IBPBII/1/436-283/11/AA

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 16 września 2011 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBII/1/436-283/11/AA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 2 czerwca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wypłaty wkładów po śmierci członka Kasy - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 maja 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wypłaty wkładów po śmierci członka Kasy innej osobie niż wskazana w deklaracji przystąpienia do Kasy.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 11 sierpnia 2011 r. Znak: IBPB II/ 1/415-574/11/AA, IBPB II/1/436-283/11/AA wezwano wnioskodawcę do jego uzupełnienia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest Międzyzakładową Pracowniczą Kasą Zapomogowo-Pożyczkową działającą przy Spółce X S.A. Do MPKZP należą pracownicy, byli pracownicy będący obecnie emerytami lub rencistami oraz pracownicy kilku innych spółek. Podstawowym źródłem zasilania MPKZP środkami pieniężnymi są wkłady członkowskie. Osoby przystępujące do Kasy, w deklaracji przystąpienia określają kwotę comiesięcznej składki członkowskiej, która jest w przypadku:

* pracowników - potrącana przez zakład pracy w liście płac z wynagrodzenia pracownika po opodatkowaniu,

* emerytów i rencistów - wpłacana jest przez nich na rachunek bankowy lub bezpośrednio do Kasy,

* pracowników innych spółek - przekazywana przez nich na rachunek bankowy lub bezpośrednio do Kasy.

Wkłady członkowskie są przechowywane na funduszu oszczędnościowo-pożyczkowym przeznaczonym na udzielanie pożyczek członkom MPKZP. Ww. wkłady są księgowane na imiennym rachunku wnoszącego je członka i stanowią jego własność, a w przypadku rezygnacji z przynależności do Kasy podlegają zwrotowi. Zwrot wkładów członkowskich przysługuje także osobom skreślonym z listy członków Kasy w terminie określonym w statucie.

Statut przewiduje, że w deklaracji przystąpienia do Kasy, członkowie wskazują nazwisko osoby uprawnionej do przejęcia zgromadzonego wkładu na wypadek śmierci członka. Ponadto, ten sam statut określa, że w przypadku śmierci członka Kasy zwrot wkładów następuje do rąk osoby wskazanej w deklaracji przystąpienia do Kasy. Dopiero w razie nie wskazania takiej osoby w deklaracji lub jej śmierci, zwrot następuje do rąk spadkobiercy zmarłego - zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zatem, w pierwszym rzędzie prawo do przejęcia wkładu ma osoba wskazana przez pracownika w deklaracji PKZP. Natomiast jeśli nie będzie takiego wskazania lub nie będzie można z jakichkolwiek przyczyn wykonać dyspozycji zmarłego, prawo do wkładu wejdzie do masy spadkowej po zmarłym i podlegać będzie ogólnym zasadom dziedziczenia stosownie do przepisów Kodeksu cywilnego. Stanowi o tym art. 922 § 2 ustawy - Kodeks cywilny, zgodnie z którym nie należą do spadku prawa i obowiązku zmarłego ściśle związane z jego osoba, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Innym przykładem według wnioskodawcy zadysponowania wkładem o charakterze oszczędnościowym na wypadek śmierci jest przepis art. 56 ustawy - Prawo bankowe, przewidujący prawo posiadacza rachunku do dyspozycji wkładem na rzecz oznaczonej osoby, przy czym kwota zadysponowana nie wchodzi do spadku.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1.

Czy wypłata wkładów członkowskich nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

2.

Jeżeli stanowisko uzasadniające brak opodatkowania wypłat wkładów członkowskich nie jest prawidłowe, to czy wypłata wkładów podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i czy należy potrącać od tej kwoty podatek dochodowy i sporządzać informację o uzyskanym przychodzie PIT-11.

Wnioskodawca wskazał, iż MPKZP działa na podstawie przepisów art. 39 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 100, poz. 502 z późn. zm.), w tym przepisu § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia dopuszczającego istnienie międzyzakładowych pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, a także w oparciu o uchwalony przez walne zgromadzenie statut i inne powszechnie obowiązujące przepisy prawa. MPKZP posiada statut i organy statutowe, fundusze niezależne od funduszy zakładów pracy, z których pracowników zrzesza, posiada też rachunek bankowy, ma prawo przyjmować subwencje i darowizny, wnosić powództwo do sądu we własnym imieniu w określonych sprawach. W związku z powyższym wnioskodawca jest zdania, iż MPKZP należy uznać za jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, niezależną od Spółki X S.A i innych spółek.

