IBPBII/2/415-771/14/MZM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 25 sierpnia 2014 r. (data otrzymania 28 sierpnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 lipca 2012 r. zmarł brat Wnioskodawcy, który do dnia śmierci pozostawał w bezdzietnym związku małżeńskim. Osobami uprawnionymi do dziedziczenia jest Wnioskodawca, jego bratowa oraz żyjący brat. Na podstawie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia z 17 lipca 2014 r. Wnioskodawca nabył z mocy ustawy spadek po zmarłym bracie w #188; udziału spadkowego. W dniu 24 lipca 2014 r. Wnioskodawca złożył w urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2. Następstwem tych czynności było wystawione przez urząd skarbowy zaświadczenie z 28 lipca 2014 r. o nabyciu w drodze dziedziczenia #188; z połowy spadkowej nieruchomości wraz z gruntem, a podatku od spadku nie wymierzono w związku z art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Wartość rynkowa nabytego prawa majątkowego w dniu obowiązku podatkowego według zgłoszenia SD-Z2 opiewa na kwotę 85.000,00 zł. Następnie aktem notarialnym z 13 sierpnia 2014 r. dotyczącym umowy częściowego działu spadku Wnioskodawca zrzekł się na rzecz swojej bratowej nabytego w spadku udziału w nieruchomości wraz z gruntem. Zrzeczenie nastąpiło za spłatą w kwocie 60.000,00 zł. Kwotę tę Wnioskodawca otrzymał od bratowej a fakt ten jest potwierdzony wyżej wymienionym aktem notarialnym. Podobnie uczynił drugi brat Wnioskodawcy, co jest zawarte w tym samym akcie notarialnym. Na podstawie sporządzonego działu spadku ze spłatą bratowa została jedynym właścicielem nieruchomości oraz gruntu.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymana przez Wnioskodawcę kwota 60.000,00 zł tytułem spłaty na podstawie działu spadku stanowi dla niego źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającego opodatkowaniu stawką 19% na zasadach określonych w art. 30e ww. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymana spłata na podstawie działu spadku w kwocie nieprzekraczającej udziału spadkowego nie powoduje przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Wnioskodawca zaznaczył, że stan majątkowy na skutek dokonania działu spadku i otrzymania spłaty nie uległ zmianie, gdyż jest ekwiwalentny do przypadającego udziału spadkowego, a uzyskana spłata w ramach działu spadku mieści się w pojęciu dziedziczenia, co podlega podatkowi od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Zatem w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości (udziału w nieruchomości) decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment i forma jej nabycia.

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staję się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei akt poświadczenia dziedziczenia potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Istotny zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy, wtedy bowiem następuje nabycie spadku.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego - jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z chwilą działu spadku jedni spadkobiercy tracą własność udziałów nabytych przez siebie w spadku, a własność tę dopiero z tą chwilą nabywają inni spadkobiercy. Dział spadku może nastąpić za odpłatnością w formie spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli (współwłaściciela) lub nieodpłatnie bez żadnych spłat.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w spadku po bracie Wnioskodawca nabył udział #188; w masie spadkowej, do której należała nieruchomość. Wartość udziału #188; w tej nieruchomości na dzień powstania obowiązku podatkowego opiewała na kwotę 85.000,00 zł. Następnie 13 sierpnia 2014 r. zawarto umowę częściowego działu spadku, na mocy której Wnioskodawca zrzekł się na rzecz swojej bratowej udziału w nieruchomości za spłatą 60.000,00 zł. Tak samo postąpił również brat Wnioskodawcy.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności stwierdzić należy, że skoro otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwota nie przekraczała wartości posiadanego udziału w spadku, to otrzymanie tej kwoty nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami.

W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty w wysokości 60.000,00 zł w zamian za udział w odziedziczonej po zmarłym bracie nieruchomości.

Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za prawidłowe.

W tym miejscu za błędne należy jednak uznać przekonanie Wnioskodawcy, że uzyskana spłata w ramach działu spadku mieści się w pojęciu dziedziczenia co podlega podatkowi od spadków i darowizn. Należy powtórzyć za Naczelnym Sądem Administracyjnym (wyrok z 8 maja 2013 r., sygn. akt II FSK 1905/11), że źródłem nabycia przez Wnioskodawcę udziału w nieruchomości było dziedziczenie, które mieści się w katalogu przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z chwilą nabycia spadku powstał u Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Rozpatrywana sprawa nie dotyczy jednak przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawca jest już bowiem na kolejnym etapie. Mamy w nim do czynienia z sytuacją, kiedy Wnioskodawca dokonuje rozporządzenia swoim udziałem w masie spadkowej na podstawie działu spadku, z którego przychód - na co wskazuje analiza art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - nie podlega przepisom o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli zaś przychody nabyte tytułem działu spadku nie podlegają przepisom o podatku od spadków i darowizn, to nie ma do nich zastosowania wyłączenie zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) - w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.