IBPBII/2/415-576/10/CJS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 30 kwietnia 2010 r.), uzupełnionym w dniu 20 lipca 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków podatkowych wspólnoty gruntowej wynikających z dzierżawy gruntów rolnych na cele rolnicze - jest prawidłowe.

W dniu 30 kwietnia 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków podatkowych wspólnoty gruntowej wynikających z dzierżawy gruntów rolnych na cele rolnicze.

W związku z brakami formalnymi wniosku pismem z dnia 9 lipca 2010 r. Znak: IBPBI/2/423-639/10/PP, IBPBII/2/415-575/10/CJS, IBPBII/2/415-576/10/CJS wezwano wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano w dniu 20 lipca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wspólnota gruntowa zorganizowana została na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu Wspólnot Gruntowych (Dz. U. Nr 28, poz. 169 z późn. zm.). Art. 1 ust. 1 tejże ustawy określa, że wspólnotami gruntowymi podlegającymi zagospodarowaniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie są nieruchomości rolne, leśne oraz obszary wodne o określonych przymiotach. Uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej polega na korzystaniu z nieruchomości stanowiącej przedmiot wspólnoty zgodnie z jej przeznaczeniem m.in. poprzez pobieranie pożytków naturalnych z lasu, przez wypasanie bydła, udział w dochodach przez podział pożytków z użytków rolnych i leśnych. W oparciu o tę ustawę członkowie wspólnoty mający swój udział we wspólnocie (rozumianej zgodnie z art. 1 ust. 1) utworzyli Wspólnotę Gruntową Wsi S. czyli spółkę zarządzającą wspólnotą. Zgodnie z art. 15 ww. ustawy spółka jest osobą prawną i działa na podstawie statutu. Wójt Gminy wpisał spółkę do rejestru wspólnot gruntowych 25 czerwca 1998 r. Zmiany w statucie miały miejsce 31 marca 2009 r. oraz 27 marca 2010 r., zatwierdzone zostały przez Wójta Gminy. Statut określa w § 1 ust. 3, że kompetencje spółki zarządzającej wspólnotą sprowadzają się tylko i wyłącznie do reprezentacji w stosunkach zewnętrznych osób uprawnionych do udziału we wspólnocie i zarządzania nieruchomościami wchodzącymi w skład wspólnoty. W § 1, ust. 4 mówi, że spółka utworzona do sprawowania zarządu nad gruntami mimo tego, że posiada osobowość prawną, nie jest właścicielem gruntu. W § 39 określono, że grunty wspólnoty stanowią przedmiot współwłasności osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej, a przychód uzyskany z tytułu zarządzania przez spółkę majątkiem wspólnoty jest wyłącznie własnością członków wspólnoty. Wspólnota gruntowa czerpie przychody ze sprzedaży drewna pozyskanego w lasach wspólnoty. Spółka zarządzająca wspólnotą jest płatnikiem podatku VAT od sprzedaży drewna. Członkowie wspólnoty czerpią pożytki ze środków pochodzących ze sprzedaży drewna. Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do:

Przepis powyższy stosowany jest do przychodu członka wspólnoty, w tym do przychodu z tytułu sprzedaży drewna. Część środków ze sprzedaży drewna umieszczona została na oprocentowanych lokatach bankowych, ponadto Zarząd Wspólnoty zgodnie ze swymi kompetencjami zarządczymi zawarł z miejscowymi rolnikami dwie umowy dzierżawy pastwisk na cele rolnicze. Uczynił to w imieniu i na rzecz członków wspólnoty.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie.

Czy dochód uzyskany z dzierżawy gruntów rolnych na cele rolnicze należy do członków wspólnoty będących współwłaścicielami gruntów i po podziale środków pomiędzy członków wspólnoty podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodway, pożytki czerpane przez członków wspólnoty z tytułu dzierżawy gruntów rolnych na cele rolnicze nie są objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej. Co jest działalnością rolniczą wyraźnie zostało określone w art. 2 ust. 2 tej ustawy. Ustawodawca dla celów podatku dochodowego wyraźnie sprecyzował, co należy rozumieć przez działalność rolniczą, a wyliczenie dokonane w tym przepisie ma charakter wyczerpujący. Zgodnie z definicją działalności rolniczej podstawową jej cechą jest pozyskiwanie produktów w stanie nieprzetworzonym, pochodzącym z uprawy (produkty roślinne), chowu lub hodowli (produkty zwierzęce). Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy źródłami przychodów są najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym dzierżawa, poddzierźawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze, albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą. Jak wynika z powyższego do źródeł przychodu z najmu, podnajmu, dzierżawy i poddzierżawy, ustawodawca zalicza m.in. dzierżawę gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nie rolnicze, albo prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej. Nie stanowi jednak źródła przychodów, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dzierżawa gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele rolnicze. A zatem dla uznania za źródło przychodów dzierżawy gospodarstwa rolnego lub jego składników najistotniejsze znaczenie ma okoliczność, na jakie cele jest dzierżawione gospodarstwo rolne lub jego składniki. Zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w tej ustawie jest mowa o gospodarstwie rolnym, oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu ustawy o podatku rolnym.

