IBPBII/1/436-26/11/AA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 5 stycznia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 10 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny praw majątkowych oraz środków pieniężnych - jest prawidłowe.

W dniu 10 stycznia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny praw majątkowych oraz środków pieniężnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W czerwcu 2010 r. ojciec wnioskodawczyni zaproponował jej darowiznę samochodu osobowego. W celu realizacji darowizny wnioskodawczyni wspólnie z ojcem udała się do salonu samochodowego by dokonać wyboru samochodu. Wnioskodawczyni podpisała z salonem samochodowym umowę przedwstępną na zakup samochodu osobowego za cenę 39.540 zł. Zapłata miała się odbyć w dwóch etapach. Wnioskodawczyni zobowiązała się do zapłaty zaliczki w kwocie 540 zł oraz zapłaty reszty ceny nie później niż w dacie zawarcia umowy ostatecznej w dniu 18 czerwca 2010 r. Ojciec wnioskodawczyni w dniu 10 czerwca 2010 r. przelał na rachunek salonu samochodowego resztę ceny w kwocie 39.000 zł. Wnioskodawczyni samochód osobowy odebrała 18 czerwca 2010 r. Przed dokonaniem rejestracji samochodu ojciec wnioskodawczyni przekazał jej dodatkowo kwotę 1.000 zł na poczet ubezpieczenia samochodu. Po dokonaniu rejestracji pojazdu wnioskodawczyni udała się do urzędu skarbowego w celu zgłoszenia darowizny na formularzu SD-Z2. W urzędzie wnioskodawczyni została poinformowana, że ww. formularz nie zostanie przyjęty, gdyż niezbędne jest dołączenie pisemnego oświadczenia ojca o dokonanej darowiźnie. Ze względu na fakt, iż darowizna nie odbyła się za pośrednictwem osobistego rachunku bankowego wnioskodawczyni winna była złożyć formularz SD-3. Ponadto, wnioskodawczyni uzyskała informację o możliwości zwrócenia się z wnioskiem do Izby Skarbowej w celu uzyskania pisemnej interpretacji prawidłowego stosowania zwolnienia otrzymanej darowizny. We wrześniu 2010 r. wnioskodawczy złożyła wniosek w celu uzyskania pisemnej interpretacji zastosowania ulgi w podatku od spadków i darowizn, jednakże wniosek pozostawiono bez rozpatrzenia. Wnioskodawczyni w przeświadczeniu upływu sześciomiesięcznego terminu do zgłoszenia otrzymanej darowizny w dniu 8 grudnia 2010 r. złożyła w urzędzie skarbowym deklarację SD-Z2, w której przedmiotową darowiznę w łącznej kwocie 39.000 zł ujęła w poz. 80 formularza, jako darowiznę środków pieniężnych. Po uzyskaniu nowych informacji, wnioskodawczyni uznała, że błędnie określiła przedmiot darowizny. Zdaniem wnioskodawczyni zamiarem darczyńcy jak i obdarowanego było zawarcie umowy darowizny samochodu. W wyniku dokonanych czynności, w których stroną zawartych umów związanych z zakupem samochodu osobowego nie był ojciec wnioskodawczyni ale w każdym przypadku wnioskodawczyni - nie doszło do realizacji zamierzonej umowy. Ojciec wnioskodawczyni nigdy nie był właścicielem przedmiotowego samochodu, zatem nie mógł go darować wnioskodawczyni. Jednakże przedmiotem darowizny nie były również środki pieniężne bowiem nigdy wnioskodawczyni nimi nie dysponowała. W wyniku umowy przedwstępnej wnioskodawczyni zaciągnęła zobowiązanie do zakupu samochodu na określonych warunkach i za określoną cenę, a ojciec wnioskodawczyni za jej zgodą zobowiązanie to wykonał. W związku z powyższym, w wyniku dokonanych czynności faktycznych doszło do darowizny praw majątkowych w postaci spłaty zobowiązania ciążącego na wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni dokonała korekty zgłoszenia SD-Z2, w której w miejsce darowizny środków pieniężnych ujęła darowiznę praw majątkowych. Pozostała część darowizny jest darowizną środków pieniężnych przekazanych gotówką do rąk obdarowanego w kwocie 1.000 zł. Końcowo wnioskodawczyni oświadczyła, iż w ciągu ostatnich pięciu lat nie otrzymała żadnej innej darowizny od swojego ojca.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przedmiotowa darowizna podlega zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem wnioskodawczyni otrzymana darowizna w części odpowiadającej nabyciu praw majątkowych jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn na mocy art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. W myśl tego podatku zwolnione jest nabycie w drodze darowizny praw majątkowych przez zstępnych. Warunkiem tego zwolnienia jest zgłoszenie nabycia w ciągu sześciu miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego. Przedmiotowa umowa darowizny została zawarta bez zachowania przewidzianej prawem formy aktu notarialnego. W tym przypadku obowiązek podatkowy, na mocy art. 6 ust. 1 pkt 6, powstał z chwilą spełnienia świadczenia, tj. w dniu 10 czerwca 2010 r. Wnioskodawczyni zgłosiła nabycie darowizny na druku ZD-Z2 w dniu 8 grudnia 2010 r. z zachowaniem 6 miesięcznego terminu.

