IBPBII/1/436-125/09/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 12 maja 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 13 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zmiany umowy spółki - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 maja 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zmiany umowy spółki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 25 kwietnia 2008 r. nastąpiło połączenie Spółki akcyjnej X ze Spółką akcyjną Y, w trybie przejęcia przez Spółkę akcyjną X (zwaną dalej: Spółką Przejmującą) Spółki akcyjnej Y (zwaną dalej: Spółką Przejmowaną). Powyższe przejęcie nastąpiło poprzez przeniesienie wszystkich aktywów i pasywów Spółki Przejmowanej do istniejącej już wcześniej Spółki Przejmującej. Rekompensatą za wkłady w Spółce Przejmowanej było jedynie przyznanie wspólnikom Spółki Przejmowanej udziałów w Spółce Przejmującej.

W związku z połączeniem miało miejsce również podwyższenie kapitału zakładowego w Spółce Przejmującej. Obowiązek podwyższenia kapitału zakładowego był rezultatem dostosowania procedury łączenia się spółek do wymogów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych, a jego wartość wynikała z wartości kapitałów własnych spółek łączących się oraz wyceny rynkowej aktywów spółek na dzień połączenia. Natomiast, w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego Spółka Przejmująca nie uzyskała żadnego rzeczywistego przysporzenia, tj. nie została wyposażona przez udziałowców w dodatkowy majątek, np. w formie dopłat do kapitału zakładowego.

Z tytułu podniesienia kapitału zakładowego, stosownie do postanowień art. 10 ust. 2 i ust. 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym w 2008 r., notariusz będący płatnikiem w przypadku czynności dokonanych w formie aktu notarialnego, pobrał od Spółki X podatek od czynności cywilnoprawnych.

W dniu 27 sierpnia 2008 r. Sąd dokonał wpisu do Rejestru przekształcenia Spółki Przejmującej w spółkę komandytowo-akcyjną Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowo-akcyjna X.

W konsekwencji wnioskodawca jest następcą prawnym Spółki Przejmującej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy podatek od czynności cywilnoprawnych pobrany od podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku połączenia spółek (opisanego w stanie faktycznym powyżej) na podstawie przepisów art. 1 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k), art. 1 ust. 3 pkt 3 oraz art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w przypadku powołania się przez wnioskodawcę bezpośrednio na postanowienia art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG, stanowi podatek pobrany nienależnie.

Zdaniem wnioskodawcy, w przypadku powołania się przez niego bezpośrednio na postanowienia art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG, podatek od czynności cywilnoprawnych, pobrany od podwyższenia kapitału zakładowego, w wyniku połączenia spółek (opisanego szczegółowo w stanie faktycznym), na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k), art. 1 ust. 3 pkt 3 oraz art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, stanowi podatek pobrany nienależnie, czyli nadpłatę podlegającą zwrotowi.

Według wnioskodawcy, pobranie w 2008 r. podatku od czynności cywilnoprawnych, na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, od podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek nie było zgodne z postanowieniem art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG.

Artykuł 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG nakłada na Polskę obowiązek zwolnienia od podatku kapitałowego czynności, które w dniu 1 lipca 1984 r. były w Polsce zwolnione z opodatkowania lub opodatkowane według stawki 0,5 % lub niższej. Obowiązek ten wszedł w stosunku do Polski w życie z dniem przystąpienia do UE, tj. w dniu 1 maja 2004 r.

Natomiast, w dniu 1 lipca 1984 r. opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego nie wynikało z obowiązującej wówczas ustawy regulującej opodatkowanie opłatą skarbową, lecz z budzącego poważne wątpliwości natury konstytucyjnej rozporządzenia ówczesnej Rady Ministrów. W rezultacie, w ocenie wnioskodawcy, nie można twierdzić, iż w dniu 1 lipca 1984 r. podwyższenie kapitału zakładowego było w Polsce opodatkowane podatkiem kapitałowym w rozumieniu dyrektywy 69/335/EWG, gdyż wymagałoby to powołania się na sprzeczny z zasadami konstytucyjnymi akt normatywny.

