IBPBII/1/436-179/13/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 lipca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 8 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia służebności mieszkania - jest prawidłowe.

W dniu 8 lipca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia służebności mieszkania.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Z.G.- współwłaścicielka nieruchomości utworzonej z działek nr 136/13, 136/14 i 136/12, władająca wyłącznie działką nr 136/14, zabudowaną małym, starym domem, nadającym się do generalnego remontu, w 2009 r. wyraziła zgodę swojej córce (D.S.) i zięciowi (W.S) na rozbudowę tego domu. W tym celu, wraz z pozostałymi współwłaścicielami tej nieruchomości, uzyskała decyzją administracyjną pozwolenie na budowę dla zamierzenia budowlanego rozbudowy tego budynku mieszkalnego, ze zmianą sposobu użytkowania poddasza na cele mieszkalne, wraz z rozbudową instalacji wewnętrznych, które zostało wydane dla niej oraz dla T.G. i E.G. (pozostałych współwłaścicieli).

W kwietniu 2010 r. została zniesiona współwłasność powyższej nieruchomości, w ten sposób, że Z.G. otrzymała na wyłączną własność nieruchomość utworzoną z działki nr 136/14 i jednocześnie przeniosła na D.S. oraz T.G. i E.G. powyższą decyzję udzielającą pozwolenia na przebudowę domu.

D.i W. małżonkowie S. przeprowadzili znaczną rozbudowę domu, w oparciu o środki pochodzące z kredytu bankowego udzielonego im oraz Z.G. i jej mężowi Zb.G. Od początku środki na spłatę kredytu pochodziły z majątku wspólnego małżonków D.S. i W.S. - co wynika z pisma Banku, w którym stwierdzono, że spłata dokonywana jest z ich rachunku bankowego i co potwierdza właścicielka nieruchomości.

W wyniku powyższej rozbudowy na nieruchomości stanowiącej działkę nr 136/14, stanowiącej już własność Z.G., powstał dom o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki.

Wobec tego Z.G. zażądała od córki D.S i zięcia W.S., aby nabyli oni własność działki nr 136/14 za odpowiednim wynagrodzeniem - zgodnie z art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego. Życzeniem Z.G. jest, aby wynagrodzenie to nie zostało wypłacone w pieniądzu, lecz by polegało na ustanowieniu - na rzecz Z.G. i jej męża Zb. G. - osobistej dożywotniej służebności mieszkania w tym domu jednorodzinnym, na co D.S. i W.S. wyrazili zgodę.

W związku z powyższym ma zostać podpisana w formie aktu notarialnego umowa, w oparciu o art. 231 Kodeksu cywilnego, przeniesienia własności nieruchomości stanowiącej działkę nr 136/14, zabudowanej budynkiem mieszkalnym rozbudowanym w sposób wyżej opisany, przez Z.G. na rzecz córki D.S. i jej męża W.S. - w zamian za wynagrodzenie za grunt, polegające na ustanowieniu dożywotniej, osobistej służebności mieszkania w tym budynku na rzecz obecnej właścicielki Z.G. i jej męża Zb.G.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabycie prawa majątkowego, tytułem ustanowienia przez córkę i zięcia na rzecz męża dotychczasowej właścicielki (matki i teściowej) osobistej, dożywotniej służebności mieszkania, jako wynagrodzenia za przeniesienie przez jego żonę własności nieruchomości na ustanawiających w oparciu o art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego podlega podatkowi od spadków i i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie prawa majątkowego, tytułem ustanowienia przez córkę i zięcia na rzecz Wnioskodawcy - męża dotychczasowej właścicielki, osobistej dożywotniej służebności mieszkania, jako wynagrodzenia za przeniesienie przez jego żonę własności nieruchomości na ustanawiających, nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, gdyż nie jest wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w szczególności nie jest to nieodpłatna służebność, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 6 tej ustawy.

W ocenie Wnioskodawcy, ustanowienie osobistej dożywotniej służebności mieszkania na rzecz męża osoby przenoszącej własność, jako wynagrodzenie za przeniesienie własności nieruchomości jest jedynie elementem umowy realizowanej na podstawie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego, a nie odrębną czynnością prawną (jest jej immanentną częścią).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 2 tejże ustawy zakresem przedmiotowym objęte jest także nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Uwzględniając powyższe, podkreślić należy, iż ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera zamknięty katalog zdarzeń objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają zdarzenia wymienione w przytoczonych przepisach art. 1 i art. 2 ustawy.

Z treści wniosku wynika, że planowane jest zawarcie w formie aktu notarialnego umowy przeniesienia własności nieruchomości stanowiącej działkę, zabudowaną budynkiem mieszkalnym, przez żonę Wnioskodawcy na rzecz córki i jej męża - w zamian za wynagrodzenie za grunt, polegające na ustanowieniu dożywotniej, osobistej służebności mieszkania w tym budynku na rzecz dotychczasowej właścicielki i jej męża - Wnioskodawcy. Przeniesienie własności ma nastąpić w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego.

Stosownie do art. 231 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem.

Z kolei na podstawie art. 231 § 2 ww. ustawy właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że jak już wspomniano powyżej, ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera zamknięty katalog zdarzeń objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu tym podatkiem nie podlegają zdarzenia prawne nie wymienione w przytoczonych wyżej przepisach art. 1 i art. 2 ustawy.

W przedmiotowej sprawie ustanowienie dożywotniej służebności mieszkania nie jest czynnością samoistną, ale wynagrodzeniem stanowiącym element konieczny umowy przeniesienia własności nieruchomości na podstawie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego.

Realizowane w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego przeniesienie własności następuje za "odpowiednim wynagrodzeniem" za grunt. Tym wynagrodzeniem jest ustanowienie służebności dożywotniej mieszkania. Tym samym służebność nie jest ustanawiana nieodpłatnie. Nie jest jednak koniecznym, by wynagrodzenie zawsze było wyrażone w pieniądzu, gdyż na podstawie swobody umów wyrażonej w art. 3531 Kodeksu cywilnego, strony umowy mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się (właściwości) naturze stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony umowy mogą zatem ustalić zamiast rekompensaty finansowej wynagrodzenie rzeczowe lub w formie ustanowienia prawa. W przedmiotowej sprawie - tym wynagrodzeniem jest ustanowienie służebności dożywotniej mieszkania. Tym samym służebność nie jest ustanawiana nieodpłatnie.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że ustanowienie dożywotniej służebności mieszkania będącej konsekwencją umowy przeniesienia własności nieruchomości w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego nie zostało wymienione w ustawowym katalogu ustawy o podatku od spadków i darowizn określonym w art. 1 i art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jako podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, bowiem nie mieści się w katalogu czynności ściśle wymienionych we wskazanym przepisie.

Zatem nabycie prawa majątkowego tytułem ustanowienia przez córkę i zięcia na rzecz męża dotychczasowej właścicielki nieruchomości osobistej, dożywotniej służebności mieszkania jako wynagrodzenie za przeniesienie przez żonę Wnioskodawcy własności nieruchomości na ustanawiających służebność nie podlega podatkowi od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.