IBPBII/1/436-19/09/MZ - Brak obowiązku zapłaty PCC w przypadku zamiany pożyczkodawcy na skutek przejęcia wierzytelności przez nowego udziałowca z jednoczesnym ustaleniem nowych warunków spłaty, w przypadku jej wcześniejszej spłaty.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki..., przedstawione we wniosku z dnia 16 stycznia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 19 stycznia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy przeniesienia wierzytelności oraz ustalenia nowych warunków spłaty pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 19 stycznia 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy przeniesienia wierzytelności oraz ustalenia nowych warunków spłaty pożyczki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Spółka z o.o.) w latach 2004 i 2007 zawierał umowy pożyczek ze swoimi udziałowcami z Niemiec i Francji. W momencie otrzymania pożyczek wnioskodawca naliczał i odprowadzał podatek od czynności cywilnoprawnych. Pożyczki były udzielone w euro i dolarach amerykańskich. Pod koniec 2008 r. wszystkie udziały zagranicznych wspólników wnioskodawcy zostały wykupione przez nowego, polskiego udziałowca, który jednocześnie nabył wierzytelności z tytułu ww. pożyczek w trybie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, tj. poprzez ich zapłatę w ww. walutach, co skutkowało jedynie zmianą wierzyciela w ciągle obowiązujących umowach pożyczek. W księgach wnioskodawcy pożyczki zostały przeliczone i zaksięgowane w złotych polskich. Po nabyciu udziałów i powyższych wierzytelności z nowym wspólnikiem zostało zawarte porozumienie, na mocy którego dokonano przewalutowania pożyczek z kwot w walutach obcych na złote po kursie wynegocjowanym przez nowego wspólnika z bankiem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zmiana wierzyciela (pożyczkodawcy) przy jednoczesnym przewalutowaniu pożyczek z euro i dolarów amerykańskich na złote oraz ustaleniu nowych warunków spłaty będzie skutkować powstaniem dla wnioskodawcy obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem wnioskodawcy, nie jest to nowa umowa pożyczki tylko pożyczka już istniejąca, od której podatek od czynności cywilnoprawnych był już zapłacony. Nastąpiła jedynie zamiana pożyczkodawcy na skutek przejęcia tej wierzytelności przez nowego udziałowca z jednoczesnym ustaleniem nowych warunków spłaty. W związku z opisanym stanem faktycznym wnioskodawca uważa, iż nie powstał obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r., zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Jak wskazano powyżej, przepis art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności, których dokonanie powodować będzie konieczność zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeśli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Instytucję przeniesienia (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przeniesienie wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy przeniesienia wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że samo przeniesienie nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jego realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę przeniesienia może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa przeniesienia jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie np. umowy sprzedaży lub umowy zamiany.

Zgodnie z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod rygorem nieważności wyrażona na piśmie.

Na podstawie art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r., w przypadku umowy spółki kapitałowej za zmianę umowy uważa się wniesienie lub podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika (akcjonariusza) oraz dopłaty.

Stosownie do art. 1 ust. 5 pkt 2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r., umowa spółki kapitałowej oraz jej zmiana podlega podatkowi, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się:

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że nowy, polski udziałowiec wnioskodawcy nabył od jego zagranicznych wspólników wierzytelności z tytułu otrzymanych wcześniej przez wnioskodawcę pożyczek, dokonał zapłaty tych wierzytelności oraz wstąpił w obowiązki pożyczkodawców. Po nabyciu wierzytelności, na mocy zawartego porozumienia dokonano przewalutowania kwot pożyczek z walut obcych na złote oraz ustalono nowe warunki spłaty.

Wobec powyższego należy wyjaśnić, że jeżeli opisane we wniosku czynności, związane ze zmianą wierzyciela, w rzeczywistości stanowią tylko elementy umowy nienazwanej, której nie można zaklasyfikować do którejkolwiek z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wówczas umowa w ogóle nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Natomiast jeżeli zawarta umowa nosi znamiona umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wówczas czynności te generalnie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, moment dokonania czynności cywilnoprawnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.