Ponadto, nawet w przypadku powołania się na rozporządzenie Rady Ministrów, należy stwierdzić, iż w dniu 1 lipca 1984 r. opłacie skarbowej nie podlegało podwyższenie kapitału zakładowego, które nastąpiłoby w wyniku łączenia się spółek. Rozporządzenie przewidywało bowiem opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku wniesienia wkładów, dopłat lub, w określonych sytuacjach, poprzez udzielenie pożyczki spółce. Opodatkowaniu zaś nie podlegało podwyższenie kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek, w sytuacji, w której spółka nie uzyskała żadnego przysporzenia ze strony udziałowca, lecz podwyższenie kapitału zakładowego nastąpiło jedynie w wyniku dokonania wyceny rynkowej majątku spółek na dzień połączenia oraz przeniesienia środków z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy.

Dodatkowo, niezależnie od powyższego, zgodnie z brzmieniem dyrektywy 69/335/EWG nadanym dyrektywą 73/80/EWG wprowadzającą ujednolicone stawki podatku kapitałowego, już począwszy od 1 stycznia 1976 r. stawka podatku kapitałowego nie mogła w żadnym państwie członkowskim wynosić więcej niż 0,5 % dla określonej kategorii transakcji, tj. łączenia spółek polegającego na przeniesieniu aktywów i pasywów spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego do innej spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, w sytuacji gdy rekompensatą za wkłady w spółce przejmowanej będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce przejmującej. Zatem, zwolnienie z podatku kapitałowego w stosunku do opisanej transakcji wynika wprost z art. 7 dyrektywy 69/335/EWG, niezależnie od postanowień prawa polskiego w tym zakresie w dniu 1 lipca 1984 r.

Skoro zatem dyrektywa 69/335/EWG nakładała na Polskę z dniem wejścia do Unii Europejskiej obowiązek zwolnienia z podatku określonych czynności a podatek taki pobierany był od tych czynności w 2008 r. na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to należy stwierdzić, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych była niezgodna z dyrektywą 69/335/EWG, tj. dyrektywa ta została niewłaściwie implementowana do polskiego porządku prawnego.

W efekcie, zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawa wspólnotowego oraz zasadą bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego (obowiązującą w płaszczyźnie prawa podatkowego) wnioskodawca przed organem podatkowym może powołać się bezpośrednio na treść art. 7 dyrektywy 69/335/EWG, z pominięciem przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r. W przypadku zaś powołania się wnioskodawcy bezpośrednio na postanowienia dyrektywy 69/335/EWG podatek pobrany w 2008 r. na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, będzie, stosownie do art. 72 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, podatkiem pobranym przez płatnika nienależnie, czyli będzie stanowił nadpłatę podlegającą zwrotowi.

Uzasadniając prawidłowość swego stanowiska wnioskodawca stwierdził, że wynika ono z następującej szczegółowej analizy przepisów prawa wspólnotowego i prawa polskiego.

Wnioskodawca przedstawił poniżej stan prawny obowiązujący w 2008 r., tj. także w dniu podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego w Spółce Przejmującej.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowy spółki podlegały temu podatkowi. Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 w powiązaniu z art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegało także przekształcenie, podział lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem było zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego.

Jednocześnie, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przy przekształceniu, podziale lub łączeniu spółek podstawę opodatkowania stanowiła wartość majątku wniesionego do spółki lub wartość kapitału zakładowego. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy spółki lub jej zmiany stawka podatku wynosiła 0,5 %.

W ocenie wnioskodawcy, powyższa regulacja ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidująca obowiązek zapłaty tego podatku z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek była niezgodna z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG.

Dyrektywa 69/335/EWG została uchwalona przez Radę Wspólnot Europejskich w celu ujednolicenia we wszystkich państwach członkowskich regulacji dotyczących podatków pośrednich od gromadzenia kapitału. Uchwalenie dyrektywy było jednym z kroków prowadzących do zapewnienia swobody przepływu kapitału. Dyrektywa 69/335/EWG obowiązywała do końca 2008 r., tj. także w dniu podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego w Spółce Przejmującej.

