IBPBII/2/415-52/14/ŁCz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 7 stycznia 2014 r. (data otrzymania 17 stycznia 2014 r.), uzupełnionym 27 i 28 marca oraz 14 kwietnia 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w drodze spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 stycznia 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w drodze spadku.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismami z 14 marca i 4 kwietnia 2014 r. Znak: IBPB II/2/415-52/14/ŁCz wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnień dokonano 27 i 28 marca oraz 14 kwietnia 2014 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 30 stycznia 2013 r. zmarła matka Wnioskodawcy. Po zmarłej matce Wnioskodawca wraz z czwórką rodzeństwa odziedziczył spadek (lokal mieszkalny). Podstawą nabycia spadku był testament. W tym testamencie spadkodawca zapisał każdemu z dzieci po 1/5 wartości owego spadku - mieszkania. W opisanym testamencie spadkodawca ujął także swoją opiekunkę, której zapisał po 3 000,00 zł od każdego spadkobiercy.

Po otwarciu testamentu Sąd wydał wyrok, że każdy ze spadkobierców dziedziczy po 1/5 kwoty tego mieszkania. W akcie notarialnym sprzedaży mieszkania spadkobiercy ujęli opiekunkę i spłacili jej zapisaną część pieniędzy, czyli 15 000,00 zł. Mieszkanie zostało sprzedane za cenę 135 000,00 zł i po podziale tej kwoty wyszło, że każdy z spadkobierców otrzyma po 27 000,00 zł. Od uzyskanej kwoty Wnioskodawca zobowiązany jest zapłacić 19% podatku. Każdy ze spadkobierców przekazał opiekunce po 3 000,00 zł i każdemu spadkobiercy pozostało ostatecznie 24 000,00 zł.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca powinien odprowadzić podatek do urzędu skarbowego od kwoty 27 000,00 zł, czy od kwoty 24 000,00 zł.

Zdaniem Wnioskodawcy, powinien odliczyć kwotę 3 000,00 zł od swojego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego przepisu każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca nabył, na podstawie testamentu udział w spadku po matce zmarłej 30 stycznia 2013 r. W testamencie matka zobowiązała każdego ze spadkobierców do wypłaty tytułem zapisu kwoty 3 000,00 zł na rzecz swojej opiekunki. Lokal mieszkalny został sprzedany za kwotę 135 000,00 zł.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl z art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego - spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Tak więc dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

W myśl art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego - powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Z działu III Księgi IV ustawy - Kodeks cywilny - Zapis i polecenie wynika natomiast, że oprócz powołania spadkobiercy, spadkodawca może również zobowiązać spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego lub do określonego działania.

Z kolei stosownie do art. 968 § 1 Kodeksu cywilnego - spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis). W myśl art. 982 Kodeksu cywilnego - spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

Dokonując oceny skutków podatkowych sprzedaży przez Wnioskodawcę nabytego 30 stycznia 2013 r. w spadku udziału w lokalu mieszkalnym należy zastosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.

Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316 z późn. zm.) zmieniono bowiem m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania - zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej - mają zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionej straty) od 1 stycznia 2009 r.

I tak w myśl art. 30e ust. 1 i art. 45 ust. 4 pkt 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. - od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku i jest płatny w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy - podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

Niezależnie od powyższej regulacji wyjaśnić należy, że pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Można do takich kosztów zaliczyć m.in. związane ze zbyciem koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć zatem związek przyczynowo-skutkowy.

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy - za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy - wysokość nakładów, o których mowa powyżej, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Jak wskazano powyżej nabyty przez Wnioskodawcę udział w spadku był obciążony zapisem. Spadkobierca został zobowiązany do wykonania ciążącego na nim zapisu testamentowego poprzez wypłatę kwoty 3 000,00 zł na rzecz opiekunki matki. W konsekwencji wykonania zapisu Wnioskodawcy pozostanie 24 000,00 zł z sumy uzyskanej ze sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym (27 000,00 zł). Wnioskodawca uważa, że powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych tylko od faktycznie uzyskanego przez niego dochodu, tj. kwoty pozostałej po odliczeniu zapisu testamentowego, do którego wypłaty był zobowiązany.

Odnosząc przywołane wyżej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że przychodem z odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym będzie wartość tego udziału wyrażona w cenie określonej w umowie jego sprzedaży przypadająca na zbywany udział, przy czym cena sprzedaży lokalu (udziału w nim) winna odpowiadać jego wartości rynkowej. Cenę sprzedaży mieszkania (udziału w nim) można pomniejszyć wyłącznie o koszty, o których mowa w art. 19 ust. 1 (koszty odpłatnego zbycia) oraz w art. 22 ust. 6d ww. ustawy (koszty uzyskania przychodów).

