IBPBII/1/436-7/10/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 4 stycznia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 7 stycznia 2010 r.), uzupełnionym w dniach 09 i 15 lutego 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej - jest prawidłowe.

W dniu 7 stycznia 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 1 lutego 2010 r. Znak: IBPB II/1/436-6/10/MZ, IBPB II/1/436-7/10/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 9 lutego 2010 r. (data wpływu dodatkowej opłaty) oraz w dniu 15 lutego 2010 r. (data wpływu pisma).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 18 grudnia 2009 r. wnioskodawca wraz z żoną na nieruchomości będącej ich własnością na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, ustanowili notarialnie na rzecz każdoczesnego właściciela sąsiedniej działki nieodpłatną służebność gruntową polegającą na prawie przechodu i przejazdu oraz dostępu do uzbrojenia terenu w postaci sieci wodociągowej, gazowej, kanalizacyjnej, energetycznej i telekomunikacyjnej pasem gruntu o szerokości 2.5 m. Właścicielem nieruchomości władnącej w chwili ustanowienia wyżej opisanej służebności był X.

Jednocześnie X na nieruchomości stanowiącej jego własność ustanowił na rzecz każdoczesnego właściciela sąsiedniej działki nieodpłatną służebność gruntową polegającą na prawie przechodu i przejazdu oraz dostępu do uzbrojenia terenu w postaci sieci wodociągowej, gazowej, kanalizacyjnej, energetycznej i telekomunikacyjnej pasem gruntu o szerokości 2.5 m. Właścicielami nieruchomości władnącej w chwili ustanowienia wyżej opisanej służebności byli wnioskodawca i jego żona.

W wyniku ustanowienia obu wyżej opisanych służebności, nieruchomości stały się wobec siebie wzajemnie nieruchomościami zarówno władnącymi jak i obciążonymi.

Skapitalizowane wartości obu wyżej opisanych służebności za okres 10 lat zgodnie z treścią art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn wynoszą po 13.600 zł.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy ustanowienie wyżej opisanych służebności podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, ustanowienie opisanych nieodpłatnych służebności nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ponieważ zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlega jedynie ustanowienie odpłatnej służebności. A contrario ustanowienie nieodpłatnych służebności nie podlega temu podatkowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie wyjaśnia się, że wniosek w pozostałej części, dotyczącej podatku od spadków i darowizn, zostanie rozstrzygnięty odrębną interpretacją.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami działu III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową. Z treści art. 296 § 1 Kodeksu wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Z treści art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości, niemniej ustanawiana jest na rzecz oznaczonej osoby fizycznej. Służebność gruntowa, zgodnie z art. 285 § 2 Kodeksu służy jedynie zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Służebność może być ustanowiona za wynagrodzeniem lub nieodpłatnie, przy czym tylko z tą pierwszą - to jest ustanowioną za wynagrodzeniem (odpłatnie) łączy się obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca, będąc wraz z żoną właścicielem nieruchomości ustanowili w drodze wzajemności z właścicielem sąsiedniej nieruchomości nieodpłatną służebność gruntową polegającą na prawie przechodu i przejazdu oraz dostępu do uzbrojenia terenu w postaci sieci wodociągowej, gazowej, kanalizacyjnej, energetycznej i telekomunikacyjnej pasem gruntu o szerokości 2.5 m.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz obowiązujący stan prawny, należy stwierdzić że ustanowienie wyżej opisanych nieodpłatnych służebności gruntowych nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla wnioskodawcy. Stosownie do powyższego żona wnioskodawcy oraz właściciel sąsiedniej nieruchomości, na rzecz którego została ustanowiona służebność gruntowa, chcąc uzyskać interpretację indywidualną winni wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowną opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.