IBPBII/1/436-159/09/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 16 czerwca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 29 czerwca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zwrotu spadkobiercy w drodze decyzji administracyjnej wywłaszczonej nieruchomości-jest nieprawidłowe.

W dniu 29 czerwca 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zwrotu spadkobiercy w drodze decyzji administracyjnej wywłaszczonej nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Aktem notarialnym z dnia 13 sierpnia 1974 r. została nabyta na rzecz Skarbu Państwa działka położona w mieście X zabudowana budynkiem mieszkalnym, murowanym, trzypiętrowym, będąca własnością ojca wnioskodawczyni. Nabycia dokonano w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1985 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości. Ojciec wnioskodawczyni zmarł w dniu 16 czerwca 1987 r. Decyzją z dnia 20 stycznia 2009 r. Starosta orzekł o zwrocie ww. nieruchomości na korzyść wnioskodawczyni (spadkobiercy) oraz o zwrocie należności z tytułu zwrotu nieruchomości.

W dniu 8 czerwca 2009 r. aktem notarialnym wnioskodawczyni dokonała sprzedaży nieruchomości (warunkowa sprzedaż pod warunkiem nie wykonania prawa pierwokupu przez Prezydenta Miasta X).

W związku z powyższym w podatku od spadków i darowizn zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku zwrotu wywłaszczonej nieruchomości istnieje obowiązek zapłaty podatku od spadku.

Wnioskodawczyni uważa, iż roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości nie stanowiło przedmiotu spadku, gdyż to wnioskodawczyni osobiście z tego roszczenia skorzystała jako spadkobierczyni. Ponadto wierzytelność dotycząca zwrotu nieruchomości nie wchodziła w skład spadku, zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Roszczenie o zwrot nieruchomości jest prawem majątkowym.

W myśl art. 922 § 2 ww. ustawy nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jego indywidualną sytuację, np. roszczenie alimentacyjne, czy uprawnienie do renty.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 k.c.).

Opisana we wniosku nieruchomość położona w mieście X została nabyta na rzecz Skarbu Państwa aktem notarialnym z dnia 13 sierpnia 1974 r. w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1985 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości. Decyzją z dnia 20 stycznia 2009 r. Starosta orzekł o zwrocie ww. nieruchomości na korzyść wnioskodawczyni (spadkobiercy) oraz o zwrocie należności z tytułu zwrotu nieruchomości.

Zatem z powyższego wynika, że wnioskodawczyni nabyła w drodze spadku po zmarłym w 1987 r. ojcu prawo majątkowe w postaci roszczenia o zwrot przedmiotowej nieruchomości. Roszczenie o zwrot nieruchomości jest prawem majątkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Następcy prawni osoby wywłaszczonej uzyskują przysługujące jej prawo majątkowe w tym zakresie na zasadzie sukcesji uniwersalnej wynikającej z zapisu art. 922 § 1 k.c. Zatem, jeżeli wnioskodawczyni będącej spadkobiercą przysługiwało roszczenie o odzyskanie nieruchomości (klasyfikowane jako prawo majątkowe), to ciążył na niej obowiązek złożenia zeznania podatkowego o nabyciu praw do spadku.

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Podstawę opodatkowania - zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jak z powyższych przepisów wynika, wnioskodawczyni z chwila uprawomocnienia się orzeczenia sądu o nabyciu spadku po zmarłym w 1987 r. ojcu, była zobowiązana do złożenia zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Zgodnie z art. 21 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) zobowiązanie podatkowe powstaje więc z dniem:

W myśl art. 21 § 2 tej ustawy jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

Stosownie do art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast, gdy podatnik:

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż roszczenie o zwrot wywłaszczonej na podstawie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1985 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości jako prawo majątkowe podlegało ustawie o podatku od spadków i darowizn. Dlatego na wnioskodawczyni ciążył obowiązek złożenia zeznania podatkowego z tytułu nabycia praw do roszczenia. Ponieważ z wniosku nie wynika kiedy powstał obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przez wnioskodawczynię spadku po zmarłym w 1987 r. ojcu (kiedy uprawomocniło się postanowienie sądu o nabyciu spadku) należy stwierdzić, że jeżeli obowiązek podatkowy powstał do dnia 31 grudnia 2003 r. to zobowiązanie podatkowe w myśl powołanych wyżej przepisów Ordynacji podatkowej uległo przedawnieniu z dniem 31 grudnia 2008 r.

Ponadto należy wskazać, iż w związku ze zwrotem przedmiotowej nieruchomości w drodze decyzji administracyjnej Starosty, wnioskodawczyni nie jest obowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn.

Wobec tego stanowisko wnioskodawczyni, iż roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości nie stanowiło przedmiotu spadku, gdyż to wnioskodawczyni osobiście z tego roszczenia skorzystała jako spadkobierczyni jak również, że wierzytelność dotycząca zwrotu nieruchomości nie wchodziła w skład spadku, zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadku należało uznać za nieprawidłowe.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że w przedmiocie pytania dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych w dniu 10 sierpnia 2009 r. została wydana interpretacja indywidualna. W związku z dołączeniem do wniosku kserokopii dokumentów należy zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.