Za gospodarstwo rolne w myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.) uważa się obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1h.

Pastwiska wspólnoty będące własnością członków wspólnoty wydzierżawione miejscowym rolnikom zajmują jedno przeszło 5h, drugie przeszło 10 h powierzchni. Odbywa się na nich wypas bydła, koni, przez cały sezon pastwiskowy od wiosny do późnej jesieni i jest to typowa działalność rolnicza. Jeżeli więc grunt rolny wydzierżawiony został na działalność rolniczą, to dzierżawa nie stanowi źródła przychodów dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych. "Przychody" z tego tytułu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej mają prawo do korzystania z nieruchomości stanowiących przedmiot wspólnoty. Mogą pobierać pożytki naturalne z gruntu, lasu, stawu, uczestniczyć w dochodach przez podział pożytków z użytków rolnych lub leśnych, czyli przez udział w zagospodarowaniu wspólnoty gruntowej. Jednak, co najważniejsze, choć każdy członek pozbawiony jest, w rozumieniu cywilistycznym, prawa swobodnego rozporządzania gruntem, to użytkuje go jak właściciel i tylko wspólnota w drodze uchwały może zmienić charakter użytkowania. Powyższe rozważania zawarte są w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, sygnatura: III SA/Wa 501/09 oraz w uzasadnieniu interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, sygnatura IBPBI/2/4240-71/09/BG z 23 listopada 2009 r. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z 29 czerwca 1963 r. O zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, osoby uprawnione do udziału we wspólnocie powinny utworzyć spółkę do sprawowania zarządu nad wspólnotą i właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład wspólnoty. Ustawodawca określił, więc zadania spółki zarządzającej wspólnotą. Spółka ta ma specyficzny status osoby prawnej, różny od innych osób prawnych, w tym spółek prawa handlowego. Z definicji prawa przyznanego powołanej spółce wynika jedynie reprezentacja w stosunkach zewnętrznych osób uprawnionych do udziału we wspólnocie i zarządzania samą wspólnotą. Ta zaś w odpowiednich częściach wchodzi w skład gospodarstw rolnych osób uprawnionych do udziału we wspólnocie. Bez wątpienia więc nieruchomość wspólnoty nie stanowi gospodarstwa rolnego spółki zarządzającej. Wspólnota, rozumiana zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o wspólnotach, nie wchodzi bowiem w skład jej majątku. Spółka zarządzająca działa na rachunek uprawnionych do udziału we wspólnocie. Spółka jako taka nie jest uprawniona do udziału we wspólnocie, nie ma więc prawa prowadzić działalności na swoją rzecz i czerpać z tego tytułu dochodów.

Spółka taka aczkolwiek posiada osobowość prawną to nie jest właścicielem gruntów (Wyrok WSA w Warszawie, sygnatura: III SA/Wa 501/09). Uprawnionymi do korzystania ze wspólnoty są osoby uprawnione funkcjonujące jako właściciele. Spółka ma za zadanie jedynie zarządzać majątkiem wspólnoty, nie uzyskuje z tego tytułu żadnych dochodów. Przychody, które uzyskuje spółka z tytułu zarządu po pomniejszeniu o koszty Zarządu Spółki, stanowią dochód będący wyłączną własnością właścicieli gruntów wspólnoty. Tak więc właścicielem majątku wspólnoty są osoby uprawnione do udziału we wspólnocie będące właścicielami gruntów wspólnoty, a nie spółka, której zadaniem jest działanie na rzecz właścicieli. Spółka nie może uzyskiwać żadnych dochodów z tytułu zarządzania majątkiem wspólnoty, ponieważ występuje jako administrator aktywów, które nie są jej własnością. Przychód uzyskany z tytułu zarządzania przez Spółkę majątkiem wspólnoty jest wyłącznie własnością członków wspólnoty. Stąd także przychód uzyskany z tytułu dzierżawy gruntów, jest przychodem członków wspólnoty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczącym obowiązków podatkowych wspólnoty gruntowej jako płatnika, wynikających z dzierżawy gruntów rolnych na cele rolnicze.

Jednocześnie zaznacza się, że wniosek w pozostałej części zostanie rozstrzygnięty odrębnie.

Wspólnoty gruntowo - leśne to podmioty o swoistym statusie prawnym, opartym na uregulowaniu ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. Nr 28, poz. 169 z późn. zm.). Z definicji wspólnoty zawartej w art. 1 ust. 1 powołanej ustawy wynika, iż wspólnotami gruntowymi podlegającymi zagospodarowaniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie są nieruchomości rolne, leśne oraz obszary wodne - o określonych przymiotach.

Uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej polega na korzystaniu z nieruchomości stanowiącej przedmiot wspólnoty zgodnie z jej przeznaczeniem, np. przez wypasanie bydła, pobieranie pożytków naturalnych z lasu lub stawu, udział w dochodach przez podział pożytków z użytków rolnych i leśnych, czyli przez udział w zagospodarowaniu wspólnoty gruntowej.

Udziały uprawnionych we wspólnocie i w korzyściach wynikających z zagospodarowania wspólnoty są określone w idealnych (ułamkowych) częściach w sposób wymieniony w art. 9 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych - osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej powinny utworzyć spółkę do sprawowania zarządu nad wspólnotą i do właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty. Utworzenie spółki następuje w drodze uchwały powziętej większością głosów uprawnionych do udziału we wspólnocie przy obecności przynajmniej ich połowy (art. 14 ust. 2 ww. ustawy). Jeżeli w skład wspólnoty wchodzą również lasy, grunty leśne lub nieużytki przeznaczone do zalesienia (art. 6 ust. 2), do zagospodarowania takich gruntów może być utworzona odrębna spółka (art. 14 ust. 3 ww. ustawy). Natomiast z art. 15 ust. 1 ww. ustawy wynika, że spółka ta jest osobą prawną i działa na postawie statutu.

Członkami spółki są osoby uprawnione do udziału we wspólności gruntowej - art. 16 ust. 1 powołanej wyżej ustawy. Członkami spółki mogą być również posiadacze gruntów przyległych do wspólnoty gruntowej na warunkach określonych w statucie - art. 16 ust. 1 tejże ustawy.

Za zobowiązania spółki odpowiada spółka całym swoim majątkiem stosownie do art. 20 ust. 1 przedmiotowej ustawy.

Członkowie spółki odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wartości ich udziałów w tej wspólnocie, jeżeli chodzi jednak o zobowiązania spółki utworzonej do zagospodarowania gruntów określonych w art. 1 ust. 2 - odpowiednio do wysokości udziału w korzyściach osiąganych z tych gruntów (art. 20 ust. 2 ustawy).

Dzierżawy gruntu Wspólnoty może dokonać tylko spółka, za pośrednictwem przewidzianych w statucie organów, które są jedynymi uprawnionymi podmiotami do reprezentowania wspólnoty na zewnątrz.

Udziałowcy wspólnoty nie mają uprawnień do reprezentowania wspólnoty na zewnątrz, między innymi do podpisywania umów dzierżawy.

Członkowie wspólnoty nie posiadają również wszystkich praw wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego, dotyczących współwłasności rzeczy, gdyż jest to współwłasność szczególnego rodzaju i rządząca się przepisami ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Członek wspólnoty nie może zbyć udziału osobie spoza wspólnoty, a jedynie wspólnota może dokonać zbycia gruntów za zgodą wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Każdy zaś członek wspólnoty samodzielnie opłaca podatek rolny, przewidziany w ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.). Zatem wszelkiego rodzaju przychody uzyskane przez wspólnotę stanowią dochód, będący wyłączną własnością jej członków. W spółce prawa handlowego udziałowiec czy akcjonariusz mają prawo do zbycia udziału czy akcji osobie spoza udziałowców czy akcjonariuszy i bez względu na to czy cena za udziały została opłacona aportem czy gotówką - udział w kapitale zakładowym spółki ma wymiar pieniężny. W świetle powyższego nie można przyjąć analogii prawnej pomiędzy spółką utworzoną do sprawowania zarządu nad gruntami wspólnoty ze spółką prawa handlowego.

W konsekwencji w przypadku dzierżawy przez spółkę gruntów wchodzących w skład wspólnoty gruntowej, to członek spółki, jako uprawniony do udziału we wspólnocie gruntowej, uzyskuje przychód z tytułu dzierżawy gruntów a nie wspólnota gruntowa.

Do przychodu członka Wspólnoty z tytułu dzierżawy gruntów rolnych - pastwisk wydzierżawianych na działalność rolniczą znajdzie zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym przychód uzyskany z tytułu dzierżawy gruntów jest przychodem członków wspólnoty, której są współwłaścicielami podlegającym wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Powyższe oznacza, że z tytułu uzyskania przychodu z dzierżawy na wnioskodawcy - Spółce zarządzającej wspólnotą nie ciążą obowiązki płatnika.

Mając na uwadze powyższe stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Końcowo - odnosząc się do powołanych przez Spółkę interpretacji organu podatkowego jak i powołanego orzeczenia Sądu Najwyższego należy stwierdzić, że powyższe rozstrzygnięcia zapadły w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.