IBPBII/2/415-330/09/JT

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki. przedstawione we wniosku z dnia 16 marca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 23 marca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń na rzecz członków zarządu i rad nadzorczych, prokurentów Spółki oraz spółek zależnych, w postaci sfinansowania bezimiennego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)- jest nieprawidłowe.

W dniu 23 marca 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń na rzecz członków zarządu i rad nadzorczych, prokurentów Spółki oraz spółek zależnych, w postaci sfinansowania bezimiennego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka akcyjna zawarła polisę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków zarządu. Ubezpieczający: Spółka, Ubezpieczony: byli, obecni i przyszli członkowie zarządu, rady nadzorczej, prokurenci spółki wymienionej jako ubezpieczający oraz spółek zależnych. Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna z tytułu pełnionej funkcji członków zarządu, członków rady nadzorczej lub prokurentów Spółki. Ubezpieczeniem objęta jest odpowiedzialność cywilno-prawna ubezpieczonych w zakresie przewidzianym przepisami prawa, z zastrzeżeniem ustaleń zawartych w ogólnych warunkach oraz umowie ubezpieczenia. Polisa zawarta jest na pełny rok kalendarzowy. Składka roczna płacona jest za rok z góry. Zakres ubezpieczenia: ubezpieczyciel zobowiązuje się zwrócić Spółce lub wypłacić w imieniu Spółki wszelkie kwoty, które zapłaciła lub ma zapłacić w celu naprawienia szkody poniesionej przez osobę trzecią w związku z uchybieniem popełnionym przez ubezpieczonego. Spółka akcyjna posiada udziały w spółkach zależnych, polisa obejmuje więc Ubezpieczającego oraz jego spółki zależne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opłacona składka na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej członków zarządu, rady nadzorczej, prokurentów spółki wymienionej jako Ubezpieczający oraz spółek zależnych stanowi przychód tych osób.

Zdaniem Spółki, za przychody uzyskiwane przez osoby należące do organów zarządzających i stanowiących osób prawnych uważa się każda formę przysporzenia majątkowego otrzymanego przez wyżej wymienione osoby z tytułu pełnienia funkcji w tych organach, tzn. zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nimi otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wskutek otrzymania nieodpłatnego świadczenia wartość majątku osób wyżej wymienionych powinna wzrosnąć o tę wartość. W tym przypadku, zawarcie przez spółkę umowy ubezpieczenia na rzecz organów zarządzających nie powoduje otrzymania przez osoby fizyczne będące członkami zarządu, rad nadzorczych, prokurentami jakiegokolwiek świadczenia. Z samej istoty umowy ubezpieczenia OC wynika bowiem, iż beneficjentem ubezpieczenia jest spółka i/lub osoba trzecia, a nie sam ubezpieczony. W związku z tym członkowie organów Spółki nie osiągają żadnego przysporzenia majątkowego z tytułu tej polisy. Takie ubezpieczenie chroni interesy samej Spółki, która odpowiada za niewłaściwe wykonywanie pracy, w tym przypadku za nieprawidłowe zarządzanie działalnością Spółki, błędy popełnione przy prowadzeniu spraw Spółki. Do ubezpieczenia takiego ma zastosowanie art. 808 k.c., który określa możliwość ubezpieczania osób trzecich i art. 822 k.c. nakładający na ubezpieczyciela obowiązek wypłaty odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim. A wiec, to Spółka ubezpiecza się na wypadek braku możliwości spełnienia świadczenia odszkodowawczego przez zarząd składający się z osób fizycznych, których majątek osobisty może nie wystarczyć na pokrycie wyrządzonych szkód. Zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zarządu pozostaje bez wpływu na roszczenie pokrzywdzonego (Spółki lub osoby trzeciej) oraz nie zwalnia odpowiedzialności osoby, na której spoczywa odpowiedzialność deliktowa. Tak wiec w przypadku umowy ubezpieczenia OC członków zarządu, rad nadzorczych, prokurentów beneficjentem umowy jest sama Spółka i/lub osoby trzecie, poszkodowane działaniem organów reprezentujących Spółkę. Poza tym przychód może być przypisany wyłącznie do konkretnej osoby, czyli zidentyfikowanego podatnika z imienia i nazwiska. Polisa nie wskazuje na konkretną osobę podlegającą ubezpieczeniu, a ubezpieczenie związane jest ze stanowiskiem, a nie z daną osobą. Ubezpieczonym jest zarząd, rada nadzorcza, prokurenci, a nie konkretnie wymienione w polisie osoby fizyczne. Towarzystwo ubezpieczeniowe określa wysokość składki ubezpieczeniowej w oparciu o kryterium działalności prowadzonej przez daną spółkę i związanego z nią ryzyka, a nie na podstawie liczby członków organów zarządzających spółką. Z uwagi na faktyczne i ewentualne zmiany na stanowiskach nie ma możliwości przypisania przychodu w równomiernej części poszczególnym członkom zarządu, rady nadzorczej czy prokurentom, bowiem zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód musi zostać przypisany do konkretnego podatnika. Podobne stanowisko w takiej sytuacji podziela Sąd Administracyjny w Warszawie, który orzekł, ze wykupywane przez spółki akcyjne ubezpieczenie OC członków zarządu i rad nadzorczych nie stanowi przychodu tych osób (sygn. akt III SA/WA 2019/08).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1, tejże ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń. Dotyczy to zarówno podatników osiągających przychody ze stosunku pracy, z działalności wykonywanej osobiście, jak i podatników osiągających przychody z innych źródeł.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

W przedstawionym stanie faktycznym Spółka, jako ubezpieczający zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Na podstawie art. 805 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 ww. ustawy).

