IBPBII/2/415-360/13/HS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 kwietnia 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 4 kwietnia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 4 kwietnia 2013 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 11 maja 2010 r. stwierdził, że spadek po zmarłym w dniu 30 października 2009 r. bracie wnioskodawcy nabyli na podstawie ustawy żona zmarłego w 2/4, żyjący brat oraz wnioskodawca (siostra zmarłego) - po 1/4 części każde z rodzeństwa. W skład spadku wchodził wkład mieszkaniowy oraz związane z nim prawo do lokalu spółdzielczego typu własnościowego (zlokalizowanego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej) o wartości 102 230 zł (wycena dokonana przez biegłego w toku przeprowadzania spisu inwentarza zleconego przez Sąd komornikowi), oszczędności zgromadzone w banku w kwocie 10 378,78 zł oraz sprzęty wyposażenia domowego.

Postanowieniem z dnia 23 lipca 2012 r. Sąd nadał klauzulę wykonalności ugodzie zawartej pomiędzy spadkobiercami (przed Sądem). W dniu 27 czerwca 2012 r. na mocy tej ugody żyjący brat zmarłego objął opisany wkład mieszkaniowy i związane z nim spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawcy w kwocie 22 000 zł. Podkreślenia wymaga, że kwota tej spłaty nie przekracza przysługującego wnioskodawcy udziału w spadku. Pozostałe składniki masy spadkowej przypadły żonie zmarłego (w tym także możliwość dożywotniego mieszkania we wskazanym wyżej lokalu).

Jak z powyższego wynika, nabycie przez wnioskodawcę spadku - według udziału w wysokości 1/4 - w tym opisanego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nastąpiło w 2009 r. (z chwilą śmierci brata), a spłatę związaną z działem tego spadku wnioskodawca otrzymał na mocy ugody w 2012 r.

Wnioskodawca nadmienia, że w ustawowym terminie złożył we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy uzyskana przez wnioskodawcę spłata wynikająca z działu spadku po zmarłym bracie, mieszcząca się w udziale przysługującym wnioskodawcy w tym spadku, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, przy czym spadek ten obejmował m.in. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.

Zdaniem wnioskodawcy, otrzymana spłata w wyniku działu spadku (obejmującego m.in. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego) nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w tym z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy.

W opisanych realiach doszło bowiem jedynie do spieniężenia udziału wnioskodawcy w spadku, w tym we wspomnianym prawie do lokalu mieszkalnego, a zatem nie powstał przychód - przysporzenie, które mogłoby stanowić przedmiot opodatkowania tym podatkiem. Ponadto wnioskodawca wskazuje, że dziedziczenie, niezależnie od tego czy następuje na podstawie ustawy, czy testamentu, należy rozmieć jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i nabycie w drodze działu spadku (tak sądowego jak i umownego). Na poparcie swego stanowiska przytacza wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 5 maja 2011 r. sygn. akt I SA/Sz 93/11, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r. sygn. akt I SA/Łd 1173/11 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 marca 2013 r. sygn. akt I SA/Po 918/12.

Wnioskodawca podkreśla przy tym, że spadkobierca, który nabył prawo do spadku stwierdzone prawomocnym wyrokiem - postanowieniem Sądu jest zobowiązany do uiszczenia podatku od spadków i darowizn na mocy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia. Natomiast dział spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych - w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Powyższe wskazuje, że nie do przyjęcia jest objęcie opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych z tytułu działu spadku jako spłaty. Takie opodatkowanie prowadziłoby bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, godząc tym samym w przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Marginalnie należy wskazać, że zaprezentowane stanowisko znajduje również odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych w imieniu Ministra Finansów przez:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 7 grudnia 2012 r. Znak: IBPB II/2/415-1283/12/MM,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 grudnia 2012 r. Znak: IPPB4/415-727/12-5/JK2,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 grudnia 2012 r. Znak: ITPB2/415-876/12/RS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11 października 2012 r. Znak: ILPB2/415-677/12-2/TR.

Wnioskodawca nadmienia, iż tożsamą odpowiedź uzyskał także w informacji telefonicznej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw do dnia odpłatnego zbycia upłynęło 5 lat, zbycie nie podlega w ogóle opodatkowaniu. Przy czym pod pojęciem "odpłatnego zbycia" należy rozumieć każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem.

Stosownie do art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Celem natomiast postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności. Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego współwłasność polega na tym, iż własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca nabył spadek po zmarłym w dniu 30 października 2009 r. bracie. Przedmiotem nabycia był udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, wyposażeniu lokalu i oszczędnościach wynoszący 1/4. W dniu 27 czerwca 2012 r. spadkobiercy zawarli ugodę, mocą której dokonali działu spadku poprzez przyznanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na własność jednemu z nich z obowiązkiem spłaty wnioskodawcy. Kwota należna wnioskodawcy została określona na 22 000 zł.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż otrzymanie przez wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji, na wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stanowisko wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez wnioskodawcę indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz wyroków sądów administracyjnych podkreśla się, iż orzeczenia podatkowe i sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.