IBPBII/2/415-1185/14/HS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 18 grudnia 2014 r. (data otrzymania 30 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych dla Wnioskodawcy dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem akcji innych akcjonariuszy spółki akcyjnej - jest prawidłowe.

W dniu 30 grudnia 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych dla Wnioskodawcy dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem akcji innych akcjonariuszy spółki akcyjnej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Wnioskodawca wraz z innymi pięcioma osobami fizycznymi posiadającymi miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest akcjonariuszem w spółce akcyjnej posiadającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ("Spółka").

Spółka zamierza nabyć od dwóch akcjonariuszy A. i B. posiadane przez nich akcje. Nabycie to nastąpi celem umorzenia nabytych akcji (umorzenie dobrowolne), przy czym od A. Spółka nabędzie całość posiadanych przez niego akcji, a od B. nabędzie część posiadanych przez niego akcji (B. pozostanie akcjonariuszem Spółki). A. i B. są braćmi Wnioskodawcy. W odniesieniu do akcji nabytych od A. należy wskazać, że nabycie przez Spółkę akcji nastąpi za wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie może okazać się niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy (może być niższe od wartości rynkowej akcji). Wynagrodzenie będzie wypłacone wyłącznie z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 Kodeksu spółek handlowych może być przeznaczona do podziału. Podobnie w przypadku akcji nabytych od B. Nabycie przez Spółkę jego akcji nastąpi za wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie może okazać się niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy, a w konsekwencji wynagrodzenie będzie niższe od wartości rynkowej akcji (może być niższe od wartości rynkowej akcji). Wynagrodzenie będzie wypłacone wyłącznie z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 Kodeksu spółek handlowych może być przeznaczona do podziału.

Umorzenie akcji przez Spółkę połączone będzie z obligatoryjnym obniżeniem kapitału zakładowego Spółki.

W związku z powyższym zdarzeniem przyszłym zadano następujące pytanie.

Czy nabycie przez Spółkę, od akcjonariuszy innych niż Wnioskodawca, akcji własnych za wynagrodzeniem, celem ich umorzenia, gdzie wynagrodzenie za każdą nabywaną akcję może okazać się niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy (może być niższe od wartości rynkowej akcji) i gdy ich umorzenie połączone jest z obniżeniem kapitału zakładowego Spółki - skutkuje powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie przez Spółkę, od akcjonariuszy innych niż Wnioskodawca, akcji własnych za wynagrodzeniem, celem ich umorzenia, gdzie wynagrodzenie za każdą nabywaną akcję może okazać się niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy (może być niższe od wartości rynkowej akcji) i ich umorzenie połączone jest z obniżeniem kapitału zakładowego Spółki nie skutkuje powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy - dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednocześnie zgodnie z przepisami art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce lub spółdzielni.

Z kolei zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także:

1. dochód z umorzenia udziałów (akcji);

1a) przychód z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1;

1b) przychód ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1;

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia "przychodu". W orzecznictwie wskazano, że za przychód uznać należy tylko te wartości, które charakteryzują się definitywnym i trwałym przyrostem majątku podatnika (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 27 listopada 2003 r. sygn. akt III SA 3382/02. Mając na względzie powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że nabycie przez Spółkę części akcji własnych gdzie wynagrodzenie za każdą nabywaną akcję może okazać się niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy i gdy ich umorzenie połączone jest z obniżeniem kapitału zakładowego Spółki - nie skutkuje definitywnym i trwałym wzrostem majątku Wnioskodawcy. Spółka nabywa akcje tylko w celu umorzenia, to jest ich prawnego unicestwienia. Nabycie akcji własnych i ich umorzenie połączone z obniżeniem kapitału zakładowego Spółki nie powoduje zwiększenia aktywów czy zmniejszenia zobowiązań Wnioskodawcy i w sensie ekonomicznym Wnioskodawca nie uzyskuje faktycznego przysporzenia skutkującego powstaniem przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ewentualny przychód (dochód) w związku z posiadaniem przez Wnioskodawcę akcji w Spółce będzie mógł powstać dopiero w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę dywidendy ze Spółki (lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych) albo w związku z odpłatnym zbyciem posiadanych przez Wnioskodawcę akcji w Spółce.

