IBPBII/1/436-223/09/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 18 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie m.in. skutków podatkowych umowy przeniesienia własności udziałów w spółce, zawartej w celu zwolnienia się ze zobowiązania do spłaty pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 18 sierpnia 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie m.in. skutków podatkowych umowy przeniesienia własności udziałów w spółce, zawartej w celu zwolnienia się ze zobowiązania do spłaty pożyczki.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka z o.o.) w dniu 29 lipca 2009 r. jako pożyczkodawca zawarł z dwoma osobami fizycznymi umowę pożyczki pieniężnej w kwocie 5.555.000,00 zł. Zgodnie z treścią umowy pożyczkobiorca zobowiązany jest do zwrotu całości pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem w terminie do 1 grudnia 2009 r. W celu zabezpieczenia zwrotu pożyczki strony zawrą, po uzyskaniu wymaganej zgody Zgromadzenia Wspólników, umowę ustanowienia zastawu rejestrowego na stanowiących własność pożyczkobiorcy 1530 udziałach w Spółce z o.o. X. Niniejsza umowa będzie przewidywała możliwość zaspokojenia się przez wnioskodawcę poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu.

W przypadku braku zwrotu przez pożyczkobiorcę pożyczki w terminie określonym w umowie pożyczki wnioskodawca zamierza:

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w świetle dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) ewentualna czynność przeniesienia własności na rzecz wnioskodawcy udziałów w Spółce z o.o. X. w celu zwolnienia się z zobowiązania do spłaty pożyczki wraz z oprocentowaniem podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a jeśli tak, to w jakiej wysokości.

Zdaniem wnioskodawcy, zasadą w prawie zobowiązań jest, że dłużnik (pożyczkobiorca) winien wykonać zobowiązanie poprzez spełnienie świadczenia zgodnie z treścią zobowiązania, to jest poprzez zwrot pożyczki wraz z ewentualnymi odsetkami, zaś wierzyciel nie jest zobowiązany do przyjęcia innego świadczenia. Dopuszczalna jest jednakże zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego zmiana przedmiotu świadczenia, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie (datio in solutum). W takim wypadku zobowiązanie pierwotne wygasa. Ustawodawca, uwzględniając obowiązującą zasadę swobody umów, dopuścił możliwość świadczenia w miejsce wypełnienia, prowadzącego do wygaśnięcia zobowiązania z zaspokojeniem wierzyciela.

W opinii wnioskodawcy, wygaśnięcie zobowiązania ma miejsce wówczas, gdy między stronami zawarta zostaje odpłatna umowa rozporządzająca, na mocy której dłużnik spełnia świadczenie inne niż określone treścią zobowiązania, byleby jego spełnienie nastąpiło w chwili zawarcia umowy, zaś wierzyciel przyjął to świadczenie. Konsekwencją świadczenia w miejsce wypełnienia zobowiązania jest wygaśnięcie tego zobowiązania, jednak konieczne jest uprzednie realne spełnienie wtórnego świadczenia. Wobec powyższego, w szczególności mając na względzie, że katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty, a czynność przeniesienia własności udziałów innej spółki w celu zwolnienia się ze zobowiązania do spłaty pożyczki wraz z oprocentowaniem (datio in solutum) nie została w nim wymieniona w sposób wyraźny oznacza, że zawarcie przedmiotowej umowy pomiędzy wnioskodawcą a pożyczkobiorcą nie będzie rodziło obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca wskazał, iż w przypadku datio in solutum istnieje jednolita praktyka organów podatkowych, które traktują tę instytucję jako niepodlegąjącą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i powołał się na:

* interpretacje indywidualne wydane przez:

* decyzję w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 18 stycznia 2006 r. Znak: 1401/FL.4307/14a-18/05/JL.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź wyłącznie na pytanie drugie wniosku. W pozostałym zakresie objętym wnioskiem organ podatkowy rozstrzygnął w odrębnej interpretacji.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.), zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca działając jako pożyczkodawca zawarł umowę pożyczki pieniężnej. W celu zabezpieczenia zwrotu pożyczki wnioskodawca zamierza również zawrzeć z pożyczkobiorcą umowę opartą na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum). Na mocy tej umowy pożyczkobiorca zamiast zwrotu kwoty pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem przeniósłby na wnioskodawcę własność udziałów w spółce kapitałowej. W wyniku zawarcia przedmiotowej umowy zobowiązanie pożyczkobiorcy wobec wnioskodawcy do zwrotu pożyczki wraz z odsetkami wygaśnie.

W związku z powyższym, wyjaśnia się, że planowana przez wnioskodawcę umowa przeniesienia własności, mająca być zawarta w formie datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania), jest formą umowy uregulowaną w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Wobec powyższego, wyjaśnia się, że umowa przeniesienia na wnioskodawcę własności udziałów w spółce kapitałowej, w celu zwolnienia się dłużnika wnioskodawcy ze zobowiązania do spłaty pożyczki wraz z oprocentowaniem, jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ww. ustawy, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec tego, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę interpretacji i decyzji organów podatkowych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.