IBPBII/1/4515-43/15/ASz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 19 marca 2015 r. (data wpływu do Biura - 24 marca 2015 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu - jest prawidłowe.

W dniu 24 marca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni ma dług wobec swojej matki z tytułu otrzymania nienależnie pieniędzy za sprzedaż nieruchomości, którą jak się okazało, nie miała prawa dysponować i zbywać. Brak prawa własności do nieruchomości Wnioskodawczyni potwierdził Sąd powszechny.

W związku z otrzymaniem pieniędzy z tytułu sprzedaży nieruchomości, ma ona obowiązek zwrócić te pieniądze matce, która była prawowitym właścicielem nieruchomości i tylko ona mogła zbyć tę nieruchomość.

Matka jednak zamierza darować ten dług Wnioskodawczyni i zwolnić ją z obowiązku zwrotu całej kwoty. Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do żadnego świadczenia względem matki, otrzyma wierzytelność pod tytułem darmym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zwolnienie z długu Wnioskodawczyni (będącej córką wierzyciela) i podarowanie jej wierzytelności, należy zaliczyć jako darowiznę podlegającą zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn, zgodnie z art. 4a ustawy, jeśli zostanie ona zgłoszona Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w ustawowym terminie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, umowę o zwolnienie z długu należy potraktować jako darowiznę wierzytelności podlegającą podatkowi od spadków i darowizn, zwolnioną z opodatkowania na mocy art. 4a ustawy.

Wnioskodawczyni, powołując się na stanowisko Ministra Finansów z 29 czerwca 2010 r., stwierdziła, że w przypadku nieodpłatnego zwolnienia z długu, do umowy takiej należy zastosować przepisy Kodeksu cywilnego o darowiźnie, do której mogą mieć zastosowanie przepisy art. 4a ustawy.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy, zwalnia się nabycie własności praw majątkowych przez zstępnych, jeżeli zgłoszą nabycie własności tych praw w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz udokumentują - w przypadku, gdy przedmiotem nabycia są środki pieniężne - dowodem przekazania na rachunek bankowy.

Wnioskodawczyni stwierdza, że skoro matka nie daruje jej pieniędzy, a prawa majątkowe, to dla zwolnienia z podatku wystarczające jest zgłoszenie umowy zwolnienia z długu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy. Skoro Wnioskodawczyni jest córką dla wierzyciela (matki), to jeśli wierzyciel daruje dłużnikowi dług, a ten zgłosi to organowi podatkowemu, to będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 4a. Brak jakichkolwiek świadczeń ze strony córki względem matki z tytułu zwolnienia z długu powoduje, że zwolnienie dokonane jest pod tytułem darmym i stanowi darowiznę podlegającą zwolnieniu z podatku według zasad wskazanych w art. 4a ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86, z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem darowizny.

W myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Z kolei instytucja zwolnienia z długu, która została uregulowana w części ogólnej zobowiązań nie stanowi typu umowy. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem, a dłużnikiem. Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 Kodeksu cywilnego. Zaznaczyć przy tym należy, że nie każde nieodpłatne zwolnienie z długu będzie dokonane na podstawie umowy darowizny. Zakwalifikowanie czynności nieodpłatnego zwolnienia z długu do konkretnego rodzaju umowy zależy od szczegółowego stanu faktycznego i postanowień tej umowy. Może być ono bowiem uzależnione od spełnienia określonych przesłanek lub stanowić część szerszego porozumienia lub ugody.

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni ma dług wobec swojej matki z tytułu otrzymania nienależnie pieniędzy za sprzedaż nieruchomości, którą jak się okazało, nie miała prawa dysponować i zbywać. Brak prawa własności do nieruchomości Wnioskodawczyni potwierdził Sąd powszechny.

W związku z otrzymaniem pieniędzy z tytułu sprzedaży nieruchomości, ma ona obowiązek zwrócić te pieniądze matce, która była prawowitym właścicielem nieruchomości i tylko ona mogła zbyć tę nieruchomość. Matka jednak zamierza darować ten dług Wnioskodawczyni i zwolnić ją z obowiązku zwrotu całej kwoty. Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do żadnego świadczenia względem matki, otrzyma wierzytelność pod tytułem darmym.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że w przedmiotowym zdarzeniu - jak wynika z jego opisu - będzie miała miejsce darowizna prawa majątkowego - następuje bowiem zwolnienie z długu. Zwolnienie to następuje pod tytułem darmym.

Przedstawiona w zdarzeniu przyszłym darowizna w postaci zwolnienia z długu, będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Darowizna będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania, pod warunkiem, że Wnioskodawczyni dokona jej zgłoszenia zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Końcowo wskazać należy, iż przedmiotowa interpretacja - zgodnie ze złożonym wnioskiem - została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni. Zgodnie bowiem z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.