IBPBII/1/436-201/09/MZ - Opodatkowanie w Polsce otrzymanego spadku z Niemiec.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 20 lipca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 24 lipca 2009 r.), uzupełnionym w dniu 30 września 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zasad opodatkowania spadku otrzymanego z zagranicy - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 lipca 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zasad opodatkowania spadku otrzymanego z zagranicy.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 17 września 2009 r. Znak: IBPB II/1/436-201/09/MZ wezwano wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 30 września 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni posiada obywatelstwo polskie i niemieckie. Przez ostatnie 14 lat mieszka w Polsce i pobiera emerytury: niemiecką i polską. Odziedziczyła spadek po ciotce zmarłej w Niemczech. W tamtejszym urzędzie skarbowym wnioskodawczyni zapłaciła z góry podatek. Pozostała część spadku przekazywana jest aktualnie w kilku transzach na rachunek bankowy w Polsce. W skład masy spadkowej wchodzą akcje, terminowe lokaty bankowe i fundusze inwestycyjne o różnych terminach ich likwidacji.

W uzupełnieniu wniosku, wnioskodawczyni doprecyzowała, iż Sąd w Niemczech w dniu 11 kwietnia 2008 r. stwierdził nabycie spadku przez 8 obywateli polskich oraz 1 obywatela niemieckiego. Za wyjątkiem akcji, pozostałe przedmioty spadku miały różne terminy ich spieniężenia. Po sprzedaży akcji przez osobę upoważnioną na terenie Niemiec został zapłacony podatek przez wszystkich spadkobierców. Wnioskodawczyni zapłaciła 17 % podatku od całości swojego spadku. Pozostałą część spadku przypadającą na wnioskodawczynię przekazano jej w kilku transzach na rachunek bankowy w Polsce. Ostatnie terminy likwidacji masy spadkowej przypadają na wrzesień 2009 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy będąc obywatelką Niemiec, wnioskodawczyni musi również opłacić podatek od spadków i darowizn w Polsce a wysokość tego podatku liczyć:

Zdaniem wnioskodawczyni, nie powinna płacić podwójnego podatku od spadków i darowizn. W ocenie wnioskodawczyni jest to niesprawiedliwe i krzywdzące. Od spadku w Niemczech zapłaciła podatek w wysokości 17% a z informacji uzyskanych w urzędzie skarbowym, w Polsce miałaby uiścić następne 12%, czyli w sumie 29%. Według wnioskodawczyni, wydaje się to podwójnym opodatkowaniem niezgodnym z prawem Unii Europejskiej. Ponieważ wartość spadku liczona była w dniu śmierci ciotki z uwzględnieniem cen akcji w okresie hossy, podatek w Niemczech policzono od ilości Euro wyższej od faktycznie uzyskanej po sprzedaży akcji a tym samym na konto w Polsce wpływają niższe sumy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

W myśl przepisu art. 922 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Na spadek składa się ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Określenie spadku następuje w drodze zastosowania czterech kryteriów: prawa i obowiązki mają charakter cywilnoprawny, majątkowy, nie są ściśle związane z osobą zmarłego, nie przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy osoby te są spadkobiercami. Przedmiotem spadku mogą być prawa rzeczowe jak również prawa wynikające m.in. z umów czy też zobowiązań.

W myśl art. 924 Kodeksu spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem podlegającym przepisom prawa spadkowego. Natomiast spadek nabywa się na podstawie ustawy lub z testamentu (art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego). Dziedziczenie testamentowe polega na tym, że spadkobiercą staje się osoba lub osoby wskazane w testamencie, które przejmują prawa i obowiązki zmarłego (spadek). Natomiast dziedziczenie ustawowe występuje wtedy, gdy spadkodawca nie zostawił testamentu, albo gdy testament nie reguluje losów całości majątku spadkodawcy (wtedy dziedziczenie ustawowe dotyczy tej właśnie części). W takiej sytuacji spadkobiercą lub spadkobiercami są osoby powołane w kolejności do spadku z mocy ustawy - Kodeks cywilny. Zasady dziedziczenia ustawowego uregulowane są w art. 931-940 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli jednak nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia (art. 6 ust. 4 ww. ustawy) i ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (art. 5 ww. ustawy).

W świetle powyższych przepisów należy stwierdzić, iż co do zasady opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednakże w art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn ustawodawca przewidział wyjątek od tej zasad.

Stosownie do art. 2 ww. ustawy nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z powyższym w sytuacji nabycia w spadku przedmiotów lub praw majątkowych znajdujących się lub wykonywanych za granicą, czynnikiem decydującym o podleganiu ustawie o podatku od spadków i darowizn jest posiadanie przez spadkobiercę obywatelstwa polskiego lub stałego miejsca pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w chwili otwarcia spadku. Zatem spadkobierca, który w chwili otwarciu spadku był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn od nabytej własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz od nabytej własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą.