Artykuł 4 dyrektywy 69/335/EWG zawiera katalog czynności, które mogą podlegać opodatkowaniu podatkiem kapitałowym, między innymi utworzenie spółki kapitałowej. Z kolei, art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG określa stawki podatku kapitałowego. Stawki podatku kapitałowego w dyrektywie 69/335/EWG zostały określone w następujący sposób:

Zgodnie z pierwotnym brzmieniem art. 7 ust. 1 lit. a) dyrektywy 69/335/EWG podstawowa stawka podatku kapitałowego (zwana dalej: "stawką podstawową") nie może być wyższa niż 2 % i niższa niż 1 %. Przy czym, art. 7 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy przewidywał stawkę zredukowaną o 50% lub więcej (zwaną dalej: "stawką zredukowaną") w sytuacji, gdy jedna lub kilka spółek kapitałowych przeniesie wszystkie swoje aktywa i pasywa, lub jedną bądź więcej gałęzi swojej działalności do jednej lub więcej spółek kapitałowych, które są w trakcie tworzenia lub już istnieją.

Zgodnie z treścią powyższego przepisu zastosowanie zredukowanej stawki uzależnione było od spełnienia następujących warunków:

* rekompensatą za wkłady będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce lub spółkach, (chociaż Państwa Członkowskie miały prawo rozszerzyć zastosowanie zredukowanej stawki na przypadki, w których rekompensatą za wkłady będzie przyznanie udziałów w spółce lub spółkach oraz płatność gotówkowa nie przekroczy 10% nominalnej wartości udziałów) oraz

* spółki biorące udział w operacji mają swoje rzeczywiste centrum zarządzania lub statutową siedzibę na terytorium Państwa Członkowskiego.

Następnie, art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/355/EWG został znowelizowany dyrektywą Rady 73/80/EWG z dnia 9 kwietnia 1973 r. wprowadzającą ujednolicone stawki podatku kapitałowego (zwanej dalej: dyrektywą 73/80/EWG). W rezultacie tej nowelizacji, z mocą od dnia 1 stycznia 1976 r. podstawowa stawka podatku kapitałowego została obniżona do 1%, zaś maksymalna wysokość stawki zredukowanej została określona na 0,50%.

Z kolei, na mocy art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/355/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą 85/303/EWG z dnia 10 czerwca 1985 r. zmieniającej dyrektywę 69/335/EWG (zwanej dalej: dyrektywą 85/303/EWG) państwa członkowskie zostały zobowiązane do zwolnienia, przed dniem 1 stycznia 1986 r. od podatku kapitałowego czynności, które zgodnie z przepisami krajowymi obowiązującymi w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,50% lub niższą.

Ze względu, iż Polska przystąpiła do Unii Europejskiej (dalej jako: "UE") dopiero w dniu 1 maja 2004 r. należy zatem rozważyć, czy i w jakim zakresie postanowienia art. 7 dyrektywy 69/335/EWG wiążą Polskę.

Zgodnie z art. 2 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej oraz dostosowań traktatów stanowiących podstawę UE (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864, dalej jako: "Akt przystąpienia"), od dnia przystąpienia nowe państwa członkowskie są związane postanowieniami Traktatów założycielskich i aktów przyjętych przez instytucje Wspólnot i Europejski Bank Centralny przed dniem przystąpienia.

W rezultacie, w dniu przystąpienia do UE Polska zobowiązała się przyjąć całość zasobu prawnego UE, tj. zarówno prawo pierwotne, w skład którego wchodzą traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i UE oraz ogólne zasady prawa, jak również prawo stanowione łącznie z wspólnotowym dorobkiem prawnym (acquis communautaire) zawartym w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (dalej jako: "ETS").

