IBPBII/2/415-744/11/MW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 czerwca 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 24 czerwca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych:

* całości wydatków na spłatę odsetek od pożyczki otrzymanej od osoby fizycznej na zakup akcji w sytuacji, gdy nie cała pożyczka została przeznaczona na zakup akcji, wydatków na opinie prawne z zakresu możliwości zaskarżania uchwał Spółek giełdowych, które naruszałyby interesy podatnika, wydatków na zakup usługi w postaci indywidualnej rekomendacji dotyczącej trzymania oraz zbywania akcji - jest nieprawidłowe,

* wydatków na spłatę odsetek od pożyczki otrzymanej od osoby fizycznej na zakup akcji w sytuacji, gdy cała pożyczka została przeznaczona na zakup akcji oraz wydatków na zakup usługi w postaci indywidualnej rekomendacji związanej z zakupem akcji - jest prawidłowe.

W dniu 24 czerwca 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie określenia rodzaju wydatków jakie można uznać za koszt uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca inwestuje na giełdzie papierów wartościowych i uzyskuje dochody z tytułu sprzedaży papierów wartościowych (akcji).

Oprócz wydatków poniesionych na nabycie papierów wartościowych ponosi następujące wydatki:

Powyższe wydatki związane są z pogłębianiem wiedzy na temat zwiększania zysków z inwestycji giełdowych oraz zmniejszeniu ewentualnych strat z tych inwestycji.

Odsetki związane z pozyskaniem kwoty pożyczki pod zakup akcji, mogą być naliczane zarówno w sytuacji zakupu akcji za pełną kwotę udzielonej pożyczki, jak i w sytuacji gdy nie za całą kwotę pożyczki podatnik nabędzie akcje, czyli przy wystąpieniu wysokiej redukcji, tj. gdy więcej jest chętnych na zakup akcji niż akcji do nabycia.

Dodatkowo pożyczki będą wykorzystywane na zakup akcji nie tylko nowo emitowanych, ale będących już w wolnym obiegu.

Opinia prawna może być przydatna przy analizie możliwości zaskarżania niekorzystnych dla podatnika uchwał zarządów spółek, których akcje podatnik posiada.

Indywidualna rekomendacja stanowi głos doradczy w podejmowaniu decyzji inwestorskich, przez co często chroni ona przed pochopnymi decyzjami i strzeże przez stratami oraz pozwala osiągać wyższe zyski.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wnioskodawca ma prawo do zaliczenia wydatków wymienionych w punktach 1-3 do kosztów uzyskania przychodów z kapitałów pieniężnych.

Zdaniem wnioskodawcy, ma on pełne prawo do zaliczenia wydatków, które związane są z uzyskanymi przez niego przychodami z tytułu sprzedaży papierów wartościowych.

Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów określoną w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem określonych w art. 23 tej ustawy. Zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem ze zbycia papierów wartościowych, zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g lub art. 23 ust. 1 pkt 38 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 tej ustawy.

Podkreślić zatem należy, że definicja czy też sposób wyliczenia dochodu określony w art. 30b ust. 2 nie jest zupełny, gdyż brakuje w nim odesłania do art. 22 ust. 1 ww. ustawy. W zdarzeniu bezsprzecznie powinien mieć zastosowanie art. 22 ust. 1 ww. ustawy, w przeciwnym razie przy wyliczeniu dochodu z tytułu sprzedaży papierów wartościowych nie odliczałoby się od dochodu kosztów ich zakupu.

Opinie rekomendacyjne są powszechnie stosowane jako doradztwo firm inwestycyjnych dla wszystkich swoich klientów. Opinie te są bezpłatne i często inwestorzy do tych opinii się stosują. Jednak rekomendacja ogólna nie zawsze dotyczy akcji, które posiada podatnik lub zamierza nabyć. W związku z tym rekomendacja indywidualna, jako porada konkretna może przyczynić się do ograniczania strat i zwiększenia przychodów, przy konkretnych transakcjach giełdowych.

Bezpośrednio związane z rozmiarem uzyskiwanych przychodów są wydatki na spłatę odsetek od pożyczki pod zakup papierów wartościowych. Wydatki na odsetki za korzystanie z kwoty pożyczki mają bezpośredni wpływ na ilość zakupionych papierów wartościowych. Im wyższa uzyskana pożyczka tym wyższa potencjalnie możliwość uzyskania przychodu.