Zdaniem wnioskodawcy, w przypadku śmierci członka MPKZP, wypłaty zgromadzonych przez niego wkładów należy dokonać osobie wskazanej w deklaracji przystąpienia do Kasy, gdyż stanowi to dyspozycję członka Kasy na wypadek śmierci. W tym przypadku nie mają zastosowania przepisy art. 631 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pacy, zgodnie z którym prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż składki członkowskie nie są prawami majątkowymi wynikającymi ze stosunku pracy. MPKZP jest jednostką organizacyjną odrębną od zakładów pracy, dlatego wypłata składki członkowskiej z tytułu przynależności do Kasy, nie ma związku ze stosunkiem pracy.

W ocenie wnioskodawcy wypłaty składek członkowskich nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ani podatkiem od spadków i darowizn. Są to dobrowolne wpłaty dokonywane przez członków Kasy z dochodu pozostającego do ich dyspozycji po opodatkowaniu. Wobec powyższego, wypłata wkładu wynikająca z dyspozycji członka Kasy na wypadek śmierci powinna być dokonana osobie wskazanej w deklaracji bez pobierania podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu oraz bez zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego o dokonanych wypłatach dla podatku od spadków i darowizn.

Jednakże, gdyby organ wydający interpretacji uznał powyższy wniosek za nieprawidłowy i w związku z czym wypłatę wkładu członkowskiego należałoby opodatkować wnioskodawca jest zdania, iż przedmiotową wypłatę należy zakwalifikować jako przychód danej osoby z praw majątkowych, lecz nie z praw majątkowych wynikających ze stosunku pracy.

Na potwierdzenie swojego stanowiska, wnioskodawca powołuje art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych z podatku. Następnie wskazuje, iż w myśl przepisu art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe (...). Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, m.in. z tytułu praw majątkowych, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

MPKZP z tytułu tej wypłaty byłaby płatnikiem podatku dochodowego, wobec czego musiałaby potrącać i odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika, obliczoną według najniższej stawki podatkowej określonej w skali, co wynika z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Po zakończeniu roku na MPKZP ciążyłyby obowiązki sporządzenia rocznej deklaracji PIT-4R i przekazania do urzędu skarbowego według siedziby płatnika, co wynika z art. 42 ust. 1a ww. ustawy, oraz informacji PIT-11 i przekazania jej osobie, która odebrała wkład członkowski oraz urzędowi skarbowemu według miejsca zamieszkania podatnika, co wynika z art. 42 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy.

Jednakże, w przypadku gdy z przyczyn obiektywnych, nie można dokonać wypłaty na rzecz osoby wskazanej w deklaracji np. z powodu jej śmierci, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. W takim przypadku zdaniem wnioskodawcy, osoby ubiegające się o wypłatę, zobowiązane będą do przedstawienia MPKZP, prawomocnego postanowienia sądu o nabyciu spadku lub poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza. W przypadku dokonania takiej wypłaty wkładów członkowskich, Kasa zobowiązana będzie do przekazania naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby na rzecz której dokonano wypłaty, informacji o dokonanych wypłatach i ich wysokości, w terminie 14 dni od dnia wypłaty (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych wypłaty wkładów po śmierci członka Kasy zaistniałych na gruncie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Ponadto zaznaczyć należy, iż wypowiedź wnioskodawcy dotyczącą kwalifikacji na gruncie Kodeksu cywilnego - wypłacanego wkładu jaki przekazuje po śmierci członka Kasy, przyjęto, tak jak wskazywano to w wezwaniu do uzupełnienia wniosku, jako element zdarzenia przyszłego, bez jego oceny. Podkreślić należy, że ocena stanowiska wnioskodawcy została dokonana jedynie na podstawie przepisów prawa podatkowego, tj. po uwzględnieniu wskazanych przez wnioskodawcę informacji, w którym przypadku wkład wchodzi do masy spadkowej, a w którym nie jest objęty spadkiem. Definicja prawa podatkowego zawarta jest w art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, w świetle której, ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego - rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Stosownie do tej definicji przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny nie są przepisami prawa podatkowego.

