IBPBII/1/436-265/10/MZ - Możliwość umorzenia podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem umowy zamiany nieruchomości.

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 14 stycznia 2011 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBII/1/436-265/10/MZ Możliwość umorzenia podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem umowy zamiany nieruchomości.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 8 października 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 15 października 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie możliwości umorzenia podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem umowy zamiany nieruchomości - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 października 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie możliwości umorzenia podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem umowy zamiany nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Nieruchomość wnioskodawczyni została zakupiona w 1974 r. w zamian za mienie pozostawione na "wschodzie". W decyzji Urzędu Miejskiego z dnia 6 sierpnia 1974 r. zostały podane nieprawidłowe dane, dotyczące numeru działki i numeru domu, które nie odpowiadały stanowi faktycznemu. Dane te zostały podane odwrotnie dla czterech nieruchomości (w tym dla nieruchomości należącej do wnioskodawczyni) usytuowanych szeregowo. W trakcie postępowań spadkowych okazało się, że nieruchomość wnioskodawczyni oraz trzy pozostałe nieruchomości zostały odmiennie spisane w aktach notarialnych, sporządzonych na podstawie mylnych decyzji Urzędu Miejskiego i zapisy te nie są zgodne ze stanem istniejącym według rzeczywistego zamieszkiwania. Obecnie Urząd Miejski po uzgodnieniu z Wydziałem Ksiąg Wieczystych widzi możliwość sprostowania ww. decyzji poprzez sporządzenie "fikcyjnych" zamian czterech nieruchomości. Zamiany te będą wiązały się z zapłatą podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawczyni dla zobrazowania przedstawiła szkic zaistniałej sytuacji.

STAN ISTNIEJĄCY WG ZAMIESZKIWANIA:

Działka A

Właściciel X

Nr 39 -Działka B

Właściciel Y

Nr 37 -Działka C

Właściciel Z

Nr 35 -Działka D

Wnioskodawczyni

Nr 33

STAN WG MAP I AKTÓW NOTARIALNYCH:

Działka A

Wnioskodawczyni

Nr 33 -Działka B

Właściciel Y

Nr 35 -Działka C

Właściciel Z

Nr 37 -Działka D

Właściciel X

Nr 39

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w tej szczególnej sytuacji, gdy w rzeczywistości nie dochodzi do zmian zamieszkiwania, tylko do legalizacji stanu faktycznego, możliwe jest umorzenie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawczyni, obciążenie właścicieli podatkiem za dokonanie "fikcyjnych" zamian nieruchomości z uwagi na błędnie sporządzone akty sprzedaży byłoby wielką niesprawiedliwością.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Rzeczami w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) są tylko przedmioty materialne. Rzeczy dzielą się na nieruchomości (grunty, budynki oraz części budynków tzw. nieruchomości lokalowe) i na rzeczy ruchome. Przedmiotami zamiany w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być prawa majątkowe.

Na podstawie art. 603 Kodeksu cywilnego przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W myśl art. 604 Kodeksu cywilnego do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Podstawę opodatkowania przy umowie zamiany w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą m.in. od umów zamiany:

* przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%

* przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych - 1%.

W myśl art. 4 pkt 2 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie zamiany ciąży na stronach czynności.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Tym samym notariusz jest obowiązany pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych od zawartej przed nim umowy zamiany.

Jednakże zgodnie z art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Jednak umorzenie podatku - tak jak wszystkie ulgi w spłacie zaległości podatkowych - jest instytucją wyjątkową, której zastosowanie winny uzasadniać szczególne i nadzwyczajne okoliczności. Nie można bowiem z tej instytucji czynić powszechnie stosowanego środka zwalniającego z zapłaty należności.