Odnosząc się zaś bardziej szczegółowo do dyrektywy 69/335/EWG, należy podkreślić, iż kwestia obowiązywania art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG w państwie członkowskim, które przystąpiło do UE po dniu jej wejścia w życie, była już przedmiotem interpretacji ETS.

W wyroku z dnia 21 czerwca 2007 r. (sprawa C-366/05) w sprawie Optimus Telecommunicacoes SA (dalej jako: "Optimus") ETS podkreślił, iż: "W przypadku państwa takiego jak Republika Portugalska, które przystąpiło do Wspólnot Europejskich ze skutkiem od dnia 1 stycznia 1986 r., wobec braku postanowień wprowadzających odstępstwa w akcie przystąpienia tego państwa lub w innym akcie prawa wspólnotowego art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 69/335/EWG (...) musi być interpretowany w ten sposób, że przewidziane w nim obowiązkowe zwolnienie dotyczy wszystkich czynności objętych zakresem zastosowania dyrektywy 69/335, które w dniu 1 lipca 1984 r. były w tym państwie członkowskim zwolnione od podatku kapitałowego lub które były opodatkowane tym podatkiem według stawki obniżonej wynoszącej 0,50% lub niższej."

Bazując na powyższym wyroku ETS pierwszym krokiem w ustaleniu, czy i w jakim zakresie dyrektywa 69/335/EWG obowiązuje Polskę jest zbadanie, czy w Akcie przystąpienia lub w innym akcie prawa wspólnotowego ustalono jakiekolwiek odstępstwa od art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG w stosunku do Polski.

Analiza aktu przystąpienia Polski do UE oraz innych aktów prawa wspólnotowego, pozwoliła Spółce na ustalenie, iż nie przewidziano żadnych odstępstw w stosunku do Polski w zakresie obowiązywania dyrektywy 69/335/EWG. Jedyna wzmianka na temat dyrektywy 69/335/EWG w Akcie przystąpienia dotyczyła włączenia polskich spółek kapitałowych do zawartej w dyrektywie 69/335/EWG listy spółek kapitałowych tworzonych na podstawie praw krajowych państw członkowskich. Zatem, dyrektywa 69/335/EWG ze względu na brak odmiennych postanowień obowiązuje także Polskę.

Jak podkreślił ETS w orzeczeniu w sprawie Optimus "Artykuł 7 ust. 1 akapit pierwszy dyrektywy 69/335 nakłada na państwa członkowskie jasny i bezwarunkowy obowiązek zwolnienia od podatku kapitałowego czynności, które w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione lub opodatkowane według stawki 0,50% lub niższej. Obowiązek ten, którego treść jest jednoznaczna, dotyczy również Republiki Portugalskiej, począwszy od dnia 1 stycznia 1986 r.", tj. od dnia przystąpienia tego państwa do UE. Zatem, z uwagi na brak odmiennych postanowień, z analizy wyroku ETS w sprawie Optimus wynika, iż wersją dyrektywy 69/335/EWG, która obowiązuje Polskę jest jej wersja na dzień przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, tj. dzień 1 maja 2004 r.

W dniu 1 maja 2004 r. art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG brzmiał następująco: "Państwa Członkowskie zwolnią z podatku kapitałowego operacje (...) które w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,50% lub niższą. Zwolnienie zależy od warunków, które w tamtym dniu były stosowane do przyznania zwolnienia lub, zależnie od okoliczności, nałożenia podatku według stawki 0,50% lub niższej. Republika Grecka określi, które operacje zostaną zwolnione z podatku kapitałowego".

Jak podkreślił ETS w wyroku w sprawie Optimus "data 1 lipca 1984 r., którą na mocy art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335 traktowana jest jako data odniesienia, wiąże również Republikę Portugalską. Bowiem w przypadku przystępowania do Wspólnot zawarte w prawie wspólnotowym odwołanie się do określonej daty, wobec braku postanowienia o przeciwnej treści w akcie przystąpienia lub innym akcie prawa wspólnotowego, dotyczy również państwa przystępującego, nawet jeśli ta data jest wcześniejsza od daty przystąpienia". Dodatkowo ETS podkreślił, iż wprowadzenie odstępstwa w stosunku do państwa przystępującego do Unii Europejskiej zawsze jest możliwe, czego dowodzą przepisy wprowadzające odstępstwa na rzecz Republiki Greckiej. Zatem, z uwagi na brak postanowień o odmiennej treści, data odniesienia, tj. 1 lipca 1984 r., zawarta w art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG wiąże również Polskę.