W ocenie wnioskodawcy, wszystkie odsetki związane ze spłatą pożyczki będzie można zaliczyć w koszty uzyskania przychodu, nawet jeśli dojdzie do sytuacji, iż jej część nie zostanie wykorzystana, ale odsetki zostaną naliczone od całości jej kwoty. Zdarzają się bowiem sytuacje, kiedy spółka giełdowa sprzedaje akcje, ale jednocześnie prowadzi na zakup tych akcji zapisy. Wówczas im większy zapis na akcje, tym większa szansa uzyskania większej ich ilości. To zaś bezpośrednio wpływa na możliwość uzyskania przychodu. Jednak przy występującej dużej redukcji, tj. ograniczenia ilości uzyskanych akcji (więcej chętnych niż akcji), istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie cała pożyczka będzie wykorzystana, jednak odsetki będą pobrane.

Zdaniem wnioskodawcy, w takiej sytuacji wszystkie odsetki będą stanowiły koszty uzyskania przychodu. Bez zaangażowania bowiem wysokiej kwoty pieniędzy z pożyczki, nie udałoby się uzyskać proporcjonalnie mniejszej ilości akcji. Zatem nawet nieużyta kwota otrzymanej pożyczki posłużyła do nabycia większej ilości akcji, co w konsekwencji prowadzi do możliwości uzyskania wyższego przychodu.

Opinie prawne służą do uzyskania informacji co do zgodności z prawem podejmowanych uchwał przez zarządy spółek a jednocześnie do podjęcia decyzji w sprawie zaskarżenia danej uchwały do Sądu jako naruszającej interesy inwestora. Dążenie do maksymalizacji zysków, nawet poprzez zaskarżanie błędnych decyzji zarządu, może wpływać na wartość uzyskiwanego zysku, przez co powinno stanowić koszt uzyskania przychodu.

Podkreślić należy, że każde źródło przychodu w sytuacji wyliczenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym powinno być pomniejszone o związane z nim poniesione koszty, chyba że ustawodawca wyraźnie dałby wyraz woli opodatkowania przychodu, zamiast dochodu. W niniejszym zdarzeniu podstawą opodatkowania jest dochód, zatem wszelkie koszty z nim związane muszą być odliczone. W przeciwnym razie opodatkowaniu ulegnie, nie rzeczywisty zysk podatnika, a wirtualna kwota, co zaprzeczałoby charakterowi podatków dochodowych, jako pobieranych od rzeczywiście uzyskanego dochodu.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) źródłem przychodów są m.in. kapitały pieniężne. Natomiast w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy wskazano, iż za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Zgodnie z art. 5a pkt 11 ww. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - oznacza to papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.). Pod pojęciem tym mieszczą się m.in. akcje.

Na podstawie art. 30b ust. 1 ww. ustawy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14, osiągnięta w roku podatkowym.

Powyższy przepis w sposób jednoznaczny określa zasady ustalania dochodu opodatkowanego zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy.

Przy ustalaniu wartości przychodów, o których mowa m.in. w art. 17 ust. 1 pkt 6, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 (art. 17 ust. 2 ww. ustawy). W myśl art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Zatem przychodem z odpłatnego zbycia akcji jest ich wartość wyrażona w cenie zbywanych akcji, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia, o ile odpowiada ona wartości rynkowej.

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży akcji uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

Odnosząc się natomiast do kwestii kosztów uzyskania przychodów zauważyć należy, iż ustawodawca różnicuje sposób ich ustalania w zależności od tego czy papiery wartościowe lub udziały w spółkach mających osobowość prawną zostały nabyte lub objęte w zamian za pieniądze czy też w zamian za wkład niepieniężny.

W przypadku nabywania walorów na giełdzie papierów wartościowych będzie miało miejsce nabycie za środki pieniężne, a zatem zastosowanie znajdzie przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy. Zgodnie z jego treścią nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy jasno wynika, że od przychodu uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych odliczyć można wydatki poniesione na ich nabycie, ale dopiero w momencie uzyskania przychodu ze zbycia tych papierów wartościowych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że oprócz wydatków na nabycie papierów wartościowych wnioskodawca ponosi wydatki na spłatę odsetek od pożyczki otrzymanej od osoby fizycznej na zakup akcji, wydatki na zapłatę za opinię prawną z zakresu możliwości zaskarżania uchwał Spółek giełdowych, które naruszałyby interesy podatnika oraz wydatki na zakup usługi w postaci indywidualnej rekomendacji związanej z zakupem akcji, które podatnik zamierza nabyć, lub rekomendacji dotyczącej trzymania lub zbywania posiadanych akcji. Wnioskodawca wskazał, iż odsetki związane z pozyskaniem kwoty pożyczki pod zakup akcji, mogą być naliczane zarówno w sytuacji zakupu akcji za pełną kwotę udzielonej pożyczki, jak i w sytuacji gdy nie za całą kwotę pożyczki podatnik nabędzie akcje, czyli przy wystąpieniu wysokiej redukcji.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy w kontekście zapytania ujętego w przedmiotowym wniosku stwierdzić należy, że przychód jaki wnioskodawca uzyskuje ze sprzedaży papierów wartościowych, opodatkowany na podstawie cyt. wyżej art. 30b ww. ustawy, może być pomniejszony jedynie o koszty wymienione w tym przepisie, czyli koszty związane z nabyciem papierów wartościowych.

