IBPBII/1/436-308/13/JP - Możliwość opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji darowizny przedsiębiorstwa.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 25 października 2013 r. (data wpływu do Biura - 7 listopada 2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy darowizny przedsiębiorstwa - jest prawidłowe.

W dniu 7 listopada 2013 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy darowizny przedsiębiorstwa.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest wspólnikiem dwuosobowej spółki cywilnej. Jednocześnie samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą. Spółkę cywilną tworzą: Wnioskodawczyni wraz z synem. Spółka cywilna jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawczyni zarejestruje się również jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej samodzielnie przed dokonaniem transakcji przyjęcia darowizny przedsiębiorstwa.

Wspólnicy rozważają, aby prowadzone przez nich w ramach spółki cywilnej przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego podarować Wnioskodawczyni. Po dokonaniu darowizny zamierzają rozwiązać łączącą ich umowę spółki cywilnej.

Przedsiębiorstwo to stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na produkcji lodów. W szczególności w skład wnoszonego przedsiębiorstwa wchodzą wszystkie przenaszalne składniki majątkowe będące na jego stanie na dzień dokonania darowizny, takie jak: nakłady w obcym środku trwałym w postaci instalacji niezbędnych do prowadzenia ww. działalności, kanalizacja, woda obiegowa, sieci kablowe i przyłącza, środki trwałe: maszyny do produkcji lodów i przechowywania lodów, stoły produkcyjne, wózki transportowe, zapas surowców do produkcji i gotowych lodów, zapas opakowań, należności od kontrahentów, zobowiązania wobec dostawców, technologia produkcji lodów, receptury i inne składniki wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Po otrzymaniu przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni zamierza kontynuować prowadzoną dotychczas działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa, tj. działalność produkcji lodów (działalność opodatkowaną podatkiem VAT).

Przed dokonaniem darowizny wspólnicy spółki cywilnej podejmą jednogłośnie uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na darowiznę przedsiębiorstwa spółki cywilnej jednemu ze wspólników. W uchwale zostanie również określona jego wartość oraz osoba reprezentująca spółkę w tej transakcji (art. 865-866 Kodeksu cywilnego). Następnie sporządzona zostanie umowa darowizny przedsiębiorstwa, która zostanie podpisana w obecności notariusza (wymóg formalny z art. 75¹ Kodeksu cywilnego). Po przekazaniu darowizny zostanie rozwiązana ww. umowa spółki cywilnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od transakcji darowizny przedsiębiorstwa wystąpi obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

W związku z powyższym, jeżeli w skład przedsiębiorstwa wejdą ww. składniki - od tej części należy opłacić podatek od czynności od cywilnoprawnych.

W przeciwnym wypadku podatek ten nie wystąpi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera pojęcia "darowizna", dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). Na podstawie art. 888 § 1 tej ustawy przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Istotną więc cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe. Umowa darowizny ma charakter umowy jednostronnej i zobowiązującej, do zawarcia której dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli. Jednak, do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli wyrażone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi bowiem do skutku z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Nie stanowią darowizny przysporzenia w wypadkach, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu cywilnego.

Z przywołanych przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że zawarcie umowy darowizny podlega przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Zgodnie z art. 4 pkt 3 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie darowizny na obdarowanym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania stanowi w tym przypadku wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni jest wspólnikiem dwuosobowej spółki cywilnej, którą prowadzi wraz z synem. Jednocześnie Wnioskodawczyni prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą. Wspólnicy rozważają, aby prowadzone przez nich przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego podarować Wnioskodawczyni, a następnie rozwiązać umowę spółki. Wnioskodawczyni wskazała, że przedsiębiorstwo to stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na produkcji lodów. Wymieniła wchodzące w skład przedsiębiorstwa składniki w szczególności: nakłady w obcym środku trwałym w postaci instalacji niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej, tj. kanalizacja, woda obiegowa, sieci kablowe i przyłącza, środki trwałe: maszyny do produkcji lodów i przechowywania lodów, stoły produkcyjne, wózki transportowe, zapas surowców do produkcji i gotowych lodów, zapas opakowań, należności kontrahentów, zobowiązania wobec dostawców, technologia produkcji lodów, receptury i inne składniki wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 55¹ powołanego powyżej Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Czynność prawna mającą za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych (art. 55² Kodeksu cywilnego).

Z kolei zgodnie z art. 55⁴ ww. Kodeksu cywilnego nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu z chwili nabycia, a według cen z chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

Ostatnio wymieniony przepis statuuje solidarną odpowiedzialność zbywcy i nabywcy przedsiębiorstwa w celu ustanowienia szczególnej ochrony dla wierzycieli, której nie może wyłączyć porozumienie między zbywcą a nabywcą przedsiębiorstwa.

Natomiast na mocy art. 519 cyt. Kodeksu cywilnego, osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).

Przejęcie długu zachodzi, gdy wskutek jakiegokolwiek zdarzenia prawnego dochodzi do wstąpienia osoby trzeciej w miejsce dłużnika i zwolnienie dotychczasowego dłużnika z długu. Przedmiotem przejęcia długu może być dług wynikający z zobowiązania solidarnego i przejmującym dług jednego z dłużników solidarnych może być zarówno osoba trzecia względem stron zobowiązania, jak i również inny dłużnik solidarny.

Oznacza to, że nabywca przedsiębiorstwa w drodze darowizny może przejąć dług dłużnika solidarnego, jakim jest zbywca przedsiębiorstwa. W przypadku przejęcia długu przez nabywcę przedsiębiorstwa powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z powołanymi powyżej przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Należy ponadto zaakcentować, że co do zasady strony mają swobodę w określeniu, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, w tym wypadku umowy darowizny. Niemniej istnieje pewne niezbędne minimum składników, które należy ustalić w każdym indywidualnym przypadku pod względem możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.

Zobowiązania związane z takim przedsiębiorstwem nie stanowią istotnego elementu definicji przedsiębiorstwa wyrażonej w ww. art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Stąd zobowiązania mogą być ujęte w zespole składników określających przedsiębiorstwo lub mogą zostać z niego wyłączone, przy czym nie powoduje to pozbawienia wydzielonego kompleksu majątkowego możliwości uznawania go za przedsiębiorstwo.

W związku z powyższymi stwierdzeniami, na podstawie wskazania przez Wnioskodawczynię, że w skład przedsiębiorstwa wchodzą zobowiązania wobec dostawców, które to przedsiębiorstwo, jeżeli w takim składzie będzie przekazane na mocy umowy darowizny na rzecz Wnioskodawczyni (a więc wraz z zobowiązaniami) i jednocześnie nabycie przedsiębiorstwa będzie wiązało się z przejęciem przez obdarowaną w trybie art. 519 Kodeksu cywilnego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, co znajdzie odzwierciedlenie w treści umowy darowizny - to wówczas od wartości tych zobowiązań należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy z tego tytułu będzie ciążył na Wnioskodawczyni.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.