Reasumując, należy zauważyć, iż art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG nakłada na Polskę obowiązek zwolnienia od podatku kapitałowego czynności, które w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione lub opodatkowane według stawki 0,50% lub niższej. Obowiązek ten wszedł w stosunku do Polski w życie z dniem przystąpienia do UE, tj. w dniu 1 maja 2004 r.

Zatem, w celu stwierdzenia, czy pobieranie podatku od czynności cywilnoprawnych od podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku procesu łączenia się spółek na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych było w 2008 r. zgodne z postanowieniem art. 7 Dyrektywy 69/335/EWG, należy zbadać zakres opodatkowania tej czynności w dacie odniesienia tj. w dniu 1 lipca 1984 r.

Identyczne wnioski jak powyższe wyciągnął już w odniesieniu do interpretacji art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 4 września 2008 r. (sygn. III SA/Wa 924/08) stwierdzając, iż "istotnym w przedmiotowej sprawie jest odniesienie się do przepisów prawa krajowego obowiązujących na dzień 1 lipca 1984 r."

Należy podkreślić, iż pojęcie "czynności, które zgodnie z przepisami krajowymi obowiązującymi w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,50% lub niższą" w rozumieniu dyrektywy 69/335/EWG obejmuje:

- czynności, które rzeczywiście były w dniu 1 lipca 1984 r. zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,50% lub niższą zgodnie z prawem krajowym danego państwa członkowskiego, tj. w rozważanym przypadku w prawie polskim oraz

- czynności, które zgodnie z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą 73/80/EWG, musiały być w dacie 1 lipca 1984 r. opodatkowane stawką 0,50% lub niższą to w szczególności łączenie spółek polegające na przeniesieniu aktywów i pasywów spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego do innej spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, w sytuacji gdy rekompensatą za wkłady w spółce przejmowanej będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce przejmującej.

Powyższe stanowisko jednoznacznie potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 października 2008 r. (sygn. III SA/Wa 920/08), w którym podkreślił, iż "w odniesieniu do istniejących zwolnień w prawie krajowym, które nie były obligatoryjne na mocy Dyrektywy 69/335/EWG, dane państwo członkowskie zobowiązane było po dniu 1 stycznia 1986 r. do zachowania tych zwolnień w swoim prawie. Analogicznie - jeśli w dniu 1 lipca 1984 r. w prawie krajowym istniało opodatkowanie danych transakcji (innych, niż podlegająca obligatoryjnemu zwolnieniu transakcja przeniesienia majątku ze spółki na spółkę w zamian za wynagrodzenie w postaci udziałów lub akcji) nie przekraczające 0,5%, to po 1 stycznia 1986 r. transakcje te także podlegały zwolnieniu na mocy art. 7 ust. 1 Dyrektywy. Data 1 lipca 1984 r. ma więc znaczenie jedynie w zakresie zwolnień lub opodatkowania stawką niższą, niż 0,5%, operacji innych, niż obligatoryjnie zwolnionych lub opodatkowanych tą maksymalną stawką na mocy Dyrektywy. Opodatkowanie tych ostatnich w dniu 1 lipca 1984 r. nie mogło bowiem przekraczać wartości 0,5%".

