanie, które Wnioskodawca zajmował razem z małżonkiem przez ponad 30 lat, odziedziczyła siostra małżonka, a szwagierka Wnioskodawcy. Wnioskodawca natomiast został pozbawiony praw do tego lokalu mieszkalnego zgodnie z postanowieniem sądu o nabyciu spadku.

Szwagierka nie wyrzuciła Wnioskodawcy z mieszkania, Wnioskodawca nadal zajmuje to mieszkanie, ponosi również koszty jego utrzymania. Wnioskodawca opłaca czynsz należny wspólnocie, ponosi koszty zużycia prądu, gazu oraz wody według wskazań liczników. Szwagierka nie wystąpiła w stosunku do Wnioskodawcy z żądaniem ponoszenia przez Wnioskodawcę dodatkowych koszów związanych z użytkowaniem lokalu przez jego osobę. Wnioskodawca nie płaci jej dodatkowych pieniędzy w tym odstępnego za zamieszkiwanie w lokalu mieszkalnym, którego obecnie jest właścicielką.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z faktem, że lokal mieszkalny został nieodpłatnie udostępniony Wnioskodawcy przez szwagierkę, Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w mieszkaniu tym może mieszkać nieodpłatnie i nie opłacać podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż nie ma dochodu z tego tytułu, ponadto jest najbliższą rodziną obecnej właścicielki, która jest jego szwagierką. W mieszkaniu tym jest zameldowany od ponad 30 lat i nie posiada innej nieruchomości, w której mógłby zamieszkać.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych regulujących zasady używania rzeczy. Zgodnie z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - użyczenie jest umową, przez którą użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Istotą tej umowy jest jej bezpłatny charakter, co oznacza, że biorący w używanie nie ma obowiązku dokonywania żadnych świadczeń i opłat na rzecz dającego do bezpłatnego używania.

Z przedstawionego we wniosku stanu fatycznego wynika, że szwagierka Wnioskodawcy udostępniła mu nieodpłatnie lokal mieszkalny, w którym od 30 lat mieszkał Wnioskodawca z małżonkiem. Wnioskodawca pokrywa bieżące koszty utrzymania mieszkania (opłaca media), ale nie płaci szwagierce dodatkowych pieniędzy związanych z użytkowaniem lokalu mieszkalnego.

Kwestia, którą należy rozstrzygnąć w omawianej sprawie dotyczy stwierdzenia, czy bezpłatne użyczenie będzie rodziło dla Wnioskodawcy skutek w postaci podlegania opodatkowaniu.

Przychodami w myśl art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie zaś do art. 11 ust. 2a ww. ustawy - wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia "nieodpłatnego świadczenia". Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za "nieodpłatne świadczenie" uznać należy świadczenia "nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne" (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN 2003 r.). Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie, kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu.

Zgodnie natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 125 ww. ustawy - wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.

Treść art. 21 ust. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 125, nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 tj. działalności wykonywanej osobiście.

W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) - do I i II grupy podatkowej zalicza się:

* małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,

* zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Z treści powyżej przytoczonych przepisów prawa wynika, że co do zasady, z tytułu bezpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego powstaje przychód z tego tytułu. Jednakże ustawodawca uzależnia wykazywanie przychodów z tytułu bezpłatnego użyczenia od stopnia pokrewieństwa pomiędzy osobami zawierającymi tego typu umowę.

W omawianej sprawie stronami umowy nieodpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego jest Wnioskodawca i jego szwagierka tj. siostra małżonka.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne oraz przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, że przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia, wynikający z zawartej umowy użyczenia pomiędzy Wnioskodawcą a jego szwagierką, a więc osób zaliczanych do II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, podlega zwolnieniu od opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.