IBPBII/1/436-50/10/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 16 lutego 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 18 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia tytułem zachowku - jest prawidłowe.

W dniu 8 lutego 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia tytułem zachowku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 3 sierpnia 2006 r. zmarła mama wnioskodawczyni nie pozostawiając żadnego majątku. Dwa lata przed śmiercią jedyny majątek jaki posiadała, tj. mieszkanie, aktem darowizny przekazała bratanicy wnioskodawczyni. O możliwości dochodzenia roszczenia z tytułu zachowku od obdarowanej wnioskodawczyni dowiedziała się przypadkiem z artykułu w "Rzeczpospolitej" dopiero pod koniec 2008 r. Na podstawie art. 1000 Kodeksu cywilnego wnioskodawczyni wystąpiła do obdarowanej z roszczeniem o wypłatę z tytułu zachowku. Ponieważ nie doszło do ugody, Sąd Rejonowy w dniu 3 sierpnia 2009 r. i 10 sierpnia 2009 r. wydał nakazy zapłaty (na kwotę uznaną przez stronę i na kwotę sporną).

W dniach 7 września 2009 r. i 29 września 2009 r. osoba zobowiązana do wypłaty zachowku dokonała przelewów bankowych. Na początku października 2009 r. wnioskodawczyni udała się do Urzędu Skarbowego celem złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy tytułem zachowku, gdzie została m.in. poinformowana o potrzebie uzyskania klauzuli prawomocności na sądowych nakazach zapłaty oraz o tym, że powinna złożyć formularz SD-3. Nakazy zapłaty wnioskodawczyni otrzymała pod koniec stycznia 2010 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem wnioskodawczyni, zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych, wynikających z tytułu zachowku, z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tych praw przez spadkobierców na rzecz uprawnionych osób. Zatem nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem zachowku, będące przedmiotem opodatkowania zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, następuje z chwilą zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku, a nie z chwilą śmierci spadkodawcy. W ocenie wnioskodawczyni w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie, z którym nowe przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stosuje się do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po dniu 31 grudnia 2006 r.

Nie ma zatem przeszkód do zastosowania zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wobec osób, które nabyły rzeczy lub prawa majątkowe z tytułu zachowku od dnia 1 stycznia 2007 r., także w przypadku gdy spadkodawca zmarł przed tą datą. Oznacza to, że osoba, której zachowek został wypłacony po dniu 1 stycznia 2007 r. ma prawo do całkowitego zwolnienia z podatku od spadku zgodnie z art. 4a ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Zgodnie z przepisami Księgi IV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych, wynikających z ww. prawa, z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy).

Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku następuje z chwilą wykonania tego prawa.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku tytułem zachowku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części - art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy.

Według art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 powołanej ustawy).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni w dniu 7 września 2009 r. i w dniu 29 września 2009 r. otrzymała od osoby zobowiązanej do wypłaty zachowku (bratanicy) przelewy bankowe z kwotą zachowku. Matka wnioskodawczyni zmarła w 2006 r. nie pozostawiając żadnego majątku. Dwa lata przed śmiercią jedyny majątek jaki posiadała, tj. mieszkanie, aktem darowizny przekazała bratanicy wnioskodawczyni.

Mając zatem na uwadze przytoczone powyżej uregulowania prawne oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku następuje z chwilą wykonania tego prawa, tj. wypłaty zachowku. Wobec tego fakt śmierci spadkodawcy przed 31 grudnia 2006 r., dla osoby, która otrzymała zachowek w 2009 r. nie skutkuje zastosowaniem przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Powyższe oznacza, że wnioskodawczyni ma prawo do ulg i zwolnień zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązującymi w momencie nabycia (wypłaty zachowku), tj. przedmiotowej sprawie w 2009 r. Wobec tego wnioskodawczyni z racji otrzymania ww. zachowku może skorzystać ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 4a ww. ustawy, o ile spełni wszystkie wymienione w tym przepisie warunki, w tym warunek zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na formularzu SD-Z2.

Wobec tego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.