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 ze. zm.) źródłami dochodów własnych gminy są wpływy z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 18 ust. 2 ww. ustawy, w przypadku pobieranych przez urząd skarbowy podatków i opłat stanowiących w całości dochody jednostek samorządu terytorialnego, naczelnik tego urzędu może umarzać, odraczać termin zapłaty lub rozkładać na raty należności oraz zwalniać płatnika z obowiązku pobrania bądź ograniczać pobór należności wyłącznie za zgodą przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego. Ze sformułowania tego wynika zatem jasno, że organ podatkowy może realizować przyznaną mu kompetencję odnośnie podatków i opłat stanowiących w całości dochody jednostek samorządu terytorialnego, tylko ("wyłącznie") za zgodą tego organu. Przy ocenie wniosku podatnika o umorzenie podatku stanowiącego dochód jednostki samorządu terytorialnego obowiązuje zatem tryb współdziałania urzędu skarbowego i organu samorządowego.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że względem czterech nieruchomości, z których jedna należy do wnioskodawczyni, planowane jest dokonanie ich "zamian" w celu właściwego przyporządkowania tych nieruchomości do numerów działek i budynków, błędnie zapisanych w przeszłości w aktach notarialnych. Dokonanie ww. zamian będzie wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Zdaniem wnioskodawczyni, obciążenie właścicieli podatkiem za dokonanie "fikcyjnych" zamian nieruchomości z uwagi na błędnie sporządzone akty sprzedaży byłoby wielką niesprawiedliwością.

Zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Przepis ten wprowadza zatem w Polsce zasadę powszechności opodatkowania. Z kolei art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż wszyscy są wobec prawa równi; wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Stosownie do tego przepisu wszyscy muszą zatem ponosić obciążenia publiczne z zachowaniem równości podmiotów wobec prawa, stąd też wszelkie zwolnienia stanowią odstępstwo od tej zasady i muszą być szczegółowo uregulowane w powszechnie obowiązujących przepisach prawa.

Wobec powyższego, należy stwierdzić, że umorzenie zaległości podatkowej mogą uzasadniać tylko szczególne przesłanki wynikające z art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej. Ważny interes podatnika wymaga istnienia nadzwyczajnych okoliczności w sytuacji życiowej konkretnego podatnika, zdarzeń obiektywnie niezależnych od postawy, zachowania podatnika, na które podatnik nie mógł mieć wpływu nawet przy dołożeniu nadzwyczajnej staranności w danych okolicznościach, zaś interes publiczny oznacza, że za zastosowaniem wnioskowanej ulgi musi przemawiać konieczność respektowania wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy. Wystąpienie okoliczności, do których odwołuje się przepis art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej (ważny interes podatnika, interes publiczny) nie kreuje jednakże obowiązku organu wydania decyzji pozytywnej dla strony. Za umorzeniem należnych kwot podatku mogą przemawiać wypadki niezależne od sposobu postępowania podatnika, bądź spowodowane działaniem czynników, na które podatnik nie mógł mieć wpływu. Tym samym decyzja o umorzeniu zaległości podatkowych ma charakter uznaniowy. Jednakże sam fakt, że w przeszłości doszło do omyłkowego spisania (przyporządkowania) w aktach notarialnych danych dotyczących nieruchomości i obecnie powoduje to konieczność zamiany tych danych, nie oznacza, iż tym samym wnioskodawczyni automatycznie winna otrzymać decyzję przyznającą jej umorzenie należności z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych.

Organ podatkowy właściwy dla wnioskodawczyni, przed ewentualnym wydaniem decyzji w sprawie umorzenia zaległości podatkowej zwróci się do organu samorządowego właściwego w sprawie wpływu podatku, o wydanie opinii w ww. sprawie. Organ samorządowy po zbadaniu okoliczności faktycznych, w oparciu o materiał dowodowy dokona ich oceny pod kątem przesłanek wynikających z art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej i w formie postanowienia wyrazi, bądź nie wyrazi zgody na umorzenie zaległości w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższej argumentacji, stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe albowiem spełniania obowiązku podatkowego z tytułu zawarcia umowy zamiany nie można rozpatrywać w kategoriach "niesprawiedliwości" społecznej, nawet jeżeli zawarcie umowy ma na celu sprostowanie danych dotyczących faktycznego miejsca zamieszkania.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła dokument. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla wnioskodawczyni. Stosownie do powyższego właściciele trzech pozostałych nieruchomości chcąc uzyskać interpretację indywidualną winni wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowną opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu-do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl