IBPBII/1/436-77/14/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 19 lutego 2014 r. (data wpływu do Biura - 24 lutego 2014 r.), uzupełnionym w dniu 22 kwietnia 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 24 lutego 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny wierzytelności.

Z uwagi na fakt, iż od wniosku nie została uiszczona stosowna opłata wniosek ten nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 18 kwietnia 2014 r. znak: IBPB II/1/436-77/14/BD, IBPB II/1/415-152/14/BD wezwano do jej uzupełnienia. Brakującą opłatę w wysokości 40 zł. Wnioskodawczyni wniosła 22 kwietnia 2014 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni zawarła z bankiem umowę kredytu, w wyniku której po stronie banku powstała względem niej wierzytelność. Następnie doszło do nabycia wierzytelności przez syna Wnioskodawczyni, w wyniku którego wierzytelność ta stała się jego własnością. W najbliższym czasie syn dokona darowizny ww. wierzytelności na rzecz matki, tj. Wnioskodawczyni, wynikiem której będzie zwolnienie z długu obdarowanego. Zawarcie umowy darowizny odniesie skutek w postaci zwolnienia Wnioskodawczyni z długu, tj. z obowiązku zwrotu przekazanych jej kwot pieniężnych tytułem umowy kredytu zawartej z bankiem. W wyniku takiego postępowania po stronie Wnioskodawczyni dojdzie do umorzenia długu.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w zaistniałej sytuacji powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Wnioskodawczyni przywołując treść art. 4a ust. 1 i ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazała, że otrzyma od syna wierzytelność tytułem darowizny, której wynikiem będzie zwolnienie Wnioskodawczyni z długu.

W przypadku umowy darowizny zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią a jej synem zastosowanie znajdzie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż nabycie praw majątkowych od najbliższych członków rodziny korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Zwolnienie to jest całkowite i nielimitowane. Z przepisu wynika, że jedynym warunkiem jaki powinna spełniać osoba otrzymująca taki rodzaj darowizny, aby móc skorzystać ze zwolnienia, jest otrzymanie od osoby wymienionej w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz zgłoszenie faktu nabycia praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w określonym ustawowo terminie, składając w tym urzędzie odpowiedni formularz.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że w jej przypadku zwolnienie od spadków i darowizn znajdzie zastosowanie, gdyż warunki zwolnienia przewidziane ustawą zostały spełnione. Pierwszy, dotyczący kręgu osób mogących skorzystać z tego przywileju (małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) oraz drugi, dotyczący zgłoszenia faktu nabycia takich praw właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, który zostanie spełniony po nabyciu przedmiotowych praw.

Na poparcie stanowiska Wnioskodawczyni powołała się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 marca 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 1964/09, na podstawie którego doszło do zmiany interpretacji indywidualnej IPPB 2/436-147/09/10-5/MZ (interpretacja uwzględniająca wyrok WSA).

Zdaniem Wnioskodawczyni w opisanej sytuacji nie wystąpi opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn, gdyż art. 4a zawiera zwolnienie od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych pomiędzy członkami najbliższej rodziny.

Reasumując w sprawie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni dotycząca podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny wierzytelności. W pozostałym zakresie zostanie wydana odrębna interpretacja indywidualna.

Zgodnie z przepisami art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Natomiast stosownie do postanowień art. 5 powołanej ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia "darowizna", dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Na podstawie art. 888 § 1 tej ustawy przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Istotną więc cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe. Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostanie spełnione. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron (art. 890 § 2 Kodeksu cywilnego). Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy ze względu na przedmiot darowizny wymagana jest szczególna forma dla oświadczeń obu stron.

Nie stanowią darowizny przysporzenia w wypadkach, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu cywilnego.

Jak z powyższych przepisów wynika nabycie w drodze umowy darowizny co do zasady podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy w przypadku nabycia w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762, z późn. zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni zawarła z bankiem umowę kredytu. Następnie doszło do nabycia wierzytelności z tytułu kredytu bankowego przez syna Wnioskodawczyni, w wyniku którego wierzytelność ta stała się jego własnością. W najbliższym czasie syn dokona darowizny ww. wierzytelności na rzecz matki, tj. Wnioskodawczyni, w związku z czym nastąpi zwolnienie z długu obdarowanego. Zawarcie umowy darowizny odniesie skutek w postaci zwolnienia Wnioskodawczyni z długu, tj. z obowiązku zwrotu przekazanych jej kwot pieniężnych tytułem umowy kredytu zawartej z bankiem. W wyniku takiego postępowania po stronie Wnioskodawczyni dojdzie do umorzenia długu.

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 ww. Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.).

W myśl postanowień art. 510 § 1 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Stosownie natomiast do art. 508 k.c. zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

W myśl art. 518 § 1 ust. 3 k.c. osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie. W wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne (art. 518 § 2 k.c.).

Jak wynika z art. 508 k.c. wierzyciel może zwolnić dłużnika z długu, tj. zawrzeć z nim umowę o zwolnienie z długu, która może przybrać dowolną formę oraz może odbyć się pod tytułem darmym lub też odpłatnie.

W związku z powyższymi stwierdzeniami należy zaznaczyć, że Organ interpretacyjny nie posiada kompetencji do oceny przebiegu nabycia przez syna Wnioskodawczyni wierzytelności z tytułu kredytu bankowego, ani też do oceny prawidłowości dokonania darowizny wierzytelności na rzecz Wnioskodawczyni, ponieważ przepisy prawa cywilnego nie stanowią przepisów prawa podatkowego zdefiniowanych w art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym przez przepisy prawa podatkowego rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Jednocześnie należy podkreślić, że w trybie wydawania interpretacji indywidualnej, zgodnie z art. 14b Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych posiada uprawnienia do interpretowania tylko przepisów prawa podatkowego.

Tym samym Organ w niniejszej interpretacji dokonuje oceny stanowiska Wnioskodawczyni w świetle przepisów prawa podatkowego, nie oceniając prawidłowości stosowania rozwiązań wynikających z zastosowania regulacji prawa cywilnego.

Zatem mając na uwadze przedstawiony przez Wnioskodawczynię opis zdarzenia przyszłego, z którego wynika, że syn Wnioskodawczyni na skutek spłaty kredytu bankowego nabędzie wierzytelność bankową, a następnie dokona darowizny tej wierzytelności wskutek zawarcia umowy zwolnienia z długu z Wnioskodawczynią, to należy stwierdzić, że darowizna zostanie dokonana pomiędzy osobami wymienionymi w art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. pomiędzy synem a matką. To oznacza że chociaż zasadniczo taka umowa darowizny podlega podatkowi od spadków i darowizn - będzie w tym przypadku korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie ostatnio przywołanego przepisu ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli zostaną łącznie spełnione warunki wymienione w art. 4 ust. 4 i art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, w szczególności, jeżeli darowizna zostanie zgłoszona do właściwego urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego; chyba że darowizna zostanie zawarta w formie aktu notarialnego.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się natomiast do wskazanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, należy stwierdzić, iż orzeczenia sądów nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. To oznacza, że Organy nie muszą w rozstrzyganiu danej sprawy kierować się wyrokami zapadłymi w innej sprawie. Mogą jednakże posiłkować się orzeczeniami sądowymi.

Odnosząc się natomiast do wskazanej przez Wnioskodawczynię, interpretacji indywidualnej należy stwierdzić, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca przy wydaniu przedmiotowej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.