IBPBII/1/4514-65/15/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 8 grudnia 2014 r. (wpływ do Biura - 10 grudnia 2014 r.), uzupełnionym 18 lutego 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokali mieszkalnych zajmowanych uprzednio na podstawie umowy najmu - jest prawidłowe.

W dniu 10 grudnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych m.in. w zakresie skutków podatkowych ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokali mieszkalnych, zajmowanych uprzednio na podstawie umowy najmu.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 10 lutego 2015 r. znak: IBPB II/1/436-360/14/DP wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 18 lutego 2015 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest notariuszem prowadzącym kancelarię. Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest:

Bezspornym jest, iż w sytuacji, gdy nabywcą lokalu jest członek spółdzielni niemający zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych a lokal był uprzednio przedmiotem lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego to podatek od czynności cywilnoprawnych jest nienależny, albowiem umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności nie została przewidziana w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast wątpliwości budzi fakt, czy podatek jest należny w sytuacji, gdy nabywca lokalu jest wyłoniony w trybie przetargowym na podstawie art. 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz w sytuacji, gdy lokal mieszkalny był uprzednio przedmiotem najmu. Dodać należy, iż zaistniały sytuacje, w których osoby prowadzące działalność gospodarczą nabywają lokal mieszkalny w trybie art. 11 ust. 2 w celu ich dalszej odsprzedaży i powołują się na zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych.

W uzupełnieniu wniosku z 18 lutego 2015 r. wskazano, że w obu wskazanych we wniosku przypadkach - tj. zbywania na rzecz osób niebędących członkami spółdzielni, którzy mają zaspokojone potrzeby mieszkaniowe, lokali mieszkalnych, co do których wygasły lokatorskie prawa do lokalu oraz zbywania lokali mieszkalnych, które były uprzednio przedmiotem najmu - zawierane będą umowy ustanowienia odrębnej własności lokali i przeniesienia tej własności w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Wskazane uzupełnienie jest odpowiedzią Organowi na wezwanie o udzielenie m.in. informacji, czy w obu ww. przypadkach (sytuacjach) zawierane będą umowy sprzedaży w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy prawidłowym będzie niepobieranie podatku od czynności cywilnoprawnych w sytuacji, gdy wygasł stosunek najmu lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem przetargu a nie lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego tak jak to zostało przewidziane w art. 11 ust. 2.

Zdaniem Wnioskodawcy niezależnie, czy lokal był uprzednio przedmiotem najmu, czy też wygasło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego powinna zostać zawarta umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności bez odprowadzania podatku od czynności cywilnoprawnych. Na pobór podatku nie wpływa również to, czy lokal mieszkalny będzie nabywany przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w celu dalszej jej odsprzedaży.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca podkreślił, że z przepisu art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie wynika, aby w wypadku braku członków, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i nie zgłoszą gotowości zawarcia umowy spółdzielnia mieszkaniowa była zobowiązana do zawarcia z osobą, która nie jest jej członkiem, a wygrała przetarg i wpłaciła wartość rynkową lokalu, umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał szereg interpretacji indywidualnych i przytoczył fragment jednej z nich.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska w zakresie skutków podatkowych umowy ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokali mieszkalnych zajmowanego uprzednio na podstawie umowy najmu - pytanie oznaczone we wniosku nr 2.

W pozostałym zakresie wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podatkowi podlegają zatem tylko te czynności (umowy), które zostały w ustawie wymienione. Zatem w sytuacji, gdy strony zawierają umowę i układają stosunku w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązku stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym i tym samym określenie, jaka umowa w rzeczywistości miała miejsce.

Szczegółowe określenie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ww. ustawie zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 ww. ustawy, notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest notariuszem. Przedmiotem jego wątpliwości jest zbywanie przez spółdzielnię mieszkaniową w drodze przetargu m.in. lokali mieszkalnych, które były uprzednio przedmiotem najmu.

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku zaznaczył, że w ww. przypadku zawierane będą umowy ustanowienia odrębnej własności lokali i przeniesienia tej własności w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Zasady zawierania umów ustanowienia oraz przeniesienia odrębnej własności lokali określają przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1222, z późn. zm.). Zgodnie z art. 11 ust. 2 ww. ustawy w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

Jak już wskazano powyżej, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności cywilnoprawne enumeratywnie wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przy czym podkreślić należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem, decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Oznacza to, że zawarcie - w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych - umów ustanowienia odrębnej własności lokali i przeniesienia tej własności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powyższe wynika z faktu, iż podstawą prawną każdej z zawieranych umów będzie ww. art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Umowy ustanowienia odrębnej własności lokali i przeniesienia tej własności nie będą - jak wynika z treści wniosku - umowami sprzedaży w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

W konsekwencji wskazane we wniosku umowy, jako niewymienione w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych, określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

W rezultacie, w opisanej we wniosku sytuacji Wnioskodawca, jako notariusz, z tytułu sporządzenia aktu notarialnego nabycia lokalu mieszkalnego, który był uprzednio przedmiotem najmu, jeżeli lokal zostanie nabyty - tak jak wskazał Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku - w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, nie będzie zobowiązany do obliczenia i pobrania podatku od czynności cywilnoprawnych.

Należy jednak podkreślić, że przedmiotu niniejszej interpretacji nie stanowi ocena prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy w kwestii uznania, że w przypadku zbycia przez spółdzielnię mieszkaniową lokalu mieszkalnego w sytuacji, gdy wygasł stosunek najmu - powinna zostać zawarta umowa ustanowienia odrębnej własności lokali i przeniesienia tej własności w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Ocena stanowiska Wnioskodawcy została dokonana jedynie na podstawie przepisów prawa podatkowego. Zgodnie bowiem z treścią art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Definicja prawa podatkowego zawarta jest w art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, w świetle której, ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego - rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Stosownie do tej definicji przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych nie są przepisami prawa podatkowego, a więc Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie jest upoważniony do interpretowania tej ustawy w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, a tym samym do stwierdzenia, czy Wnioskodawca prawidłowo - w przypadku zbycia ww. lokali - będzie sporządzał umowy ustanowienia odrębnej własności lokali i przeniesienia tej własności w trybie art. 11 ust. 2 ww. ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych wskazać należy, iż rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego Organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.