IBPBII/2/415-70/09/HS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 19 stycznia 2009 r. (data wpływu do tu. BKIP 22 stycznia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany nieruchomości otrzymanej w drodze darowizny - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 stycznia 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany nieruchomości otrzymanej w drodze darowizny.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką gospodarstwa rolnego o pow. 1,44 ha (akt notarialny z dnia 24 października 1983 r. - umowa darowizny oraz z dnia 6 czerwca 1990 r. - umowa przekazania gospodarstwa rolnego od matki wnioskodawczyni).

Wskutek niedopatrzenia, droga dojazdowa do gospodarstwa o powierzchni 1092 m² w 1/3 części została jej darowana przez matkę w dniu 11 stycznia 2005 r. umową darowizny (własność do drogi jest wpisana na rzecz trzech właścicieli).

W dniu 6 listopada 2008 r. zgodnie z aktem notarialnym - umowa zamiany - wnioskodawczyni udostępniła ww. drogę w 1/30 części jako dojazd do działki innej osoby w zamian za działkę niezabudowaną o powierzchni 49 m². Wnioskodawczyni oświadcza, że jest to działka 1 m x 49 m za jej budynkiem gospodarczym, który był wybudowany w latach sześćdziesiątych przez jej rodziców.

Wartość w umowie zamiany została określona na 3 000 zł, lecz transakcja odbyła się bezgotówkowo.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w tej sytuacji wnioskodawczyni musi zapłacić podatek dochodowy, ponieważ od darowizny nie upłynęło 5 lat. Jeżeli tak, to wnioskodawczyni prosi o podanie kwoty.

Zdaniem wnioskodawczyni, kierując się uzyskaną ustną odpowiedzią w dniu 18 listopada 2008 r. we właściwym urzędzie skarbowym, nie musi ona płacić podatku dochodowego.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

W myśl postanowień art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie m.in.:

Cytowane w powyższym przepisie art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Aby dana czynność miała charakter odpłatnej nie musi jej jednak towarzyszyć świadczenie pieniężne i przepływ gotówkowy. Forma bezpośredniej wymiany towarów, jaką jest uregulowana w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa zamiany, w wyniku której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy, również stanowi odpłatne zbycie rzeczy. Ekwiwalentem w tym wypadku jest inna rzecz, a nie wartości pieniężne. Innym argumentem przemawiającym za tym, iż umowa zamiany jest odpłatną czynnością prawną jest art. 604 Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca do umowy zamiany nakazuje stosować przepisy dotyczące sprzedaży tj. art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym umowa zamiany rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę. Zasadnicza różnica między umową sprzedaży a umową zamiany polega na tym, że w umowie zamiany nie występuje świadczenie pieniężne. Zamiana jest więc umową o podobnym charakterze co sprzedaż, nie jest jednak - co wymaga podkreślenia - tożsama z umowa sprzedaży. Z treści art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jasno wynika, że odpłatne zbycie w drodze zamiany nieruchomości także skutkuje powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1588 z późn. zm.) zmieniono zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy zmieniającej, mają jednak zastosowanie do dochodów uzyskanych ze zbycia nieruchomości i praw nabytych od 1 stycznia 2007 r.

W przedmiotowej sprawie nabycie udziału w zamienianej działce nastąpiło w darowiźnie przed dniem 1 stycznia 2007 r. Zatem do ustalenia skutków podatkowych zamiany udziału w przedmiotowej nieruchomości należy zastosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązujące do dnia 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) -c) nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł.

Stosownie do art. 28 ust. 2 ww. ustawy podatek od przychodu, o którym mowa w ust. 1, ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Natomiast z art. 19 ust. 2 ww. ustawy wynika, że przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw majątkowych, a także innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, u każdej ze stron umowy przenoszącej własność, jest wartość nieruchomości, rzeczy lub prawa zbywanego w drodze zamiany. Przepisy ust. 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 28 ust. 2a tejże ustawy zasada, o której mowa w ust. 2 zdanie drugie, nie ma zastosowania do podatników dokonujących sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), którzy w terminie 14 dni od dnia dokonania tej sprzedaży złożą oświadczenie, że przychód uzyskany ze sprzedaży przeznaczą na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) lub lit. e).

Powołany powyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i e) ustawy przewiduje możliwość zwolnienia z opodatkowania po spełnieniu określonych warunków przychodu ze sprzedaży nieruchomości.

Brzmienie tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że zwolnieniu z opodatkowania, o którym mowa w art. 28 ust. 2 ustawy może podlegać jedynie przychód osiągnięty ze sprzedaży. Przepis ten nie posługuje się bowiem pojęciem odpłatne zbycie, które ma charakter znaczenia szerszy niż sprzedaż. Użycie pojęcia "sprzedaż" wyklucza możliwość objęcia tym zwolnieniem również przychodu z zamiany.

Zwrócić należy uwagę na fakt, iż cały art. 21 ust. 1 pkt 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r. dotyczy zwolnienia z opodatkowania przychodów osiągniętych ze sprzedaży.

Również art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) tej ustawy stanowi, że wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c) w całości, jeżeli ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny. Powyższym zwolnieniem nie są zatem objęte przychody uzyskane z zamiany, nawet jeśli zamieniana nieruchomość była nabyta w drodze darowizny.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r. przewidywała jednak zwolnienie z opodatkowania pod określonymi warunkami, również przychodów uzyskanych z zamiany. I tak stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 32a ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z zamiany, z zastrzeżeniem ust. 2:

Z powyższego przepisu wynika zatem, że aby przychód z zamiany gruntu mógł być zwolniony z opodatkowania, to ów grunt (udział w gruncie) musi być związany z budynkiem lub lokalem mieszkalnym, czyli innymi słowy na gruncie tym musi być wzniesiony dom lub lokal mieszkalny. Tymczasem ze stanu faktycznego wynika, że przedmiotem zamiany był udział w gruncie niezabudowanym, gdyż działka stanowiła drogę dojazdową do gospodarstwa. Oznacza to, że wnioskodawczyni nie przysługuje prawo skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 32a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni nie będzie mogła również skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1. pkt 32b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r., który stanowił, że wolne od podatku dochodowego są przychody z zamiany rzeczy lub praw, innych niż wymienione w pkt 32a, jeżeli z tytułu jednej umowy nie przekraczają kwoty 2 280 zł.

Ze stanu faktycznego wynika bowiem, że uzyskany ze sprzedaży przychód przekraczał kwotę 2 280 zł.

Podsumowując, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegał będzie przychód z zamiany udziału w gruncie. Przychodem będzie wartość zbywanego w drodze zamiany gruntu tj. 3 tys. zł. Przychód ten wnioskodawczyni będzie mogła pomniejszyć o koszty odpłatnego zbycia, czyli te koszty, które wnioskodawczyni poniosła, aby transakcja mogła dojść do skutku np. podatek od czynności cywilnoprawnych, koszty sporządzenia aktu notarialnego zamiany. Tak obliczony przychód podlega opodatkowaniu 10% podatkiem dochodowym płatnym w terminie 14 dni od dokonania odpłatnego zbycia (zamiany) na rachunek urzędu skarbowego.

Stanowisko wnioskodawczyni należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów (kserokopie aktów notarialnych). Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.