IBPBII/1/436-158/09/MZ - Opodatkowanie PCC przelewu wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 19 czerwca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 25 czerwca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 25 czerwca 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Przedmiotem działalności wnioskodawcy jest sprzedaż energii cieplnej. W dniu 10 czerwca 2009 r. wnioskodawca nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności od Spółki X (zbywca) wierzytelność jaka przysługuje zbywcy od dłużnika - Spółki Y z tytułu udzielonej pożyczki. Umowa została sporządzona w oparciu o art. 509, 510, 511 Kodeksu cywilnego. Zbywca sprzedaje wierzytelność własną. Wnioskodawca sprzedaje energię cieplną Spółce X, w związku z czym swoje zobowiązanie z tytułu zakupu wierzytelności zamierza uregulować poprzez wzajemną kompensatę. Natomiast należność od dłużnika - Spółki Y, z którym wnioskodawca również prowadzi transakcje handlowe (kupuje materiały i towary), wyegzekwuje także poprzez wzajemne potrącenia. Wnioskodawca zakupił wierzytelność w cenie równej wartości nominalnej tj. 100.000 zł. Wraz z wierzytelnością cedent (Spółka X) przenosi na cesjonariusza (wnioskodawcę) prawo do odsetek za zwłokę przysługujących mu od dłużnika. Zarówno cesjonariusz jak i cedent są podatnikami podatku od towarów i usług. Zakup wierzytelności następuje w celu ich odzyskania we własnym zakresie oraz kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań pomiędzy kontrahentami, tj. wnioskodawcą, Spółką X i Spółką Y.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z brakiem podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług (dyskonto) w przypadku zakupu wierzytelności za cenę równą nominalnej wnioskodawca powinien zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie mieści się w zakresie usług pośrednictwa finansowego. Oznacza to, iż w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Usługi pośrednictwa finansowego korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z poz. 3 załącznika nr 4, z wyłączeniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tej pozycji. W katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku, wymieniono m.in. usługi ściągania długów oraz faktoringu.

Według wnioskodawcy, umowa zawarta pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polega na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje tę wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu i na własny rachunek. Transakcja tego typu stanowi czynność odzyskiwania długów i jest wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Wnioskodawca jako nabywca świadczy usługę odzyskiwania długów, z tytułu której jest podatnikiem podatku VAT i która podlega opodatkowaniu wg stawki 22%. Podstawą opodatkowania podatkiem VAT jest obrót. Obrotem jest różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a wartością którą wnioskodawca zapłaci wierzycielowi pierwotnemu pomniejszona o kwotę należnego podatku. W przypadku zakupu wierzytelności za kwotę równą wartości nominalnej brak jest obrotu (dyskonta) jako podstawy opodatkowania. Nie zmienia to jednak faktu, iż wnioskodawca świadczy usługę, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, w związku z czym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Nie podlegają bowiem podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

W opinii wnioskodawcy, gdyby stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej było odmienne od wnioskodawcy i stanowiło, iż usługa przelewu wierzytelności jest usługą pośrednictwa finansowego ale nie jest usługą ściągania długów, to tym samym jest ona zwolniona z podatku od towarów i usług. Tym samym nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Zdaniem wnioskodawcy, niezależnie od tego czy nabycie wierzytelności zostanie zakwalifikowane jako usługa pośrednictwa finansowego - usługa ściągania długów gdzie opodatkowaniu podatkiem VAT ze stawką 22% podlega dyskonto (mimo iż wnioskodawca nie zapłaci podatku, gdyż w jego przypadku brak jest podstawy opodatkowania - dyskonta), czy jako usługę pośrednictwa finansowego niebędącą ściąganiem długów - zwolnioną z tegoż podatku, nie ulega wątpliwości, iż czynność nabycia wierzytelności podlega pod ustawę o podatku od towarów i usług a tym samym nie podlega pod ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie sprawa zostanie rozstrzygnięta odrębną interpretacją.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą od umowy sprzedaży:

* nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%

* innych praw majątkowych - 1%.

W myśl art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Niezależnie jednak od tego, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

W związku z tym, nawet jeżeli umowa cesji wierzytelności przybierze postać jednej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ale jednocześnie opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług lub korzysta ze zwolnienia z tego podatku, zastosowanie znajdzie wyłączenie określone w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W przeciwnym wypadku sprzedaż prawa majątkowego, jakim jest wierzytelność, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych według stawki 1%. IBPBII/1/436-158/09/MZ Z treści cytowanego przepisu wynika jednak, że samo bycie podatnikiem od towarów i usług przez jedną ze stron czynności nie wystarczy aby dana czynność zawarta przez podatnika tego podatku korzystała z wyłączenia od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W każdym przypadku należy badać czy z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z podatku tego jest zwolniona. W związku z tym podstawową kwestią są ustalenia dokonane na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca na podstawie umowy przelewu (cesji) wierzytelności nabył od Spółki X wierzytelność przysługującą tej Spółce od dłużnika - Spółki Y, z tytułu udzielonej pożyczki. Cesjonariusz i cedent są podatnikami podatku od towarów i usług. Kwota wynagrodzenia za cesję praw i obowiązków została określona w cenie równej wartości nominalnej wraz z prawem do odsetek. IBPBII/1/436-158/09/MZ

Wobec powyższego należy stwierdzić, że opisana we wniosku umowa cesji wierzytelności, która dokonana jest w formie umowy sprzedaży, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych o ile z tytułu jej zawarcia jedna ze stron umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy cesji wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w przypadku, gdy zawarta umowa przybrała postać umowy podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (umowy sprzedaży), w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa umowa podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem, jeżeli ustalenia na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - wskazane przez wnioskodawcę - są prawidłowe, tzn. z tytułu przedmiotowej umowy cesji jedna ze stron czynności podlegała regułom ustawy o podatku od towarów i usług, to umowa ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec tego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.