IBPBII/2/415-439/12/JG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 14 marca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura 20 marca 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze sprzedaży akcji uzyskanego przez zmarłego ojca - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 marca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze sprzedaży akcji uzyskanego przez zmarłego ojca.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 10 grudnia 2011 r. w związku z nagłą chorobą zmarł ojciec wnioskodawczyni. Ojciec wnioskodawczyni w 2011 r. zbył akcje za kwotę 41.406,37 zł, koszty operacji finansowych wyniosły 5.515,42 zł, dochód do opodatkowania 35.890,95 zł, ewentualny podatek 6.819 zł W związku ze śmiercią ojca nie został złożony PIT-38 z tego tytułu, gdyż jak wskazała wnioskodawczyni nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe a ponadto wnioskodawczyni i jej brat nie poczuwają się do solidarnego zapłacenia tego podatku. Wnioskodawczyni wskazała, że spłaca już zaciągniętą przez ojca pożyczkę. Pieniądze ze zbycia akcji wydane zostały na leczenie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wnioskodawczyni musi składać rozliczenie PIT-38 i zapłacić podatek od dochodów z akcji, z których nie osiągnęła przychodu.

Zdaniem wnioskodawczyni, skoro nie otrzymała przychodu, to nie ma ona obowiązku zapłaty podatku, gdyż nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), wyrażającym zasadę powszechności opodatkowania - opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 7 tejże ustawy są kapitały pieniężne i inne prawa majątkowe w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.

W świetle art. 5a pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - oznacza to papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538). Papierami wartościowymi są w rozumieniu tej ustawy m.in. akcje.

Przepis art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że od dochodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem, o którym mowa w art. 30b ust. 1 tej ustawy podatkowej jest zgodnie z ust. 2 pkt 1 tego artykułu różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14. Przy czym, w myśl art. 30b ust. 4 ww. ustawy, przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli odpłatne zbycie papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacja praw z nich wynikających następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej. Dochodów, o których mowa zgodnie z art. 30b ust. 5 ustawy nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy). W tym samym terminie dokonuje się też wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2).

Z powyższego wynika zatem, że podatnikiem w przypadku zbycia akcji jest zbywca akcji i to on ma obowiązek złożyć zeznanie o wysokości dochodu osiągniętego z takiego zbycia. Ponadto podatnik obowiązany jest do potwierdzenia własnoręcznym podpisem danych wykazanych w zeznaniu podatkowym a zatem rozliczenie podatku dochodowego ciąży na podatniku i tego obowiązku się nie dziedziczy. Oznacza to zarazem brak możliwości sporządzenia zeznania PIT-38 przez spadkobierców w imieniu zmarłego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2011 r. ojciec wnioskodawczyni sprzedał posiadane akcje a następnie zmarł w dniu 10 grudnia 2011 r. nie dokonawszy rozliczenia podatkowego uzyskanego ze sprzedaży akcji przychodu.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że z tytułu osiągnięcia w 2011 r. przychodu ze sprzedaży akcji na ojcu wnioskodawcy ciążył obowiązek złożenia zeznania PIT-38 do 30 kwietnia 2012 r. oraz zapłaty w tym samym terminie wynikającego z zeznania podatku. W związku ze śmiercią ojca nie zostało złożone zeznanie PIT-38.

Mając na uwadze powyższe podkreślenia wymaga fakt, iż z chwilą śmierci podatnika jego obowiązek dokonania określonych czynności ustaje - brak jest bowiem podmiotu zobowiązanego do określonego działania. Nie oznacza to jednak, że zobowiązanie podatkowe ojca wnioskodawczyni z tytułu zbycia akcji zostało umorzone lub w jakikolwiek inny sposób wygasło. Zgodnie bowiem z art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

Powyższe przepisy zakładają zatem sukcesję majątkowych praw i obowiązków, czyli ich przejście na spadkobierców. Dlatego skutkiem śmierci podatnika w zakresie prawa podatkowego jest sukcesja prawna w dziedzinie opodatkowania tzn. przejęcie przez spadkobierców podatnika - podatkowych praw i obowiązków majątkowych, a także w określonych sytuacjach praw niemajątkowych.

Odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania podatkowe oparta jest na przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie bowiem z art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe. Stosownie do treści art. 98 § 2 pkt 1 i 2 Ordynacji podatkowej przepisy § 1 stosuje się również do odpowiedzialności spadkobierców za zaległości podatkowe w tym również za zaległości, o których mowa w art. 52 § 1 oraz odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych stosownie do przepisów księgi czwartej.

Z chwilą śmierci spadkodawcy otwiera się spadek (art. 924 Kodeksu cywilnego), co powoduje nabycie go przez spadkobiercę. Zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z mocy prawa z chwilą śmierci spadkodawcy. Nie jest to jednak nabycie definitywne. Spadkobierca może bowiem przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste - spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym swoim majątkiem); przyjąć spadek z ograniczeniem odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza - spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w inwentarzu); odrzucić spadek (spadkobierca jest traktowany, jakby nie dożył otwarcia spadku).