W przedmiotowej sprawie do wydatków związanych z nabyciem papierów wartościowych zaliczyć można wydatki na zakup usługi w postaci indywidualnej rekomendacji związanej z zakupem akcji oraz wydatki na spłatę odsetek od pożyczki otrzymanej od osoby fizycznej na zakup akcji. Jednakże kosztem uzyskania przychodu nie będzie cały koszt odsetek od pożyczki udzielonej na nabycie zbytych papierów wartościowych, lecz jedynie w proporcji, w jakiej pożyczka została faktycznie wydatkowana na ich nabycie. Nie sposób bowiem uznać, iż odsetki od części pożyczki niewykorzystanej na zakup akcji stanowią wydatek na ich nabycie, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Konstrukcja omawianego przepisu wyraźnie wskazuje, iż koszty uzyskania przychodu zostały związane przez ustawodawcę jedynie z kosztami poniesionymi na akcje faktycznie nabyte. Na uwagę zasługuje również czas, w którym istnieje możliwość odliczenia kosztów uzyskania przychodu, a mianowicie nie chwila ich poniesienia, a moment sprzedaży akcji.

Do kosztów odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 19 ww. ustawy mogą natomiast zostać zaliczone wydatki na zakup usługi w postaci indywidualnej rekomendacji dotyczącej zbywania posiadanych akcji. Wydatki te nie stanowią więc - jak twierdzi wnioskodawca - kosztów uzyskania przychodów, lecz pomniejszają uzyskany przychód jako koszty odpłatnego zbycia.

Odnosząc się do wydatków na opinie prawne z zakresu możliwości zaskarżania uchwał Spółek giełdowych, które naruszałyby interesy podatnika zauważyć należy, iż służą one pogłębianiu wiedzy wnioskodawcy jako akcjonariusza danej spółki i zapewnieniu właściwego reprezentowania swoich interesów z tytułu uczestniczenia w spółce. Wydatki te nie mają jednak związku ani z nabyciem akcji, ani też z ich odpłatnym zbyciem w związku z czym nie mogą zostać zaliczone ani do kosztów uzyskania przychodów, ani też do kosztów odpłatnego zbycia. W analogiczny sposób do kosztów uzyskania przychodów ani do kosztów odpłatnego zbycia nie można zaliczyć wydatków na zakup usługi w postaci indywidualnej rekomendacji dotyczącej - jak to określa wnioskodawca - trzymania akcji.

Za absolutnie błędne należy uznać argumenty wnioskodawcy podnoszone we własnym stanowisku, jakoby z samego faktu opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych można było wyciągać wniosek o uprawnieniu do odliczania wszelkich kosztów związanych z tym dochodem, albo o uznaniu regulacji art. 30b ust. 2 ustawy za niezupełną, gdyż brakuje w niej odwołania do art. 22 ust. 1 ustawy. W tym miejscu należy przypomnieć, że o treści przepisów nie decyduje podatnik, lecz ustawodawca, który zawsze działa jako ustawodawca racjonalny. Decydując o sposobie obliczenia dochodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych wyraźnie wskazał według jakich zasad winno to nastąpić. W sytuacji kiedy art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy odesłał do art. 22 ust. 1f lub 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38 jako przepisów właściwych do określenia kosztów uzyskania przychodów przekreślił wszelkie próby odliczania kosztów innych niż wymienione w tym przepisie. Za niedopuszczalne uznać należy zabiegi wnioskodawcy zmierzające do uzupełnienia wyczerpująco określonych norm art. 30b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przepisie tym nie ma żadnych braków, ustawodawca jednoznacznie wyraził brak akceptacji do odliczania "wszelkich kosztów" jak chce wnioskodawca co bynajmniej nie oznacza, że opodatkowaniu podlega fikcyjny dochód. Ustawodawca przewidział prawo do pomniejszania przychodu z akcji nabytych za gotówkę o koszty nabycia tych akcji zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy, a nie o wszelkie koszty jakie uda się podatnikowi w jakikolwiek sposób powiązać z tymi akcjami.

Z tego powodu stanowiska wnioskodawcy nie można było uznać w całości za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.