Jak już wyżej wskazano, do kosztów odpłatnego zbycia zalicza się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego (sprzedających), które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku, a zatem tylko takie wydatki, które są bezpośrednio związane z czynnością sprzedaży. Wydatkiem takim nie jest wydatek na dokonanie spłaty zapisobiercy. Wypłacenie spłaty zapisobiercy nie umożliwia dokonania sprzedaży, gdyż wypłaty tej Wnioskodawca dokonał po sprzedaży mieszkania (udziału w nim), a sprzedaż mieszkania była możliwa wcześniej. Innymi słowy, Wnioskodawca nie wypłacił spłaty zapisobiercy po to, aby móc dokonać sprzedaży mieszkania (udziału w nim), lecz dlatego, że ciążyło na nim zobowiązanie ustanowione w testamencie. Wypłacił zapis po to, aby zwolnić się z długu jaki dotąd na nim ciążył względem opiekunki. Stąd spłata nie może być uznana za koszt odpłatnego zbycia, skoro nie będzie poniesiona celem dokonania zbycia.

Natomiast w myśl wyżej cytowanego art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób zaliczane są:

* udokumentowane nakłady na tę nieruchomość zwiększające jej wartość,

* kwota zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej ten podatek przypada na tę nieruchomość.

Przepis art. 22 ust. 6d ww. ustawy w sposób jednoznaczny wskazuje, co może być kosztem uzyskania przychodu przy sprzedaży lokalu mieszkalnego lub udziału w nim nabytego w drodze spadku. Niewątpliwie zapis testamentowy jest osobistym zobowiązaniem Wnioskodawcy z racji bycia spadkobiercą testamentowym, jednakże skoro kwota wypłacona w wyniku jego wykonania nie stanowi udokumentowanego nakładu zwiększającego wartość odziedziczonego udziału w lokalu, a przywołany przepis nie daje możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu innego rodzaju wydatków niż w nim wymienione, to brak jest podstaw prawnych, aby wskazany przez Wnioskodawcę wydatek zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży.

Brak więc jest podstaw prawnych, aby podstawę opodatkowania stanowił uzyskany ze sprzedaży przychód po odliczeniu wypłaty uczynionej w drodze zapisu testamentowego. Zatem zapis testamentowy w żaden sposób nie mieści się w ustawowych kryteriach kosztów odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 19 ust. 1 oraz kosztów uzyskania przychodu zawartych w art. 22 ust. 6d ustawy, wobec czego - wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy - koszty jego poniesienia nie mogą mieć wpływu na wysokość przychodu uzyskanego przez Wnioskodawcę ze sprzedaży.

W konsekwencji na Wnioskodawcy ciążyć będzie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od całej kwoty uzyskanej ze sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym, bez możliwości pomniejszenia jej o kwotę wynikającą z wykonania wskazanego zapisu testamentowego.

Ponadto podkreślić należy, że Wnioskodawca nie był zobowiązany do sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym w celu dokonania wypłaty stosownego zapisu. To decyzja Wnioskodawcy spowodowała, że dokonał zbycia udziału w lokalu mieszkalnym, a w związku z powyższą czynnością powstało zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast przepisy w kwestii ustalenia kosztów w przypadku zbycia lokalu mieszkalnego (udziału w nim) nabytego w spadku są jednoznaczne. Zapis testamentowy nigdy nie jest kosztem. Wypłata kwoty zapisobiercy jest osobistym zobowiązaniem Wnioskodawcy z racji bycia spadkobiercą testamentowym. Przyjmując spadek Wnioskodawca przyjął zarówno aktywa spadku, jak i jego pasywa albowiem spadek to nie tylko prawa, ale i obowiązki. Chcąc uniknąć negatywnych konsekwencji otrzymania spadku, Wnioskodawca mógł spadek odrzuć.

Brak więc jest podstaw prawnych, aby wymieniony przez Wnioskodawcę wydatek wynikający z zapisu testamentowego zaliczyć do kosztów sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnego. Zatem wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy podstawę opodatkowania stanowić będzie kwota 27 000,00 zł, a nie kwota 24 000,00 zł. Innymi słowy dokonana spłata na rzecz opiekunki nie wpłynie na wysokość podatku z tytułu sprzedaży udziału w nieruchomości.

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy - po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy stanowi, że wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.