Złożenie jednego z powyższych oświadczeń powinno nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku (art. 1015 k.c.). Z kolei na podstawie art. 1030 Kodeksu cywilnego do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku. Zakres odpowiedzialności nie jest przy tym w żadnym stopniu uzależniony od tego czy spadkobierca do odpowiedzialności za długi spadkowe poczuwa się, czy też nie.

Wobec powyższego zakres odpowiedzialności spadkobierców zależy od sposobu przyjęcia spadku przez spadkobierców bądź od odrzucenia spadku oraz wysokości udziałów jakie posiadają w spadku.

Fakt, iż w przedmiotowej sprawie nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe po zmarłym ojcu nie przesądza jeszcze wbrew sugestii wnioskodawczyni o braku odpowiedzialności po stronie spadkobierców za zobowiązanie podatkowe ojca. Wnioskodawczyni jako córka jest traktowana jak ustawowy spadkobierca. Postępowanie spadkowe jest niezbędne dla rozporządzenia przedmiotami wchodzącymi w skład spadku. Brak przeprowadzonego postępowania spadkowego nie chroni jednak wnioskodawczyni od jakiejkolwiek odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe zmarłego spadkodawcy. O wszczęcie postępowania spadkowego może wystąpić każda osoba, która ma w tym interes prawny w uzyskaniu stwierdzenia nabycia spadku co wcale nie oznacza, że to uprawnienie przysługuje jedynie spadkobiercom. Otóż z tego uprawnienia może skorzystać także wierzyciel spadkodawcy. Powyższe znajduje potwierdzenie w przepisie art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Respektując powyższe uregulowania, stosownie do art. 104 § 1-3 Ordynacji podatkowej, jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty.

Na tej podstawie zgodnie z art. 104 § 2 ww. ustawy, w sytuacji, gdy spadkodawca poniósł wydatki uprawniające do ulg podatkowych, spadkobierca w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji, o której mowa w § 1, zawiadamia organ podatkowy o wysokości poniesionych wydatków. Po upływie wskazanego powyżej terminu na postawie art. 104 § 3 ww. ustawy, organ podatkowy doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę.

Tym samym w przypadku, gdy podatnik spadkodawca, zmarł nie złożywszy zeznania podatkowego bądź organ nie ustalił wysokości zobowiązania podatkowego z tego tytułu w drodze decyzji podatkowej w celu rozliczenia podatkowego zmarłego za dany rok, organ podatkowy korzysta z posiadanych informacji.

W oparciu o te informacje organ zawiadamia spadkobierców o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty.

Od tej chwili spadkobiercy mają prawo do zawiadomienia organu podatkowego w ciągu 30 dni o wysokości poniesionych przez spadkodawcę wydatków, z tytułu ulg lub odliczeń.

Na tej podstawie organ podatkowy po upływie terminu określonego w art. 104 § 2 ww. ustawy (30 dni), doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę.

W świetle powyższych przepisów w przypadku śmierci podatnika, zobowiązanie podatkowe związane z uzyskanym przed śmiercią i nie rozliczonym podatkowo dochodem ustala właściwy miejscowo dla zmarłego naczelnik urzędu skarbowego, a ewentualnym podatkiem dochodowym od osób fizycznych zostają obciążeni spadkobiercy zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz odpowiedzialności za długi spadkowe. W przypadku wystąpienia nadpłaty podatku zwracana jest ona spadkobiercom również z zastosowaniem wspomnianych przepisów Kodeksu cywilnego.

Odnosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że zobowiązanie podatkowe, przypadające na zmarłego w 2011 r. ojca wnioskodawczyni, ustali właściwy dla zmarłego naczelnik urzędu skarbowego, a podatkiem dochodowym od osób fizycznych zostaną obciążeni spadkobiercy z uwzględnieniem sposobu przyjęcia spadku, a także wysokości przypadających w spadku udziałów.

Spadkobiercy podatnika nie mają obowiązku składania deklaracji za zmarłego, natomiast ich odpowiedzialność będzie wynikać z doręczonej im przez organ podatkowy decyzji.

Dlatego też wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zapłaty podatku z tytułu sprzedaży akcji za zmarłego ojca, jeśli właściwy organ podatkowy wyda decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego. To czy wnioskodawczyni poczuwa się, czy też nie poczuwa się do zapłaty podatku nie ma żadnego wpływu na fakt, że taką odpowiedzialność z mocy samego prawa ponosi.

Mając na uwadze powyższe stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla wnioskodawczyni. Stosownie do powyższego pozostali spadkobiercy chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinni wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie i uiścić stosowną opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.