IBPBII/1/436-276/12/AŻ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 25 lipca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 3 sierpnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia akcji za wynagrodzeniem - jest prawidłowe.

W dniu 3 sierpnia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia akcji za wynagrodzeniem.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Ojciec Wnioskodawczyni pozostaje akcjonariuszem P. Spółka akcyjna, w której posiada 450 akcji o wartości nominalnej 100 zł każda. Wnioskodawczyni planuje zawarcie ze swoim ojcem umowy darowizny, na mocy której ojciec darowałby Wnioskodawczyni całość posiadanych przez siebie akcji.

Zarząd Spółki akcyjnej planuje zwołanie walnego zgromadzenia Spółki z porządkiem obrad obejmującym dobrowolne umorzenie akcji w Spółce, w tym akcji otrzymanych przez Wnioskodawczynię w darowiźnie od ojca.

Umorzenie akcji odbywać się będzie w drodze powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały określającej:

* podstawę prawną umorzenia,

* wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi z tytułu umorzenia akcji,

* sposób obniżenia kapitału zakładowego.

Kolejnym etapem będzie podpisanie z akcjonariuszami umów przenoszących akcje na samą spółkę akcyjną w celu ich umorzenia. Następnie walne zgromadzenie Spółki podejmie uchwałę o umorzeniu nabytych akcji.

Harmonogram podjętych czynności będzie zatem następujący:

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy umowa zawarta pomiędzy Wnioskodawczynią - akcjonariuszem Spółki a Spółką podjęta w wyniku uchwały walnego zgromadzenia Spółki w przedmiocie dobrowolnego umorzenia akcji Spółki nazwana umową przeniesienia akcji na Spółkę w celu ich umorzenia podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, umowa, której przedmiotem jest przeniesienie akcji na Spółkę w celu ich umorzenia zawarta w wyniku uchwały walnego zgromadzenia Spółki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawczyni wskazała, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera enumeratywnie wskazany zakres czynności objęty tymże podatkiem. Jednocześnie podstawową okolicznością umożliwiającą zakwalifikowanie poszczególnych czynności jako czynności objętych hipotezą przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pozostaje nie nazwa lecz osnowa czynności. Jeżeli zatem treść umowy nie odpowiada umowie sprzedaży, nie może być mowy o objęciu jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych nawet, gdy tak zostanie nazwana.

W przedstawionym zdarzeniu nabycie akcji przez Spółkę następuje na podstawie właściwych przepisów Kodeksu spółek handlowych, nie zaś Kodeksu cywilnego. Procedura umorzenia udziałów określona jest w art. 359 i następne Kodeksu spółek handlowych i ma całkowicie odmienny przebieg od przewidzianych w Kodeksie cywilnym. Jednocześnie odmienny pozostaje cel nabycia akcji w wyniku podjęcia uchwały przez walne zgromadzenie Spółki. Tym celem pozostaje bowiem umorzenie tychże akcji. Nabycie następuje nadto za wynagrodzeniem. Świadczenie to ma odmienny charakter niż cena w przypadku umowy sprzedaży. Odmienny jest również sposób jego ustalenia. Tym samym, nabycie własnych akcji przez Spółkę w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem nie jest czynnością wymienioną w katalogu czynności objętych podatkiem od czynności cywilnoprawnych i nie podlega temu podatkowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych w przedmiocie skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia akcji za wynagrodzeniem. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia przez spółkę akcji uregulowana została w ustawie z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 359 § 1 Kodeksu spółek handlowych akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut.

Ponadto - w myśl art. 359 § 2 Kodeksu spółek handlowych umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych, bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę do podziału między akcjonariuszy.

Mowa jest tu zatem o wynagrodzeniu, a nie o zapłacie ceny. Cena jest bowiem ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz koszty po jego stronie. Stanowi ona jeden z elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży.

Nabycie akcji przez spółkę w celu ich umorzenia nie jest więc tożsame z umową sprzedaży uregulowaną w art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W myśl tego przepisu, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przy czym, stosownie do art. 555 ww. ustawy przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż cena obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego.

W przypadku określonego w art. 359 cyt. Kodeksu spółek handlowych nabycia od akcjonariusza akcji przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin "wynagrodzenie" nie jest tożsamy z ceną. Użycie w art. 359 § 2 Kodeksu spółek handlowych terminu "wynagrodzenie" świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży.

Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia przez spółkę akcji jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać ze statutu spółki. Jest to norma o charakterze szczególnym w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego.

Jak wyżej wykazano, pojęcie "ceny" zawarte w art. 535 Kodeksu cywilnego i pojęcie "wynagrodzenia" określone w art. 359 Kodeksu spółek handlowych nie są pojęciami tożsamymi, dlatego umowa nabycia akcji celem umorzenia tych akcji nie jest umową sprzedaży, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego, w związku z czym nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni, w którym stwierdziła, iż umowa przeniesienia akcji na Spółkę w celu ich umorzenia zawarta w wyniku uchwały walnego zgromadzenia Spółki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi-tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.