Dodatkowo zauważyć należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie konstruuje żadnych innych (dodatkowych) regulacji, które pozwalałyby na uznanie, że w związku ze zbyciem udziałów (w celu umorzenia) przez jednego z udziałowców po stronie pozostałych udziałowców/udziałowca (pozostających w spółce) powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca zwraca uwagę na fakt, że ewentualne wątpliwości w zakresie oceny skutków w podatku dochodowym skupu przez spółkę kapitałową własnych udziałów (akcji), celem ich umorzenia, dla udziałowców (akcjonariuszy), którzy pozostali w spółce zostały wyjaśnione w piśmie Ministra Finansów z 7 marca 2002 r. Znak: PB4/BA-8214-34-15/02, Biuletyn Skarbowy 2002/2, str. 15), w którym uznano, że: "oceniając zaś skutki dla udziałowców, którzy pozostali w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, stwierdzić należy, że po ich stronie nie powstaje dochód do opodatkowania z tytułu umorzenia udziałów w tym celu skupionych zarówno w przypadku, gdy umorzenie tych udziałów jest dokonane w ciężar kapitału zakładowego, jak i bez obniżania kapitału zakładowego".

Mając na względzie powyższe wyjaśnienia, zdaniem Wnioskodawcy, nabycie przez Spółkę, od akcjonariuszy innych niż Wnioskodawca, akcji własnych za wynagrodzeniem, celem ich umorzenia, gdzie wynagrodzenie za każdą nabywaną akcję może okazać się niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy (może być niższe od wartości rynkowej akcji) i gdy ich umorzenie połączone jest z obniżeniem kapitału zakładowego Spółki - nie skutkuje powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl natomiast art. 11 ust. 1 ww. ustawy - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierający katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie wskazuje aby źródło przychodu ¬- po stronie udziałowca pozostającego w spółce - stanowiło zbycie udziałów (akcji) przez innych udziałowców (akcjonariuszy) na rzecz spółki w celu umorzenia.

Treść wskazanego wyżej przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód. W tych przypadkach jest mowa o odpłatnym zbyciu, umorzeniu, realizacji praw, objęciu w zamian. Wśród sytuacji skutkujących powstaniem przychodu nie wymieniono przypadku, w którym po stronie akcjonariusza spółki kapitałowej (akcyjnej) pozostającego w spółce powstaje przychód, w związku ze zbyciem w celu umorzenia akcji innych akcjonariuszy.

Tym samym w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie można mówić, że po stronie akcjonariusza pozostającego w spółce (Wnioskodawcy) powstanie przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych w związku ze zbyciem w celu umorzenia akcji innych akcjonariuszy.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe. Katalog przychodów należących do kapitałów pieniężnych wymieniony został w art. 17 wyżej przywołanej ustawy, w myśl którego, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału (art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy).

Zakres dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych został zdefiniowany w art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także zdarzenia opisane w pkt od 1 do 8. Żadna z sytuacji opisana przez ustawodawcę w pkt 1 do 8 nie jest związana z umorzeniem udziałów (akcji) innych wspólników (akcjonariuszy), bowiem w pkt 1 określono, że dochodem jest kwota otrzymana przez daną osobę w związku z umorzeniem jej udziałów (akcji), z czym nie mamy w opisanym zdarzeniu do czynienia. Ponadto należy podkreślić, że regulacją art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte jest wyłącznie umorzenie przymusowe, w tym jego podtyp czyli umorzenie automatyczne, nie zaś odpłatne zbycie w celu umorzenia (umorzenie dobrowolne).

W przypadku umorzenia dobrowolnego za wynagrodzeniem akcji innych akcjonariuszy spółki akcyjnej nie powstanie przysporzenie majątkowe po stronie innego akcjonariusza pozostającego w spółce, gdyż nie osiąga on żadnych korzyści, w tym żadnego wynagrodzenia z tego tytułu. Nie osiąga on zatem przychodu (dochodu), który mógłby podlegać opodatkowaniu w momencie umorzenia dobrowolnego akcji innego akcjonariusza. W związku w umorzeniem akcji danego akcjonariusza (akcjonariuszy) za wynagrodzeniem pozostali akcjonariusze nie otrzymują pieniędzy ani wartości pieniężnych (jak również świadczenia te nie są postawione do ich dyspozycji). Brak jest również podstaw do uznania, że w związku z tym zdarzeniem otrzymują oni świadczenia w naturze lub inne nieodpłatne świadczenia. W szczególności zbycie na rzecz spółki w celu umorzenia akcji należących do danego akcjonariusza (akcjonariuszy) nie oznacza otrzymania akcji tego akcjonariusza przez pozostałych akcjonariuszy. Stąd na podstawie art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie można mówić w takim przypadku o powstaniu przychodu podatkowego. Tym samym w związku z dobrowolnym umorzeniem za wynagrodzeniem akcji posiadanych przez innych akcjonariuszy spółki akcyjnej (w sytuacji obniżenia kapitału zakładowego), po stronie Wnioskodawcy pozostającego akcjonariuszem w tej Spółce nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do przywołanego przez Wnioskodawcę wyroku wskazać należy, że orzeczenie to dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w nim zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.