IBPBII/2/415-122/10/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 stycznia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 1 lutego 2010 r.), uzupełnionym w dniu 19 marca 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych użyczenia nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 1 lutego 2010 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych użyczenia nieruchomości.

W związku z brakami formalnymi wniosku, pismem z dnia 3 marca 2010 r. Znak: IBPB II/2/415-122/10/MM wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 19 marca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 1 września 2008 r. została zawarta umowa użyczenia na czas określony do dnia 30 listopada 2009 r. pomiędzy osobami fizycznymi: wnioskodawcą, Panem A., Panem B. a Panią C. Celem użyczenia nieruchomości była działalność oświatowo-wychowawcza, przedszkole. Placówka prowadzona jest przez osobę fizyczną Panią C. Placówka działa na podstawie Wpisu do Ewidencji Szkół i Placówek Oświatowych wydanego przez Prezydenta Miasta. Umowa użyczenia pomiędzy użyczającymi a biorącą w użyczenie nie skutkowała żadnymi opłatami z tytułu zajęcia nieruchomości, działania przedszkola. Tym samym zgodnie z obowiązującym prawem podatkowym użyczający nie naliczał podatku z nieruchomości. Nieruchomość została użyczona bezpłatnie na działalność oświatowo-wychowawczą.

W uzupełnieniu wniosku wnioskodawca podał, iż przedmiotowa nieruchomość, która jest jego własnością, przez bardzo długi czas pozostawała pustostanem. Nie było chętnych, aby budynek został wynajęty. W grudniu 2007 r. Pani C. zaproponowała wnioskodawcy odremontowanie nieruchomości i zaadoptowania pomieszczeń budynku na placówkę oświatowo-wychowawczą. Ostatecznie została podpisana umowa pomiędzy wnioskodawcą a Panią C. o rozpoczęciu prac remontowo-adaptacyjnych. Wnioskodawca podjął decyzję, że lepiej będzie aby nieruchomość była użytkowana i odrestaurowana, niżeli funkcjonowała jako pustostan i niszczała. Powyższa decyzja została sformułowana w formie umowy użyczenia pomiędzy wnioskodawcą a Panią C. Konsekwentnie w wyniku poniesienia bardzo wysokich kosztów remontowo-adaptacyjnych Pani C. nie dokonywała żadnych wpłat z tytułu użytkowania nieruchomości. Tym samym wnioskodawca nie otrzymywał żadnych środków pieniężnych z tytułu użytkowania przez Panią C. budynku. Placówka oświatowo-wychowawcza, która powstała w budynku wnioskodawcy jest Placówką nadzorowaną przez Ministerstwo Oświaty, a Organem Prowadzącym jest Kurator Oświaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nieodpłatne (całkowicie) użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawcy, nieodpłatne użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych. Przepisy prawa podatkowego w szczególności art. 710-719 Kodeksu cywilnego oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jasno określają sytuacje, w których możliwym jest zastosowanie umowy użyczenia dla celów oświatowych wychowawczych i dydaktycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Oceniając skutku podatkowe powstania przychodu w związku z odstąpieniem bezpłatnie nieruchomości na cele działalności oświatowo-wychowawczej, należy odnieść się do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r. Bowiem z dniem 1 stycznia 2009 r. zarówno artykuł 10 ust. 1 pkt 5 jak i art. 16 ww. ustawy, stanowiące o powyższym przychodzie, zostały uchylone ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316), Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że nieodpłatne użyczenie nieruchomości od 1 stycznia 2009 r. nie powoduje powstania przychodu po stronie użyczającego bez względu na to komu i w jakim celu nieruchomość zostanie odstąpiona w bezpłatne używanie.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r., źródłem przychodów podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych są nieruchomości lub ich części.

W myśl art. 16 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub części do używania innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej uważa się wartość czynszową, stanowiącą równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości. Nie jest jednak przychodem wartość czynszowa lokali lub budynków mieszkalnych udostępnionych osobom pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla których stanowi ona nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1.

Z kolei z art. 16 ust. 2 wynika, że jeżeli właściciel nieruchomości używa jej na własne potrzeby lub potrzeby członków rodziny albo oddał bezpłatnie nieruchomość lub jej część do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zdrowotnej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym, nie ustala się wartości czynszowej tej nieruchomości lub części, a wydatki związane z nieruchomością nie stanowią kosztu uzyskania przychodów.

Podsumowując, do końca 2008 r. bezpłatne użyczenie nieruchomości na działalność oświatowo-wychowawczą nie spowoduje powstania przychodu po stronie użyczającego, ze względu na uregulowania art. 16 ust. 2 powołanej ustawy. Natomiast od 2009 r. przychód z powyższego źródła nie powstanie z uwagi na uchylenie art. 16 ww. ustawy.

Na podstawie powyższych przepisów, stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym nieodpłatne użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy uznać za prawidłowe. Faktycznie bowiem oddanie nieruchomości pod działalność przedszkola i nie uzyskiwanie nic w zamian spełnia uregulowania zawarte w art. 16 ust. 2 ww. ustawy. W takiej sytuacji nie ustala się wartości czynszowej i nie powstaje źródło przychodu.

Jednakże w uzupełnieniu wniosku wnioskodawca wskazał, że Pani C. na własny koszt wykonała w nieruchomości wnioskodawcy bardzo kosztowny remont i w związku z tym nie dokonywała żadnych wpłat z tytułu użytkowania nieruchomości. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie istnieje wątpliwość, czy zawarta pomiędzy stronami umowa użyczenia miała charakter bezpłatny.

Zgodnie bowiem z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy w zakresie przewidzianym umową i przepisami prawa.

Istotą tej umowy jest jej bezpłatny charakter, co oznacza, że biorący w używanie nie ma obowiązku dokonywania żadnych świadczeń i opłat na rzecz dającego do bezpłatnego używania.

Jednak w myśl art. 713 biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Natomiast z art. 719 Kodeks cywilny wynika, m.in. że biorącemu do używania przysługuje roszczenie przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz.

Biorącego do używania można zatem obciążyć obowiązkiem regulowania zwykłych kosztów utrzymania rzeczy użyczonej, np. należnościami za różne postaci energii, wywóz nieczystości, zużycie wody, gazu, drobne remonty i konserwację przedmiotu użyczenia. Inne nakłady poniesione przez biorącego do używania podlegają zwrotowi.

Jeżeli więc wnioskodawca nie zwróci Pani C. poniesionych przez nią kosztów remontowo-adaptacyjnych, ponieważ Pani C. równocześnie nie dokonywała żadnych wpłat z tytułu użytkowania nieruchomości, to wówczas nie można uznać zawartej pomiędzy stronami umowy za nieodpłatne użyczenie nieruchomości lecz za umowę o odpłatne używanie nieruchomości.

W takiej sytuacji u wnioskodawcy powstał przychód, który należy zakwalifikować do przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tj. do przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze.

Przychodem, zgodnie z art. 11 ww. ustawy będzie wówczas wartość otrzymanych świadczeń w naturze, czyli wartość wykonanego przez Panią C. remontu, za który wnioskodawca nie zapłacił.

Jak wynika bowiem z art. 659 § 2 Kodeksu cywilnego, czynsz może być oznaczony w pieniądzu lub świadczeniach innego rodzaju. Czynsz ten niezależnie od formy w jakiej został określony i uregulowany stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym.

Przychód ten powstanie w zależności od momentu wykonania remontu. Jeżeli został wykonany przed zawarciem umowy tj. przed 1 września 2008 r., przychód powstał w momencie jego wykonania. Remont wykonany po tej dacie będzie stanowił przychód powstały w momencie gdy nieruchomość znajdzie się ponownie we władaniu wnioskodawcy.

Reasumując, nieodpłatne użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową nie powoduje powstanie po stronie użyczającego przychodu. W związku z powyższym stanowisko wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Jednakże należy pamiętać, że w przypadku gdy użyczenie nieruchomości nie ma charakteru nieodpłatnego to wystąpi przychód z tytułu najmu.

Do wniosku wnioskodawca dołączył dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Z tej przyczyny treść załączonych dokumentów nie mogła podlegać analizie.

Należy także wskazać, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja jest wiążąca dla wnioskodawcy, jako występującego z wnioskiem. Nie chroni natomiast pozostałych osób fizycznych, pomiędzy którymi zawarta zastała przedmiotowa umowa. Osoby te chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinny wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej udzielenie i uiścić stosowne opłaty.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.