IBPBII/1/4511-59/15/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 stycznia 2015 r. (wpływ do Biura - 23 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty jednorazowego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu - jest prawidłowe.

W dniu 23 stycznia 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych wypłaty jednorazowego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1969 r. Zakład Energetyczny wybudował na działce Nr (...) urządzenia energetyczne przesyłowo - liniowe WN 110 kV. Urządzenia te powstały wbrew woli właścicieli wskazanej działki oraz bez stosownego pozwolenia budowlanego.

Działka ta, która jest przeznaczona pod zabudowę mieszkalną, stanowi obecnie współwłasność Wnioskodawcy i żony.

W związku z dużą uciążliwością urządzeń liniowych 110 kV istniejących na działce, w 2006 r. Wnioskodawca wezwał Spółkę Akcyjną, która jest następcą prawnym Zakładu, do usunięcia urządzeń z działki lub uregulowania ich stanu prawnego.

Ponieważ Spółka Akcyjna wielokrotnie odmówiła uregulowania ich istnienia na działce Wnioskodawcy i jego żony, Wnioskodawca zmuszony został do skierowania sprawy przeciwko Spółce Akcyjnej do Sądu Rejonowego o:

* ochronę własności;

* zapłatę odszkodowania za utratę wartości działki oraz za bezumowne jej użytkowanie.

Po ponad siedmiu latach trwania procesów Spółka Akcyjna została "przymuszona" przedłożonymi w Sądzie dowodami niekorzystnymi dla niej, co w konsekwencji spowodowało zaproponowanie przez Spółkę zawarcie ugody.

W dniu 22 stycznia 2014 r. w siedzibie Spółki doszło do zawarcia ugody pomiędzy S.A. a właścicielami działki Nr (...).

Na mocy zawartej ugody, na przedmiotowej działce ustanowiono służebność przesyłu za jednorazowym odszkodowaniem 30.000 zł oraz przyjęto zobowiązanie od Spółki Akcyjnej do jednorazowej wypłaty odszkodowania za zajęcie działki Nr (...) i korzystania z niej w całym okresie od 1969 r. do czasu ustanowienia służebności przesyłu, w kwocie 30.000 zł.

Wymienione kwoty zostały w całości wypłacone właścicielom działki Nr (...) przez Spółkę Akcyjną w 2014 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy wypłacone właścicielom działki jednorazowe odszkodowanie za obciążenie ich nieruchomości jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych w 2014 r.

2. Czy wypłacone właścicielom działki jednorazowe odszkodowanie za bezumowne zajęcie i użytkowanie ich nieruchomości jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych w 2014 r.

3. Czy poniesione i udokumentowanie przez właścicieli działki koszty postępowań sądowych, które w sposób bezpośredni doprowadziły do wypłaty odszkodowań, o których mowa powyżej, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu.

W ocenie Wnioskodawcy, wypłacone właścicielom działki odszkodowanie w kwocie 30.000 zł za obciążenie ich nieruchomości służebnością przesyłu ma charakter odszkodowawczy i jako takie winno podlegać zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych. Podobnie wypłacone właścicielom działki odszkodowanie za wybudowanie na ich nieruchomości urządzeń przesyłowych 110 kV i ich późniejsze bezumowne użytkowanie również ma charakter odszkodowawczy i jako takie winno być zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, podobne stanowisko prezentuje sądownictwo administracyjne. W utrwalonej już linii orzeczniczej Sądy wskazują, że wynagrodzenie za tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy może spełniać cele odszkodowawcze, a uszczerbek właściciela związany z pogorszeniem rzeczy w następstwie zabudowania działki i późniejszej eksploatacji, jest rekompensowany świadczeniem jakie uzyskał za obciążenie jego nieruchomości służebnością przesyłu (wyrok NSA z 26 listopada 2013 r., sygn. akt II FSK 3050/11).

Po stronie podatników wielokrotnie stawał Naczelny Sąd Administracyjny, który stwierdzał, że nowe przepisy Kodeksu cywilnego o służebności przesyłu wprowadzone w 2008 r., mają ten sam cel co poprzednie przepisy o służebności gruntowej. Dlatego nie można przypisywać ustawodawcy chęci eliminacji zwolnienia podatkowego z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem NSA pozostawienie po 2 sierpnia 2008 r. omawianego przepisu w cytowanej ustawie w niezmienionym brzmieniu należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy wyeliminowania tego zwolnienia podatkowego.

W wydanej 21 maja 2014 r. interpretacji Minister Finansów utrzymuje, że właściciel gruntu, który otrzymuje wynagrodzenie za przeprowadzenie przez swój grunt linii energetycznej nie musi płacić podatku dochodowego. Jest to sytuacja korzystania z tzw. służebności przesyłu, której nie przewiduje wprost art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczący podobnych sytuacji, lecz spełnia tę samą funkcję.

