IBPBII/1/436-33/12/AA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 19 stycznia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 1 lutego 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 1 lutego 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka przystąpiła wraz z innymi podmiotami z tej samej grupy kapitałowej (uczestnicy) do struktury cash poolingu rzeczywistego oferowanej przez Bank S.A. Generalnie, usługa cash poolingu rzeczywistego jest systemem zarządzania płynnością finansową spółek z danej grupy kapitałowej, którego głównym celem jest bardziej efektywne wykorzystanie nadwyżek finansowych spółek biorących udział w strukturze. W efekcie dochodzi do zmniejszenia kosztów finansowania poszczególnych uczestników i efektywnej alokacji środków pieniężnych w ramach danej grupy kapitałowej. W przypadku cash poolingu rzeczywistego, jego mechanizm opiera się na rzeczywistej konsolidacji sald z rachunków bankowych poszczególnych uczestników.

Spółka przedstawia szczegółowy opis struktury, w której uczestniczy:

- Spółka wskazuje, iż jest stroną:

* umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi zawartej pomiędzy Bankiem a Spółką oraz pozostałymi uczestnikami;

* umowy zarządzania środkami pieniężnymi zawartej pomiędzy Spółką a pozostałymi uczestnikami.

- Zarówno Spółka, jak i pozostali uczestnicy są polskimi rezydentami podatkowymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

- Jeden z pozostałych uczestników pełni w omawianej strukturze rolę agenta, który posiada dwa rachunki bieżące, jeden zwany "rachunkiem głównym", zaś drugi "rachunkiem rozliczeniowym". Natomiast Spółka oraz trzeci uczestnik posiadają w ramach struktury po jednym rachunku bieżącym (dalej: rachunki uczestników).

- Na koniec każdego dnia roboczego ustalane jest teoretyczne łączne saldo rachunków uczestników oraz rachunku rozliczeniowego. W przypadku, gdy salto to jest dodatnie, Bank niezwłocznie przekazuje równą temu saldu kwotę środków pieniężnych z rachunku rozliczeniowego na rachunek główny. W przypadku, gdy saldo to jest ujemne Bank niezwłocznie przekazuje kwotę środków pieniężnych równą wysokości wartości bezwzględnej tego salda z rachunku głównego na rachunek rozliczeniowy.

- Po dokonaniu ww. czynności, jeśli:

* na koniec dnia roboczego na jednym lub obu rachunkach uczestników występują salda ujemne wówczas Bank pokrywa je w całości obciążając odpowiednią kwotą rachunek rozliczeniowy;

* na koniec dnia roboczego na rachunku rozliczeniowym wystąpi saldo ujemne wówczas Bank pokryje je obciążając odpowiednimi kwotami rachunki uczestników.

- W rezultacie przeprowadzenia powyższych operacji na rachunku rozliczeniowym oraz na rachunkach uczestników występują salda zerowe.

- W konsekwencji powyższych operacji rachunek główny odzwierciedla globalne saldo środków agenta i uczestników.

- Powyższe czynności są przeprowadzane automatycznie, tj. bez konieczności składania dodatkowych dyspozycji przez agenta lub uczestników.

- Odsetki od salda na rachunku głównym agenta są rozliczane pomiędzy Bankiem a agentem.

- Agent jest zobowiązany do naliczania i rozliczania na warunkach rynkowych odsetek należnych poszczególnym uczestnikom (w tym Spółce), z tytułu posiadanych przez nich sald debetowych lub kredytowych. Przy czym saldo danego uczestnika w danym dniu rozumiane jest jako suma wszystkich, tj. dokonanych od początku obowiązywania umowy cash pooling do tego dnia:

* wypłat z rachunku bankowego tego uczestnika na rachunek główny, poprzez rachunek rozliczeniowy (na potrzeby obliczenia salda kwota każdej takiej wypłaty wykazywana jest jako wartość dodatnia), oraz

* wpłat na rachunek bankowy tego uczestnika z rachunku głównego, poprzez rachunek rozliczeniowy (na potrzeby obliczenia salda uczestnika kwota każdej takiej wpłaty wykazywana jest jako wartość ujemna).

- W ten sposób saldo uczestnika znajduje odzwierciedlenie na rachunku głównym. Saldo może przyjmować wartości ujemne lub dodatnie.

- Odsetki są naliczane od salda uczestnika odzwierciedlonego na rachunku głównym na koniec dnia roboczego po dokonaniu przelewu z rachunku rozliczeniowego na rachunek główny lub z rachunku głównego na rachunek rozliczeniowy.

