IBPBII/1/436-331/11/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 15 lipca 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 19 lipca 2011 r.), uzupełnionym w dniu 20 września 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 19 lipca 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy pożyczki.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 13 września 2011 r. Znak: IBPP3/443-813/11/KO, IBPB II/1/436-331/11/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 20 września 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (spółka akcyjna, a przed przekształceniem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prowadząca działalność gospodarczą) udzielił pożyczki pieniężnej innej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, prowadzącej działalność gospodarczą. Pożyczka udzielona została ze środków własnych Wnioskodawcy - pożyczkodawcy. Zgodnie z umową pożyczki, pożyczka ta udzielona została za wynagrodzeniem, tzn. jest oprocentowana. Umowa została zawarta i wykonana na terenie Rzeczypospolitej i siedziby obydwu podmiotów znajdują się na terenie kraju. Pożyczkobiorca nie jest właścicielem (wspólnikiem lub akcjonariuszem) Wnioskodawcy - pożyczkodawcy. Zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, prowadzącymi działalność gospodarczą. We wpisanym, w chwili zawarcia umowy pożyczki do rejestru przedsiębiorców, przedmiocie działalności Wnioskodawcy - pożyczkodawcy nie były wymienione usługi pośrednictwa finansowego, natomiast odpowiedni zapis został wprowadzony później i obecnie tam figuruje.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy pożyczki w przedstawionym, konkretnym stanie faktycznym, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też jest z tego podatku zwolnione, tzn. czy jedna ze stron (Wnioskodawca - pożyczkodawca) z tytułu dokonania tej konkretnej czynności prawnej jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, czy też jest z tego podatku zwolniona.

Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach wyżej przedstawionego stanu faktycznego, konkretna czynność cywilnoprawna w postaci umowy pożyczki pieniężnej, jako element prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej, podlega, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z tym, że - wobec charakteru prawnego i istoty umowy pożyczki - usługa w postaci udzielenia pożyczki korzysta ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca wskazał, iż umowa pożyczki została zdefiniowana w przepisie art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jako umowa, w której "dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.". Innymi słowy umowa pożyczki jest czynnością prawną, której skutkiem jest obowiązek spełnienia określonego świadczenia. Na podstawie przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 8 ust. 1 ww. ustawy, "przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...)". Z powyższego wynika zatem, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Zdaniem Wnioskodawcy, oczywistym jest, że udzielenie pożyczki oprocentowanej (zawarcie umowy pożyczki), zaliczyć należy do przewidzianego w powołanym przepisie szerokiego kręgu usług.

Wnioskodawca podkreślił, iż zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług "podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności." Działalność gospodarcza w rozumieniu tej ustawy, to działalność obejmująca "wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych."

W ocenie Wnioskodawcy wykonywanie usług w postaci udzielania pożyczek należy do działalności gospodarczej w przedstawionym powyżej rozumieniu. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że częstotliwość, o której mowa w przepisie art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, odnosi się do całości działania podatnika, a nie do poszczególnych jej rodzajów.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, udzielenie pożyczki oprocentowanej (zawarcie umowy pożyczki w opisanym powyżej stanie faktycznym), jako element prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z tym, że - wobec charakteru prawnego i istoty umowy pożyczki - usługa w postaci udzielenia pożyczki korzysta ze zwolnienia od tego podatku - na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Uwzględniając powyższe Wnioskodawca stwierdził, że w przedstawionym w treści wniosku konkretnym stanie faktycznym umowa pożyczki podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług i na podstawie jej powołanych wyżej przepisów jest zwolniona od tego podatku.

Zdaniem Wnioskodawcy udzielenie pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w związku z jej prowadzeniem, zaliczyć należy do sfery zawodowej jednostki i w konsekwencji uznać za rodzącą obowiązek w podatku od towarów i usług, także wtedy, gdy czynności te nie znajdują się w zgłoszonym w Krajowym Rejestrze Sądowym zakresie przedmiotowym prowadzonej przez spółkę (pożyczkodawcę) działalności gospodarczej. Uzasadnieniem takiego poglądu jest również przepis art. 5 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym "czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa." Z powołanego przepisu wnioskować należy, że dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonej czynności nie ma znaczenia, czy jej rodzaj został wymieniony w umowie (statucie) spółki lub zgłoszony do Krajowego Rejestru Sądowego.

Według Wnioskodawcy, podkreślenia wymaga również to, że zgodnie z wypowiedziami doktryny "uznać (...) należy, że ilekroć pożyczka - choćby miała charakter sporadyczny - udzielana jest z własnych środków podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, pożyczkodawca działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług (Komentarz do art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, LEX, 2011, wyd. V.). Niewątpliwym jest także, zdaniem Wnioskodawcy, to, że czynność udzielania pożyczki korzysta w całości ze zwolnienia przewidzianego w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, zwolnione od podatku są "usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę."

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stanął na stanowisku, że skoro opisana powyżej, konkretna czynność w postaci udzielenia pożyczki oprocentowanej (zawarcia umowy pożyczki przez dwie, będące podatnikami podatku od towarów i usług spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przy czym w przedmiocie działalności pożyczkodawcy wpisanym do rejestru handlowego nie wymieniono usługi pośrednictwa finansowego) podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług (lecz jest zwolniona z tego podatku), to jednocześnie nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych (na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał interpretacje indywidualne wydane przez:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Ponieważ w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych brak jest definicji umowy pożyczki, w tym zakresie należy posiłkować się uregulowaniami zawartymi w ustawie - Kodeks cywilny.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki, na biorącym pożyczkę.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Należy jednak zaznaczyć, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek stanowisko Wnioskodawcy dotyczy m.in. opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca, będący spółką kapitałową udzielił innej spółce kapitałowej oprocentowanej pożyczki pieniężnej, pochodzącej z jego środków własnych. Zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, prowadzącymi działalność gospodarczą.

Zaznaczyć należy, iż niniejszą interpretacją dokonuje się rozstrzygnięcia jedynie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast nie rozstrzyga się czy czynność udzielenia pożyczki jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też jest z tego podatku zwolniona. W tym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W przedmiotowej sprawie, podlegająca generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki będzie wyłączona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) umowa pożyczki uznana zostanie za podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem lub mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku.

We wniosku Wnioskodawca wskazuje, że udzielenie przedmiotowej pożyczki jest zwolnione z podatku od towarów i usług. Jeżeli zatem prawidłowe są ustalenia Wnioskodawcy co do tego, że usługa udzielonej przez niego pożyczki w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlega uregulowaniom tejże ustawy, to pożyczka ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych - jest z niego wyłączona.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.