Celem umowy ubezpieczenia jest więc udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki. Funkcja ochronna jest istotą każdej umowy ubezpieczenia. Z tej właśnie przyczyny w przedmiotowej sprawie decydujące znaczenie ma przede wszystkim fakt, kto jest chroniony (ubezpieczony) na podstawie zawartej umowy.

Stosownie bowiem do przepisu art. 808 § 1 Kodeksu cywilnego, ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia. Jednocześnie zgodnie z § 2 tego artykułu roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu.

Zgodnie z przepisami art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Jak wynika ze złożonego wniosku, Spółka zawarła z zakładem ubezpieczeń umowy ubezpieczenia byłych, obecnych i przyszłych członków zarządu, członków rady nadzorczej i prokurentów Spółki (wymienionej jako ubezpieczający) oraz spółek zależnych.

W takiej sytuacji niewątpliwie korzyścią majątkową dla członka zarządu, rady nadzorczej lub prokurenta jest zyskanie ochrony płynącej z umowy ubezpieczeniowej, przy jednoczesnym nie ponoszeniu wydatków na uzyskanie tej ochrony. To Spółka bowiem zawarła umowę ubezpieczenia i Spółka opłaca składkę na to ubezpieczenie.

W konsekwencji, składki opłacane przez Spółkę na ubezpieczenie członków zarządu, rady nadzorczej, prokurentów od odpowiedzialności cywilnej stanowić będą nieodpłatne świadczenia w rozumieniu przepisów art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskiwane przez członków objętych tym ubezpieczeniem.

W świetle powyższego, świadczenia te należy wycenić zgodnie z art. 11 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do art. 11 ust. 2a pkt 2 ww. ustawy, wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się - jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu, czyli w przedmiotowej sprawie na podstawie cen zakupu usługi ubezpieczeniowej, opłaconej przez Wnioskodawcę.

Tak więc nie ma podstaw, aby umowę ubezpieczenia "bezimienną", obejmującą wszystkich członków zarządu, członków rad nadzorczych, prokurentów Spółki i spółek zależnych, traktować jako zdarzenie nie powodujące przysporzenia po stronie ww. osób. W związku z tym kwota składki rozkłada się po równo na wszystkich członków zarządów, członków rad nadzorczych i prokurentów objętych w określonym momencie przedmiotowym ubezpieczeniem. Składka w częściach odpowiadających poszczególnym członkom zarządu, rady nadzorczej, prokurentów stanowi dla nich przychód z odpowiedniego źródła. Bez znaczenia jest tutaj zakres odpowiedzialności poszczególnych osób. Istotą przedmiotowej umowy jest to, że opłacana przez ubezpieczającego (Spółkę) składka zwalnia ubezpieczonych z obowiązku poniesienia przez nich z własnego majątku odszkodowania, którego obowiązek zapłaty może powstać wskutek wyrządzenia szkody, w wyniku osobistych działań jako członków zarządów, rad nadzorczych, prokurentów. W takiej sytuacji nie dojdzie do uszczerbku na majątku ww. osób. Wobec tego koszt składek z tytułu ubezpieczenia tych osób od odpowiedzialności cywilnej, zaliczać należy do ich przychodów. Liczba członków zarządu i członków rady nadzorczej, prokurentów Spółki i spółek zależnych pełniących swe funkcje w okresie objętym ubezpieczeniem oraz ich dane osobowe znajdują się niewątpliwie w posiadaniu Spółki. W rezultacie można więc imiennie wskazać każdą osobę, która jest objęta tym ubezpieczeniem, a także okres, w którym korzysta z ochrony ubezpieczeniowej. Uwzględniając następnie wysokość zapłaconej składki oraz okres ubezpieczenia można ustalić wysokość przychodu uzyskanego przez konkretną osobę.

Reasumując, należy stwierdzić, iż składka ubezpieczeniowa zapłacona przez Spółkę za członków zarządu i rady nadzorczej, którzy wykonują swoje obowiązki w tej Spółce, stanowić będzie przychód tych osób, określony w art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Obowiązki płatnika na Spółkę nakłada art. 41 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi iż osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1, z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 18% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b). Spółka jest zobowiązana do naliczenia i pobrania należnego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast w odniesieniu do prokurentów Spółki i spółek zależnych, a także członków zarządu i rady nadzorczej pełniących funkcje w spółkach zależnych, należy stwierdzić, iż ponoszone na ich rzecz przez Spółkę świadczenie w postaci opłaconej składki ubezpieczeniowej będzie stanowiło przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podstawie art. 42a ww. ustawy, Spółka zobowiązana jest do wykazania wysokości tych świadczeń w deklaracji PIT-8C.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do wskazanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyroku sądu, należy stwierdzić, iż orzeczenia sądów nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w, ul. w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.