IBPBII/1/436-294/10/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 2 listopada 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 10 listopada 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 10 listopada 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Członek spółdzielni mieszkaniowej, który posiadał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego zrzekł się tego prawa, w związku z czym prawo to wygasło.

W związku z powyższym spółdzielnia mieszkaniowa, działając na podstawie art. 17 ¹¹ ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) oraz zgodnie z postanowieniami statutu ogłosiła przetarg na ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego na ten lokal. Zgodnie z protokołem z ustnego przetargu na ustalenie osoby, która uzyskała pierwszeństwo zawarcia umowy o ustanowienie odrębnej własności do lokalu mieszkalnego, prawo to uzyskali małżonkowie, z których jedno jest członkiem spółdzielni. Małżonkowie ci wpłacili spółdzielni mieszkaniowej całą wylicytowaną kwotę, równą wartości rynkowej.

W kancelarii notarialnej wnioskodawczyni ma zostać podpisany akt notarialny przeniesienia własności wyżej wymienionego lokalu mieszkalnego przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz małżonków, którzy wygrali przetarg.

Dostawa wyżej opisanego lokalu mieszkalnego zwolniona jest od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w akcie notarialnym obejmującym umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz małżonków, którzy wygrali przetarg opisany we wniosku, która będzie zawarta na podstawie art. 17 ¹¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, notariusz - płatnik ma pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych.

W ocenie wnioskodawczyni przedmiotowa czynność prawna nie stanowi umowysprzedaży, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawczyni wskazała, iż w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na argumenty podniesione w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 20 listopada 2009 r. Znak: IBPB II/1/436- 226/09/MZ. Opisany w niej stan faktyczny dotyczył sytuacji podobnej do zdarzeń opisanych w poz. 54 tego wniosku, w tą różnicą, iż umowa, której stroną miała być spółdzielnia mieszkaniowa zawierana była na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).

Wnioskodawczyni podkreśliła, iż w tej interpretacji indywidualnej stwierdzono, że:

* Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

* Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, co zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności cywilnoprawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu temu podatkowi decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie jej nazwa; tym samym jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

* Zasady zawierania umów ustanowienia oraz przeniesienia odrębnej własności lokali określają przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

* Za prawidłowe uznano stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż ustawodawca tworząc ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych nie znowelizował jednocześnie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdzie wprowadziłby obowiązek opodatkowania umowy podatkiem od czynności cywilnoprawnych; należy bowiem zwrócić uwagę, że gdyby umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych miała być opodatkowana jak umowa sprzedaży, wówczas ustawodawca w art. 11 ust. 2 nazwał by ją wprost "umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży".

Wnioskodawczyni podniosła ponadto, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi, iż opodatkowaniu tym podatkiem podlega umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych. Definicja legalna umowy sprzedaży została zaś zawarta w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zatem, aby stwierdzić czy dana czynność prawna jest umową sprzedaży podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, czynność taka powinna zawierać w sobie wyżej opisane elementy istotne tej umowy, określone w Kodeksie cywilnym. W art. 17 ¹¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych stwierdzono natomiast iż: "W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa, ustalona w sposób przewidziany w ust. 2, nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię, zgodnie z postanowieniami statutu".

Przepis ten, w ocenie wnioskującej, statuuje odrębny od umowy sprzedaży rodzaj czynności prawnej. Wyżej opisana w zdarzeniu przyszłym wniosku czynność prawna, zawarta w oparciu o ten przepis - mimo podobieństw do umowy sprzedaży - taką umową nie jest gdyż zawiera niżej wymienione odrębności:

* po pierwsze - w przypadku zawierania umowy na podstawie art. 17 ¹¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych po stronie zbywcy może wystąpić tylko spółdzielnia mieszkaniowa,

* po drugie - w przypadku zawierania umowy na podstawie art. 17 ¹¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przedmiot tej umowy jest zawężony do zbycia lokalu znajdującego się w zasobach spółdzielni mieszkaniowej, skonkretyzowanego przez fakt wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, natomiast przedmiotem umowy sprzedaży może być dowolna rzecz jak i prawo, względnie udziały w nich.

Ustawodawca w ww. art. 17 ¹¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nigdzie nie używa słowa "sprzedaż", ani nawet "cena", które to określenie jest nazwą płatności, występującej w sprzedaży, natomiast używa określenia "wartość rynkowa" oraz "kwota, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię". Przyjmując więc zasadę racjonalności ustawodawcy, należy uznać, że gdyby chciał powyższym przepisem nałożyć obowiązek sprzedaży lokalu, użyłby kodeksowych określeń, charakterystycznych właśnie dla sprzedaży, jak "sprzedaż", czy "cena".

W konsekwencji, przedmiotowa czynność prawna polegająca na ustanowieniu i przeniesieniu przez spółdzielnię prawa do lokalu mieszkalnego nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Notariusz - płatnik, w akcie notarialnym obejmującym umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności przez spółdzielnię mieszkaniowa na rzecz osób, które wygrały przetarg, zawartej na podstawie art. 17 ¹¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, powinien więc nie pobierać podatku od czynności cywilnoprawnych - na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu temu podatkowi decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Zasady zawierania umów ustanowienia oraz przeniesienia odrębnej własności lokali określają przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.). Zgodnie z art. 17 ¹¹ ust. 1 tej ustawy w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa, ustalona w sposób przewidziany w ust. 2, nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię, zgodnie z postanowieniami statutu.

W świetle powyższego, jeżeli ustanowienie i przeniesienie własności lokali następuje w trybie i na zasadach określonych w art. 17 ¹¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, to umowa ustanowienia i przeniesienia przez spółdzielnię mieszkaniową prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego nie będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Umowa taka nie jest bowiem umową sprzedaży ani inną umową wymienioną w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, jako nie wymieniona w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym wnioskodawczyni, działając jako płatnik, nie będzie miała obowiązku poboru tego podatku.

Wobec tego, stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanej przez wnioskodawczynię interpretacji organu podatkowego należy stwierdzić, że interpretacja ta została wydana w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.