Ponadto 4 września 2014 r. Sejm przekazał Prezydentowi do podpisu ustawę z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Powyższa ustawa nowelizująca wprowadza w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pkt 120a, przewidujący zwolnienie z opodatkowania wynagrodzeń związanych z ustanowieniem służebności przesyłu.

Przedmiotowa zmiana dokonana przez ustawodawcę spowodowana jest powszechnym faktem uznawanym przez sądy administracyjne, że wypłata na podstawie Kodeksu cywilnego świadczenia nazwana wynagrodzeniem spełnia cele odszkodowawcze i korzysta ze zwolnienia na podstawie przepisu normującego zwolnienia odnoszące się do odszkodowania.

Zdaniem Wnioskodawcy, poniesione przez podatnika koszty na dochodzenie swych praw przed sądem cywilnym, które doprowadziły do zawarcia ugody i zapłaty odszkodowań są kosztem uzyskania przychodu i jako takie winny podlegać odliczeniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty jednorazowego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu.

W zakresie skutków podatkowych wypłaty jednorazowego odszkodowania za bezumowne zajęcie działki i korzystania z niej oraz uwzględnienia jako kosztu wydatków dotyczących postępowań sądowych a także w zakresie skutków podatkowych wypłaty żonie jednorazowego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu i jednorazowego odszkodowania za zajęcie działki i korzystania z niej - wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120a ww. ustawy - wprowadzonym w życie w 2014 r. i mających zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r. - wolne od podatku jest wynagrodzenie otrzymane za ustanowienie służebności przesyłu w rozumieniu przepisów prawa cywilnego.

W myśl art. 305¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Za urządzenia, o których mowa powyżej, uważa się urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne (art. 49 § 1 ww. ustawy).

Stosownie do art. 305² § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego).

W świetle powyższego, służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 1969 r. Zakład Energetyczny wybudował na działce Nr (...) urządzenia energetyczne przesyłowo - liniowe WN 110 kV. Urządzenia te powstały wbrew woli właścicieli wskazanej działki oraz bez stosownego pozwolenia budowlanego. Działka ta, która jest przeznaczona pod zabudowę mieszkalną, stanowi obecnie współwłasność Wnioskodawcy i żony. W związku z dużą uciążliwością urządzeń liniowych 110 kV istniejących na działce, w 2006 r. Wnioskodawca wezwał Spółkę Akcyjną, która jest następcą prawnym Zakładu, do usunięcia urządzeń z działki lub uregulowania ich stanu prawnego. Ponieważ Spółka Akcyjna wielokrotnie odmówiła uregulowania ich istnienia na działce Wnioskodawcy i jego żony, Wnioskodawca zmuszony został do skierowania sprawy przeciwko Spółce Akcyjnej do Sadu Rejonowego o ochronę własności i zapłatę odszkodowania za utratę wartości działki oraz za bezumowne jej użytkowanie. W styczniu 2014 r. w siedzibie Spółki doszło do zawarcia ugody pomiędzy S.A. a właścicielami działki Nr (...). Na mocy zawartej ugody, na przedmiotowej działce ustanowiono służebność przesyłu za jednorazowym odszkodowaniem 30.000 zł oraz przyjęto zobowiązanie od Spółki Akcyjnej do jednorazowej wypłaty odszkodowania za zajęcie działki Nr (...) i korzystania z niej w całym okresie od 1969 r. do czasu ustanowienia służebności przesyłu, w kwocie 30.000 zł. Wymienione kwoty zostały w całości wypłacone właścicielom działki Nr (...) przez Spółkę Akcyjną w 2014 r.

W ocenie Wnioskodawcy, wypłacone odszkodowanie za obciążenie nieruchomości służebnością przesyłu ma charakter odszkodowawczy i jako takie winno podlegać zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ze stanowiskiem tym należy się zgodzić.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120a ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są wynagrodzenia otrzymane za ustanowienie służebności przesyłu w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Powołany powyżej art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy został wprowadzony ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328).

W myśl art. 14 ww. ustawy zmieniającej przepisy art. 21 ust. 1 pkt 3, 3e i 49 oraz pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawa, mają zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

W tym stanie prawnym, uznać należy, że zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje wynagrodzenia (odszkodowania) otrzymywane z tytułu ustanowienia służebności przesyłu i ma zastosowanie do dochodów osoby fizycznej otrzymanych z tego tytułu po 1 stycznia 2014 r.

Zatem, jednorazowe odszkodowanie, które Wnioskodawca otrzymał w 2014 r. z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120a ww. ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do powołanych we wniosku wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazać należy, iż orzeczenia te dotyczą tylko konkretnych spraw podatników osądzonych w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.