Pozostała część darowizny przekazanej gotówką w kwocie 1.000 zł jest opodatkowana na zasadach ogólnych, gdyż nie została przekazana na rachunek bankowy wnioskodawczyni. Jednak ze względu na nie przekroczenie kwoty wolnej od podatku, darowizna ta nie rodzi obowiązku zapłaty podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem darowizny.

Przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna", a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Z kolei instytucja zwolnienia z długu, która została uregulowana w części ogólnej zobowiązań nie stanowi typu umowy. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem, a dłużnikiem. Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 Kodeksu cywilnego. Zaznaczyć przy tym należy, że nie każde nieodpłatne zwolnienie z długu będzie dokonane na podstawie umowy darowizny. Zakwalifikowanie czynności nieodpłatnego zwolnienia z długu do konkretnego rodzaju umowy zależy od szczegółowego stanu faktycznego i postanowień tej umowy. Może być ono bowiem uzależnione od spełnienia określonych przesłanek lub stanowić część szerszego porozumienia lub ugody.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż wnioskodawczyni zawarła umowę przedwstępną z salonem samochodowym na zakup samochodu osobowego za cenę 39.540 zł. Zapłata miała się odbyć w dwóch etapach. Wnioskodawczyni zobowiązała się do zapłaty zaliczki w kwocie 540 zł oraz zapłaty reszty ceny nie później niż w dacie zawarcia umowy ostatecznej w dniu 18 czerwca 2010 r. Ojciec wnioskodawczyni w dniu 10 czerwca 2010 r. przelał bezpośrednio na rachunek salonu samochodowego resztę ceny w kwocie 39.000 zł oraz przekazał wnioskodawczyni w formie gotówki kwotę 1.000 zł na poczet ubezpieczenia samochodu. W wyniku umowy przedwstępnej wnioskodawczyni zaciągnęła zobowiązanie w salonie samochodowym na zakup samochodu osobowego na określonych warunkach i za określoną cenę. Ojciec wnioskodawczyni za jej zgodą zobowiązanie to wykonał.

W związku z powyższym, w wyniku dokonanych czynności, doszło do darowizny praw majątkowych w postaci spłaty zobowiązania ciążącego na wnioskodawczyni z tytułu zawarcia umowy kupna samochodu.

Pozostała część darowizny jest darowizną środków pieniężnych przekazanych gotówką do rąk obdarowanej w kwocie 1.000 zł.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy (a nie art. 6 ust. 1 pkt 6 - jak podaje wnioskodawczyni) przy nabyciu w drodze darowizny powstaje on z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

W przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstał, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia, tj. z chwilą gdy ojciec wnioskodawczyni w dniu 10 czerwca 2010 r. przelał na rachunek salonu samochodowego resztę ceny samochodu w kwocie 39.000 zł oraz z chwilą przekazania darowizny w formie środków pieniężnych.

Należy się zgodzić z wnioskodawczynią, iż przedmiotem darowizny nie były środki pieniężne a prawa majątkowe w postaci spłaty zobowiązania wnioskodawczyni wobec salonu samochodowego w wysokości 39.000 zł. Zatem w momencie spłaty przez ojca wnioskodawczyni pozostałej części ceny za zakupiony przez wnioskodawczynię samochód osobowy, nastąpiła darowizna prawa majątkowego w postaci zwolnienia z długu na rzecz obdarowanej za jej zgodą. Zawarcie przedmiotowej umowy darowizny skutkuje zwolnieniem obdarowanej z długu zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego.

Sumując powyższe należy stwierdzić, iż przedmiotowa darowizna praw majątkowych w celu zwolnienia z długu obdarowanej, podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, pod warunkiem spełnienia przez wnioskodawczynię warunków określonych w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W sytuacji gdyby warunki, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie zostały spełnione, to umowa darowizny podlegałaby opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Natomiast pozostała część darowizny w kwocie 1.000 zł przekazana przez ojca wnioskodawczyni w formie gotówki, jako że nie przekroczyła kwoty wolnej od podatku - 9.637 zł określonej dla I grupy podatkowej, nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawczyni należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.