- Odsetki za dzień inny niż roboczy są naliczane według salda uczestnika odzwierciedlonego na rachunku głównym z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

- Naliczeniu odsetek nie towarzyszą faktyczne przelewy środków pieniężnych.

- Rozliczenie odsetek pomiędzy uczestnikami następuje raz w roku do 20 stycznia następnego roku kalendarzowego.

- W przypadku, gdy łączna kwota odsetek naliczonych w danym roku kalendarzowym od sald dodatnich uczestnika jest wyższa od łącznej kwoty odsetek naliczonych od sald ujemnych uczestnika, agent jest obowiązany do zapłaty temu uczestnikowi różnicy pomiędzy odsetkami od sald dodatnich a odsetkami od sald ujemnych (kwota ta powiększa saldo uczestnika odzwierciedlone na rachunku głównym na koniec dnia, w którym następuje rozliczenie).

- W sytuacji, gdy łączna kwota odsetek naliczonych w danym roku od sald dodatnich uczestnika jest niższa od łącznej kwoty odsetek naliczonych od sald ujemnych uczestnika, uczestnik ten jest zobowiązany do zapłaty agentowi różnicy między odsetkami od sald ujemnych a odsetkami od sald dodatnich (kwota ta pomniejsza saldo uczestnika odzwierciedlone na rachunku głównym na koniec dnia, w którym następuje rozliczenie).

- Pomimo, iż rozliczenie odsetek nie kreuje rzeczywistych przepływów finansowych, zwiększenie/zmniejszenie salda uczestników odzwierciedlonego na rachunku głównym tytułem rozliczenia odsetek jest traktowane przez uczestników jako kompensata wzajemnych należności i zobowiązań (dalej: płatność odsetek).

- Z tytułu świadczenia usługi cash poolingu agent jest obowiązany uiszczać na rzecz Banku stosowne opłaty.

- Z tytułu wykonywania jego obowiązków w ramach struktury agentowi należne jest od każdego z pozostałych uczestników wynagrodzenie w kwocie ustalonej w umowie pomocniczej, płatne za okresy miesięczne. Wysokość tego wynagrodzenia odpowiada warunkom rynkowym i została obliczona w oparciu o koszty bezpośrednie ponoszone przez agenta w związku z realizacją czynności agenta, tj. stosowną część kosztów obsługi bankowej oraz kosztów własnych (tj. kosztów wynagrodzenia personelu zaangażowanego bezpośrednio w wykonywanie czynności agenta), powiększone o ustalony przez uczestników narzut zysku.

- Do czynności agenta należą przede wszystkim

* naliczanie a następnie rozliczanie odsetek od sald wszystkich uczestników w ramach struktury;

* reprezentowanie uczestników we wszelkich kontaktach z Bankiem dotyczących umowy cash poolingu oraz funkcjonowania struktury;

* monitorowanie przepływów pieniężnych w ramach struktury;

* przesyłanie każdemu z uczestników raz w miesiącu raportu o łącznym saldzie środków pieniężnych oraz naliczonych odsetek według stanu na ostatni dzień roboczy danego miesiąca;

* reprezentowanie uczestników w stosunkach z Bankiem we wszelkich sprawach związanych z wdrożeniem, funkcjonowaniem, zmianami i ewentualnym zakończeniem działania struktury.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawarte przez Spółkę umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca jest zdania, iż zawarte przez Spółkę umowy o zarządzaniu środkami pieniężnymi oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na uzasadnienie swojego stanowiska Spółka powołuje art. 1 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Spółka zauważa, że art. 1 ww. ustawy zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, iż opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wyłącznie czynności wymienione w tym katalogu.

Ponadto Spółka stoi na stanowisku, że rozważane umowy cash poolingu rzeczywistego, polegające na zarządzaniu wspólną płynnością finansową podmiotów z jednej grupy kapitałowej, nie znajdują odpowiednika w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny i pozostając umowami nienazwanymi nie mieszczą się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Spółka uważa, że wynika to z faktu, iż celem ustawodawcy tworzącego przedmiotowa normę prawna w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling), świadczonej przez Bank, wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej - nie jest natomiast żadną z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał szereg interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. W umowach pożyczki, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa "cash poolingu" jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy "cash poolingu", jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż przedmiotowa usługa cash poolingu rzeczywistego, będąca systemem zarządzania płynnością finansową spółek z danej grupy kapitałowej, którego głównym celem jest bardziej efektywne wykorzystanie nadwyżek finansowych spółek biorących udział w strukturze nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Skoro czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu, to tym samym - z powyższych przyczyn - wszystkie czynności dokonywane w ramach przedmiotowej umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.