Wnioskodawca przedstawił również szczegółową argumentację na poparcie twierdzenia, iż pobieranie podatku od czynności cywilnoprawnych od podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek (w szczególności zaś, gdy łączenie spółek polegało na przeniesieniu aktywów i pasywów spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego do innej spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, w sytuacji gdy rekompensatą za wkłady w spółce przejmowanej będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce przejmującej) nie jest zgodne z postanowieniem art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG. Powyższe wynika z faktu, iż:

* nie można twierdzić, iż podwyższenie kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek było w prawie polskim w dniu 1 lipca 1984 r. opodatkowane podatkiem kapitałowym, i dodatkowo

* zgodnie z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą 73/80/EWG łączenie Spółek polegające na przeniesieniu aktywów i pasywów spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego do innej spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, w sytuacji, gdy rekompensatą za wkłady w spółce przejmowanej będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce przejmującej, musiało w dniu 1 lipca 1984 r. być opodatkowane stawką 0,50% lub niższą. Obowiązek powyższy, z uwagi na brak jakichkolwiek odstępstw zastrzeżonych przez Polskę w stosunku do obowiązywania dyrektywy 69/335/EWG, dotyczy także Polski.

A. Ustawa z dnia 19 grudnia 1975 r. o opłacie skarbowej

Obowiązującym w dniu 1 lipca 1984 r. odpowiednikiem dzisiejszej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych była ustawa z dnia 19 grudnia 1975 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 45, poz. 226 z późn. zm., dalej jako: "ustawa o opłacie skarbowej"). Zgodnie z treścią art. 1 ust. 2 pkt d) ustawy o opłacie skarbowej, opłatę skarbową pobierało się od pism stwierdzających jedynie zawiązanie spółki przez osoby fizyczne i osoby prawne niebędące jednostkami gospodarki uspołecznionej. Ustawa o opłacie skarbowej nie przewidywała opodatkowania opłatą skarbową zmiany umowy spółki. Brak także przepisu stwierdzającego, iż podwyższenie kapitału zakładowego, przekształcenie, podział czy łączenie spółek podlegało opodatkowaniu opłatą skarbową.

Zatem, należy stwierdzić, iż w dniu 1 lipca 1984 r. na podstawie ustawy o opłacie skarbowej opodatkowaniu opłatą skarbową podlegało jedynie zawiązanie spółki, natomiast opodatkowaniu nie podlegało podwyższenie kapitału zakładowego.

Niemniej jednak, art. 7 ustawy o opłacie skarbowej przewidywał, iż Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi "przedmioty opłaty skarbowej wymienione w art. 1, zasady ustalania podstawy obliczania opłaty, wysokość stawek opłaty od poszczególnych przedmiotów opłaty, jak również zwolnienia od tej opłaty nieprzewidziane w ustawie". Na podstawie powyższego przepisu wydane zostało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 maja 1983 r. w sprawie opłaty skarbowej (Dz. U. Nr 34, poz. 161 z późn. zm., dalej jako: "rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej").

Zgodnie z § 54 ust. 1 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej, opłata skarbowa od umowy spółki wynosiła 5% lub 10% od podstawy obliczenia opłaty w zależności od przedmiotu wkładu do spółki. Zgodnie z § 54 ust. 2, w określonych okolicznościach do podstawy opodatkowania nie wliczało się wkładów wspólnika będącego osobą prawną mającą na celu działalność naukową oświatową, kulturalną oraz działalność w dziedzinie opieki społecznej i kultu religijnego. Natomiast, zgodnie z § 54 ust. 3 pkt 2, podstawę opodatkowania przy powiększeniu kapitału zakładowego spółki stanowiła kwota, o którą powiększono kapitał zakładowy. Stosownie do § 54 ust. 4 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej, kapitał zakładowy oznaczał zasadniczo wszelkie wkłady wspólników oraz, w określonych przypadkach, pożyczki udzielone spółce przez wspólnika.

