IBPBII/1/436-171/14/ASZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 21 maja 2014 r. (data wpływu do Biura - 26 maja 2014 r.),o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia akcji własnych w celu ich umorzenia - jest prawidłowe.

W dniu 26 maja 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia akcji własnych w celu ich umorzenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka akcyjna) jest własnością 3 innych spółek akcyjnych. W ramach istniejącej grupy kapitałowej planowane jest zintegrowanie działalności poprzez bądź przejęcie Wnioskodawcy przez jednego z większościowych obecnie akcjonariuszy (połączenie przez przejęcie) bądź poprzez stworzenie w przyszłości podatkowej grupy kapitałowej (dalej: PGK). W związku z powyższym, w ramach działań zmierzających do połączenia (bądź ewentualnego spełnienia koniecznych warunków utworzenia i funkcjonowania PGK), akcjonariusze mniejszościowi Wnioskodawcy zamierzają przenieść na jego rzecz posiadane przez siebie akcje w celu umorzenia za wynagrodzeniem lub bez wynagrodzenia (umorzenie dobrowolne akcji). Statut Wnioskodawcy zawierać będzie postanowienia o dopuszczalności umorzenia akcji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabycie akcji w celu umorzenia (tzw. umorzenie dobrowolne) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie akcji własnych w celu umorzenia za wynagrodzeniem jak i bez wynagrodzenia, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że umorzenie akcji polega na ich prawnym unicestwieniu, tzn. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikającym z akcji. Zasady umarzania akcji zawarte są w przepisach Kodeksu spółek handlowych. Umorzenie może być przeprowadzone za zgodą akcjonariusza, w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe).

W ramach transakcji umorzenia akcji Wnioskodawca nabędzie część własnych akcji od akcjonariusza w celu ich umorzenia. Zgodnie z treścią uchwały akcje podlegające umorzeniu zostaną w tym celu przeniesione na Wnioskodawcę. W zamian za otrzymane akcje Wnioskodawca będzie lub nie będzie zobowiązany do wypłaty na rzecz akcjonariusza wynagrodzenia.

Wnioskodawca, przywołując treść art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazał, iż przedmiotowy katalog czynności jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać jedynie czynności cywilnoprawne w nim wymienione. Katalog ten nie zawiera w sobie ani czynności umorzenia akcji, ani nabycia/zbycia akcji w celu umorzenia. Jednocześnie, w opinii Wnioskodawcy, czynności nabycia przez Wnioskodawcę własnych akcji w celu ich umorzenia nie można uznać za umowę sprzedaży albo zamiany rzeczy lub praw.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 Kodeksu cywilnego przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych.

Tymczasem w przypadku transakcji nabycia akcji własnych w celu umorzenia nie mamy do czynienia z przeniesieniem praw majątkowych w zamian za zapłatę ceny. Po pierwsze bowiem transakcji tej nie będzie towarzyszyć zapłata ceny na rzecz akcjonariusza (jedynie ewentualne "wynagrodzenie", które to pojęcie nie stanowi pojęcia tożsamego z "ceną"), po drugie celem tej transakcji nie będzie samo zbycie praw majątkowych lecz zmiana struktury właścicielskiej w kapitale akcyjnym Wnioskodawcy nabywającego akcje w celu umorzenia poprzez unicestwienie akcji przysługujących akcjonariuszowi. Nabycie akcji w celu umorzenia nie stanowi zatem umowy sprzedaży, o której mowa w Kodeksie cywilnym, ale całkowicie odrębną od umów sprzedaży/zamiany instytucję prawa spółek. Instytucję posiadającą odmienną podstawę prawną. O ile bowiem w przypadku umorzenia będą stanowić ją łącznie: statut spółki, uchwała zgromadzenia wspólników oraz zgoda akcjonariusza, o tyle w drugim przypadku podstawę zbycia praw stanowi zawarta między sprzedającym oraz kupującym umowa sprzedaży lub zamiany.

Z tego względu, w opinii Wnioskodawcy, nabycie przez spółkę akcyjną akcji własnych od wspólnika w celu ich umorzenia nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na poparcie swego stanowiska Wnioskodawca przywołał interpretacje wydane przez:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2013 r., znak: IPPB2/436-108/13-2/LS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 lipca 2010 r., znak: IBPBII/1/436-83/10/MZ,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 7 listopada 2013 r., znak: IBPBII/1/436-260/13/AA.

Reasumując, w opinii Wnioskodawcy, nabycie przez niego własnych akcji w celu ich umorzenia, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegać opodatkowaniu ww. podatkiem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), w przepisie art. 1 ust. 1 zawiera katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowiąc, że opodatkowaniu tym podatkiem podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu podlegają zatem tylko czynności (umowy) w tym przepisie wymienione. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca (spółka akcyjna) jest własnością 3 innych spółek akcyjnych. W ramach istniejącej grupy kapitałowej planowane jest zintegrowanie działalności poprzez przejęcie Wnioskodawcy przez jednego z większościowych obecnie akcjonariuszy (połączenie przez przejęcie) bądź poprzez stworzenie w przyszłości podatkowej grupy kapitałowej (dalej PGK). W ramach działań zmierzających do połączenia (bądź do ewentualnego spełnienia koniecznych warunków dla utworzenia i funkcjonowania PGK), akcjonariusze mniejszościowi Wnioskodawcy zamierzają przenieść na jego rzecz posiadane przez siebie akcje w celu umorzenia za wynagrodzeniem lub bez wynagrodzenia (umorzenie dobrowolne akcji).

Odnosząc się do tak przedstawionego zagadnienia wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 359 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.) akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut.

Natomiast § 2 ww. przepisu stanowi, że umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy.

W myśl natomiast art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 ww. ustawy przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych.

Z powyższych przepisów wynika, iż cena, obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży, stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego. Cena jest ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz koszty po jego stronie.

Analiza zacytowanych przepisów wskazuje, że pojęcie "ceny" zawarte w art. 535 Kodeksu cywilnego i pojęcie "wynagrodzenia" określone w art. 359 Kodeksu spółek handlowych nie są pojęciami tożsamymi. To z kolei prowadzi do wniosku, że umowa nabycia akcji od akcjonariusza celem ich umorzenia regulowana przepisami art. 359 Kodeksu spółek handlowych nie może zostać uznana za umowę sprzedaży, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego.

W związku z tym nie można uznać, że podlega ona podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Opisanej czynności nie można uznać także za umowę zamiany uregulowaną w art. 603 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią powołanego przepisu przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Z powyższego wynika więc wprost, że czynność wykupu akcji za wynagrodzeniem w celu ich umorzenia nie nosi znamion opisanej w powołanym przepisie czynności prawnej.

W konsekwencji stwierdzić należy, że jeżeli nabycie przez Wnioskodawcę akcji będzie miało miejsce na podstawie art. 359 § 1 Kodeksu spółek handlowych, to czynność ta - bez względu na to czy nabycie akcji nastąpi za wynagrodzeniem czy też bez wynagrodzenia - nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.