W trybie wydawania interpretacji, określonym w art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa, Minister właściwy do spraw finansów publicznych nie ma uprawnień do interpretowania ww. Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem: dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, iż jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia "spadek", dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W myśl przepisu art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Na spadek składa się ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych.

Zgodnie natomiast z § 2 tego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż statut MPKZP przewiduje, iż w związku z przyjęciem w poczet członków Kasy, członkowie w deklaracji wskazują nazwisko osoby uprawnionej do przejęcia wkładu na wypadek śmierci członka. Ponadto, ten sam statut określa, że w przypadku śmierci członka Kasy zwrot wkładów następuje do rąk osoby wskazanej w deklaracji przystąpienia do Kasy. Dopiero, jeśli nie będzie takiego wskazania lub nie będzie można z jakiejkolwiek przyczyny wykonać dyspozycji zmarłego, prawo do wkładu wejdzie do masy spadkowej po zmarłym i podlegać będzie ogólnym zasadom dziedziczenia stosowanie do przepisów Kodeksu cywilnego.

Z uwagi na powyższe i przedstawione zdarzenie przyszłe, należy stwierdzić, że o ile prawo do wkładu członkowskiego wypłacone osobie wcześniej wskazanej przez zmarłego członka MPKZP w deklaracji przystąpienia do Kasy, nie wchodzi - jak stwierdził wnioskodawca - w skład masy spadkowej, to wypłata tych wkładów nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega bowiem nabycie ściśle określone w treści art. 1 ustawy. Skoro bowiem wypłata wkładu dokonywana osobie wskazanej w deklaracji nie wchodzi w skład masy spadkowej, jak również wskazany wkład nie stanowi wkładu oszczędnościowego - to do jego wypłaty nie będą miały zastosowania uregulowania w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Sytuacja zmienia się w momencie, gdy nie ma wskazanej osoby w deklaracji lub z przyczyn obiektywnych nie można wypłacić wkładu tej osobie (np. z powodu jej śmierci). W takim przypadku znajdują zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż prawo do wkładu członkowskiego jaki przysługiwał zmarłemu członkowi wchodzi do masy spadkowej po zmarłym.

Na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dłużnicy spadkodawcy lub osób, którym przysługują wierzytelności z tytułu zapisu (dalszego zapisu), wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci lub umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika tych funduszy na wypadek jego śmierci są obowiązani przekazać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela, informację o dokonanych wypłatach (zwrocie długu) i ich wysokości, w terminie 14 dni od dnia wypłaty.

Z powyższego wynika, iż w przypadku gdy prawo do wkładu członkowskiego jaki przysługiwał zmarłemu członkowi wchodzi do masy spadkowej po zmarłym, spadkobiercy stają się wierzycielami MPKZP, uprawnionymi do otrzymania wkładu członkowskiego - w zakresie wynikającym ze spadkobrania. Zatem wnioskodawca jest zobowiązany do przekazania informacji, o której mowa w ww. artykule. Informację tę należy przekazać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której wypłacone są wkłady z MPKZP wchodzące do spadku w terminie 14 dni od dnia wypłaty wkładu.

Niewykonanie obowiązku przekazania informacji zostało zabezpieczone przepisem art. 19 ust. 5 ww. ustawy, w myśl którego osoby, które dopuściły do wypłaty z naruszeniem przepisów ust. 1-4, odpowiadają za zobowiązania podatkowe solidarnie z podatnikiem do wysokości wypłaconych kwot.

Biorąc pod uwagę opisane zdarzenie przyszłe oraz ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wypłaty wkładów po śmierci członka Kasy innej osobie niż wskazana w deklaracji przystąpienia do Kasy należy stwierdzić, iż rację ma wnioskodawca, że wskazane wkłady podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jednakże z uwagi na to, że wnioskodawca generalnie zajmuje stanowisko, że wypłata wkładów w ogóle nie podlega opodatkowaniu - stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe. Nabycie wkładów przez inną osobę, niż wskazana w deklaracji stanowi nabycie w rozumieniu przepisów art. 1 ust. 1 ww. ustawy, gdyż w tej sytuacji wkład nie zostaje wypłacony osobie, która przedmiotowy wkład wpłacała będąc członkiem Kasy. Wkład, który przysługiwał zmarłemu członkowi wchodzi do masy spadkowej po zmarłym a osoba, która ten wkład nabywa zostaje spadkobiercą. W tej sytuacji nabycie w ten sposób wkładu podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl