IBPBII/2/415-13/09/CJS - Opodatkowanie przychodu z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytej w czasie trwania związku małżeńskiego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 listopada 2008 r. (data wpływu do tut. Biura 19 listopada 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 19 listopada 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wraz z mężem w trakcie trwania związku małżeńskiego nabyła w dniu 6 marca 1991 r. do ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej działki Nr 199/35 i 1068/35. W dniu 23 marca 1998 r. prawomocnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego orzeczono rozwód. Były mąż wnioskodawczyni ponownie zawarł związek małżeński. W dniu 3 sierpnia 2002 r. były mąż wnioskodawczyni zmarł. Spadkobiercami zostali syn zmarłego z pierwszego małżeństwa oraz druga żona. Druga żona zmarłego wniosła sprawę spadkową do sądu, w wyniku której syn wnioskodawczyni otrzymał po swoim ojcu, część spadku, przypadła drugiej żonie ojca. Ponadto wnioskodawczyni informuje, że podatek od spadku po zmarłym mężu uregulowała, ponieważ druga żona nie chciała tego uczynić. W dniu 9 października 2007 r. została zawarta umowa o częściowy dział spadku i zniesienie współwłasności nieruchomości. Na podstawie ww. umowy przedmiotowa nieruchomość została podzielona w ten sposób, że wnioskodawczyni przypadł udział w wysokości części tej nieruchomości, a jej synowi i drugiej żonie spadkodawcy przypadły udziały po części nieruchomości. Grunt został podzielony na działki.

W dniu 11 lutego 2008 r. wnioskodawczyni z uwagi na trudną sytuację życiową dokonała sprzedaży działki Nr 1307/2 o pow. 0,080.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wnioskodawczyni ma obowiązek zapłacenia podatku dochodowego, jeśli tak to w jakiej wysokości i w jakim terminie...

Wnioskodawczyni uważa, że skoro ww. działkę posiadała jako właścicielka od dnia 06 marca 1991 r. to nie powinna płacić żadnego podatku od sprzedaży swojego udziału niezależnie od działu spadku i zniesienia współwłasności. Jednocześnie podkreśliła, że nie dziedziczyła po zmarłym mężu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie m.in. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca r. kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Z powyższego wynika, iż w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment jej nabycia. Przychody uzyskane z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni wraz z mężem w dniu 6 marca 1991 r. nabyła dwie działki, które weszły w skład wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 23 marca 1998 r. na skutek prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie między wnioskodawczynią a jej mężem ustała ustawowa wspólność małżeńska.

Mając powyższe na uwadze wyjaśnia się, iż stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1994 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zgodnie z ogólną zasadą uregulowaną w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Ustanie współwłasności małżeńskiej powoduje przekształcenie współwłasności bezudziałowej we współwłasność w częściach ułamkowych i od tego momentu dopuszczalne jest zniesienie współwłasności.

Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności majątkowej małżeńskiej jest prawomocne orzeczenie o rozwodzie. Z wniosku nie wynika, aby małżonkowie przeprowadzali po ustaniu małżeństwa podział majątku dorobkowego. Oznacza to, że w chwili ustania małżeństwa wnioskodawczyni była właścicielką udziału wynoszącego w działce 199/35 oraz udziału wynoszącego w działce 1068/35.

Z wniosku wynika również, że w dniu 3 sierpnia 2002 r. zmarł mąż wnioskodawczyni, pozostawiając po sobie dwóch spadkobierców tj. syna z pierwszego małżeństwa oraz drugą żonę, którzy w spadku po zmarłym otrzymali udziały w przedmiotowej nieruchomości po każdy z nich.

Z uwagi na brak możliwości porozumienia się stron w sprawie nieruchomości wchodzących w skład spadku, w dniu 20 września 2007 r. dokonano częściowego działu spadku i zniesienia współwłasności nieruchomości, w ten sposób, że wnioskodawczyni przypadł na wyłączną własność udział wynoszący ???; części przedmiotowej nieruchomości, a jej synowi i drugiej żonie udział w wysokości po ???; części - Każdy z nich w miejsce dotychczasowego współwłaściciela tj. spadkodawcy.

Stosownie do art. 195 ustawy - Kodeks cywilny współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, iż własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo własnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego - art. 196 § 2 tej ustawy. Zgodnie z art. 210 i nast. Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności.

Dział spadku i zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat.

Jedynie nabycie nieruchomości w drodze zniesienia współwłasności w części przekraczającej udział jaki przysługiwał wnioskodawczyni w majątku wspólnym małżonków (nawet wówczas, jeżeli nabycie to następuje nieodpłatnie) stanowi nabycie w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. W konsekwencji należny jest podatek dochodowy z tytułu sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych.

Wobec powyższego tut. organ wyjaśnia, że pogląd wnioskodawczyni jest prawidłowy wyłącznie wówczas, o ile wartość udziału posiadanego przez nią przed zniesieniem współwłasności - będzie równa wartości udziału posiadanego po dokonanym zniesieniu współwłasności, ale nie według subiektywnego przekonania wnioskodawczyni, lecz w świetle wyliczenia dokonanego na podstawie cen rynkowych obowiązujących na danym obszarze.

Dodatkowo należy podkreślić, iż z opisanego stanu faktycznego sprawy wynika, że przedmiotem działu spadku i zniesienia współwłasności była przedmiotowa nieruchomość, składająca się z kilku wydzielonych działek.

Wobec tego należy wyjaśnić, że w przypadku, gdy przedmiotem działu spadku i zniesienia współwłasności jest więcej niż jedna rzecz lub prawo dla obliczenia udziału nabytego w drodze działu spadku i zniesienia współwłasności w nieruchomości należy:

obliczyć wartość całego udziału wnioskodawczyni w majątku dorobkowym małżeńskim, czyli zsumować wartość udziałów nabytych w każdej rzeczy czy prawie (wartość udziałów w poszczególnych rzeczach może być wszakże różna, bo zależeć będzie od wartości każdej z nieruchomości). Dopiero suma wartości tych udziałów będzie odzwierciedlała udział nabyty w drodze istniejącej uprzednio wspólności majątkowej małżeńskiej. Następnie należy ustalić wartość udziału w poszczególnych rzeczach lub prawach jakie wnioskodawczyni otrzyma w drodze zniesienia współwłasności.

Jeśli z porównania wartości udziału nabytego w czasie trwania związku małżeńskiego z udziałem nabytym w drodze zniesienia współwłasności powstanie nadwyżka wartości tak otrzymanych praw lub rzeczy ponad wartość udziału w majątku wspólnym małżonków, to tylko ta nadwyżka będzie podlegała opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30e ustawy. Należy bowiem uznać, że wartość nieruchomości nabytej w części we wspólności ustawowej małżeńskiej, a w części w drodze zniesienia współwłasności nie będzie podlegała opodatkowaniu tylko w części odpowiadającej wartości udziału wnioskodawczyni nabytej w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

Podsumowując stwierdzić należy, iż jeśli wnioskodawczyni w drodze częściowego działu spadku i zniesienia współwłasności, który nastąpił w dniu 20 września 2007 r., uzyskała udział mniejszy lub równy udziałowi jaki posiadała w majątku wspólnym małżonków to stwierdzić należy, że nabycie udziału w przedmiotowej nieruchomości nastąpiło w 1991 r. W związku z czym odpłatne zbycie przyznanej jej działki w ogóle nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ okres pięcioletni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy już upłynął.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia

w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.