Zatem, jak wynika z analizy treści ustawy o opłacie skarbowej oraz rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej:

* w dniu 1 lipca 1984 r. rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej nie przewidywało opodatkowania opłatą skarbową podwyższenia kapitału zakładowego, w sytuacji braku jakiegokolwiek przysporzenia ze strony wspólnika na rzecz spółki oraz

* rozporządzenie to nie tylko wprowadziło przepisy wykonawcze w stosunku do ustawy, lecz w odniesieniu do umowy spółki znacznie poszerzyło zakres przedmiotu opodatkowania ustalony w ustawie o opłacie skarbowej i dodatkowo samodzielnie określało przedmiot opodatkowania, podstawę opodatkowania oraz wprowadziło stawkę opłaty skarbowej. Z tego względu, w ocenie Spółki, rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej było niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej uchwaloną przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (tekst jedn. Dz. U. z 1976 Nr 7, poz. 36, dalej jako "Konstytucja PRL"), co poniżej zostanie szczegółowo przeanalizowane.

B. Brak opodatkowania podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek w rozporządzeniu w sprawie opłaty skarbowej

Zgodnie z § 53 ust. 1 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej, opłata skarbowa od umowy spółki wynosiła 10% od podstawy obliczenia opłaty od wkładów, których przedmiotem była nieruchomość lub prawo wieczystego użytkowania oraz 5% od podstawy obliczenia opłaty od innych wkładów. Natomiast zgodnie z § 54 ust. 3 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej podstawę obliczenia opłaty skarbowej stanowiła, przy powiększeniu kapitału zakładowego spółki, kwota, o którą powiększono kapitał zakładowy.

Należy także zauważyć, iż zgodnie z § 54 ust. 4 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej, kapitał zakładowy oznaczał wszelkie wkłady wspólników, z wyjątkiem wkładów polegających na wykonywaniu pracy, a w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością również dopłaty. Na podstawie § 54 ust. 5 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej za kapitał zakładowy uważane byty także pożyczki udzielone spółce przez jednego ze wspólników lub udziałowców, jeżeli ogólna suma niespłaconych pożyczek w dniu udzielenia pożyczki przekraczała 50% kapitału zakładowego.

W rezultacie, na podstawie rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej opodatkowaniu opłatą skarbową podlegało jedynie podwyższenie kapitału zakładowego w wyniku wniesienia wkładów przez wspólników, wniesienia dopłat i, w określonych sytuacjach, w wyniku udzielenia spółce pożyczki. W każdym wypadku zatem zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku podatkowego była sytuacja, w której na rzecz spółki dokonywane było określone przysporzenie ze strony wspólnika (tj. transfer kwot pieniężnych lub prawa własności rzeczy od wspólnika do spółki).

Opodatkowaniu opłatą skarbową nie podlegało zaś podwyższenie kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek, gdzie wartość podwyższanego kapitału była tworzona ze środków własnych spółek łączących się. W analizowanej sytuacji podwyższony kapitał zakładowy został pokryty z kapitału zapasowego oraz tzw. cichych rezerw (różnicy pomiędzy wartością księgową a wartością rynkową aktywów łączących się spółek).

W tej sytuacji bezspornie brak było zdarzenia powodującego zwiększenie majątku łączących się spółek kosztem majątku wspólników. W konsekwencji należy przyjąć, iż podwyższenie kapitału zakładowego w wyniku procesu łączenia się spółek nie podlegało rozporządzeniu w sprawie opłaty skarbowej w dniu 1 lipca 1984 r., a zatem obecnie nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wniosek taki należy wyprowadzić nawet, jeżeli przyjąć (co w ocenie spółki jest nieprawidłowe, zgodnie z uwagami poniżej), iż rozporządzenie w sposób prawnie skuteczny nakładało opłatę skarbową na czynności podwyższenia kapitału zakładowego.

C. Niekonstytucyjność rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej

Według wnioskodawcy, rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej było niezgodne zarówno z Konstytucją obowiązującą w dacie odniesienia, tj. w dniu 1 lipca 1984 r., jak i z obecnie obowiązującą Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm., dalej jako "Konstytucja RP")

W celu oceny konstytucyjności rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej w dacie odniesienia, tj. w dniu 1 lipca 1984 r. należy odwołać się do obowiązującej wówczas Konstytucji PRL.