Jak wynika z art. 45 Kodeksu cywilnego, rzeczami są tylko przedmioty materialne. Kategorie rzeczy są bardzo zróżnicowane, dlatego można dokonać wielu ich podziałów opierając się o różne kryteria. Jednym z tych kryteriów może być podział na rzeczy ruchome i nieruchomości. W świetle prawa cywilnego pieniądze mieszczą się w kategorii rzeczy ruchomych.

Stosownie do przepisów art. 2 umowy zawartej między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku podpisanej w Berlinie w dniu 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90) ww. umowa dotyczy podatków od dochodu i od majątku, bez względu na sposób ich poboru, które pobiera się na rzecz Umawiającego się Państwa lub jego jednostek terytorialnych. Za podatki od dochodu i od majątku uważa się wszystkie podatki, które pobiera się od całego dochodu, od całego majątku albo od części dochodu lub majątku, włączając podatki od zysku z przeniesienia własności majątku ruchomego lub nieruchomego, podatki od ogólnych kwot wynagrodzeń wypłacanych przez przedsiębiorstwa, jak również podatki od przyrostu majątku.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 ww. umowy do aktualnie istniejących podatków, których dotyczy umowa, należą w szczególności:

w Republice Federalnej Niemiec:

w tym domiary pobierane od każdego z tych podatków (zwane dalej "podatkiem niemieckim");

w Rzeczypospolitej Polskiej:

Wobec powyższego umowa ta dotyczy wyłącznie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, co oznacza, że ma ona zastosowanie w Polsce jedynie do podatków dochodowych, tj. podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych. W powołanej umowie nie został natomiast wymieniony podatek od spadków i darowizn, który jest wprawdzie podatkiem majątkowym, ale uiszczanym nie od zysków majątkowych.

Jak wynika z powyższego, przepisy ww. umowy nie mają zastosowania do nabytego spadku, zatem zapłacenie w Niemczech określonej kwoty podatku od spadku oraz innych kosztów związanych z nabyciem majątku od spadkodawcy zgodnie z prawem niemieckim, nie zwalnia od uiszczenia należnego podatku według prawa polskiego.

Z uwagi na powyższe wysokość podatku od spadków i darowizn dla wnioskodawczyni, która w chwili otwarcia spadku oprócz obywatelstwa niemieckiego posiadała również obywatelstwo polskie zostanie ustalona w oparciu o przepisy art. 9 i 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn z uwzględnieniem ulg i zwolnień przewidzianych ustawą.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych w Niemczech rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Do długów i ciężarów zalicza się również koszty ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów oraz poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków - art. 7 ust. 3 ustawy.

Konstrukcja art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazuje zatem, że w każdym wypadku podstawą opodatkowania jest czysta wartość przedmiotu opodatkowania. Kolejne przepisy tegoż artykułu potwierdzają jedynie, że ustawa ustanawia wszelkie możliwości zaliczenia do ciężarów i długów takich należności, które spadkobierca poniósł lub zobowiązany będzie ponieść. Dokonane wyliczenia nie mają zatem charakteru zamkniętego i nie ograniczają możliwości potrąceń w szerszym zakresie np. uwzględniając zapłacony w innym państwie podatek od nabycia spadku.

Natomiast w celu wyliczenia podstawy opodatkowania należy zastosować regulacje określone w art. 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych - w wysokości tych wkładów. Ustalając wartość rynkową należy ją - na podstawie art. 8 ust. 3 tejże ustawy - określać na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

W myśl art. 8 ust. 4 ww. ustawy, jeżeli nabywca nie podał wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych lub wartość podana przez nabywcę według oceny naczelnika urzędu skarbowego nie odpowiada ich wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do określenia wartości rzeczy i praw lub podwyższenia tej wartości w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca.

Przy czym podkreślić należy, iż jak wynika z treści art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych ustala się według cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. W przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstał z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądu o nabyciu spadku przez wnioskodawczynię, wobec czego wartość masy spadkowej zostanie ustalona według cen rynkowych obowiązujących w dniu uprawomocnienia się tego orzeczenia.

Łączna wartość przedmiotu spadku z dnia powstania obowiązku podatkowego stanowi zatem podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn i podatek jest naliczany od tej wartości.

Z uwagi na fakt, iż wnioskodawczyni nabyła spadek o wartości liczonej w walucie obcej (Euro), wartość tę należy przeliczyć na PLN według kursu średniego Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z powyższym, podatek, który został zapłacony przez wnioskodawczynię w Niemczech z tytułu tamtejszego nabycia spadku nie zwalnia jej od zapłacenia podatku od spadków i darowizn w Polsce. Podatek zapłacony zgodnie z przepisami prawa w Niemczech jako ciężar nabytego spadku podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w Polsce.

Wobec tego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.