Zgodnie z art. 20 ust. 3 Konstytucji PRL ustawy były uchwalane przez Sejm. Natomiast zgodnie z art. 41 pkt 8 Konstytucji PRL, Rada Ministrów posiadała kompetencje do wydawania rozporządzeń "na podstawie ustaw i w celu ich wykonania". Tak sformułowana podstawa do wydawania rozporządzeń przez Radę Ministrów była wielokrotnie przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego (dalej jako: "TK").

W orzeczeniu z dnia 22 kwietnia 1987 r. (sygn. K. 1/87) TK podkreślił, że "Według art. 41 pkt 8 Konstytucji PRL: a) organem upoważnionym do wydania rozporządzenia może być tylko Rada Ministrów, b) rozporządzenie ma być wydane "na podstawie ustawy", c) rozporządzenie ma być wydane "w celu wykonania ustawy". Właściwie skonstruowane upoważnienie do wydania rozporządzenia, zawarte w ustawie, powinno zapewniać łącznie wszystkie powyższe warunki konstytucyjnej legalności rozporządzenia Rady Ministrów."

Artykuł 7 ustawy o opłacie skarbowej wprost wskazał na Radę Ministrów jako organ upoważniony do wydania rozporządzenia wykonawczego. Zatem, w ocenie Spółki, pierwszy z wymogów, o których mowa w powyżej zacytowanym orzeczeniu TK w stosunku do rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej został spełniony.

W odniesieniu do drugiego z wymogów legalności rozporządzeń Rady Ministrów TK podkreślił, iż "Warunek wydawania rozporządzeń Rady Ministrów na podstawie ustaw w odniesieniu do sposobu sformułowania tej podstawy w upoważnieniu ustawowym. Trybunał Konstytucyjny rozumie (...) odpowiednio do powszechnego stanowiska nauki prawa - jako warunek umieszczenia w ustawie (dekrecie z mocą ustawy) wyraźnego, tj. nieopartego tylko na domniemaniu i szczegółowego upoważnienia do wydania rozporządzenia".

W ocenie TK "Wymóg szczegółowości (konkretności) upoważnienia odnosi się zarówno do organu, który ma wydać rozporządzenie, jak i do materii, która ma zostać w nim prawnie uregulowana. (...) Szczegółowe określenie w upoważnieniu materii rozporządzenia (...), oznacza, że materia ta powinna być określona poprzez wskazanie spraw rodzajowo jednorodnych z tymi, które reguluje ustawa (...) Określenie w ten sposób w upoważnieniu materii rozporządzenia uzasadnione jest tym, że rozporządzenia wkraczać mogą wyjątkowo z woli ustawy w dziedziny spraw, które stanowią przedmiot ustawy, i regulować mogą je tylko na zasadach aktów wykonawczych do ustawy."

W ocenie wnioskodawcy, upoważnienie zawarte w ustawie o opłacie skarbowej, tj. twierdzenie, iż rozporządzenie Rady Ministrów określi "przedmioty opłaty skarbowej wymienione w art. 1, zasady ustalania podstawy obliczania opłaty, wysokość stawek opłaty od poszczególnych przedmiotów opłaty, jak również zwolnienia od tej opłaty" owszem jest wystarczająco szczegółowe. Natomiast, nie w każdym przypadku rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej odnosi się do, jak to określił TK "spraw rodzajowo jednorodnych z tymi, które reguluje ustawa".

Jeśli bowiem ustawa o opłacie skarbowej stwierdza w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. c), iż opłatę skarbową pobiera się za zezwolenia wydawane na wniosek zainteresowanego, a rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej precyzuje w § 21 ust. 1, iż chodzi o zezwolenie na zawarcie małżeństwa czy zezwolenie na wydanie odpisu zupełnego aktu stanu cywilnego to rzeczywiście w obu aktach chodzi o sprawy rodzajowo jednorodne.

W sytuacji jednak, gdy ustawa o opłacie skarbowej stwierdza w art. 1 ust. 1 pkt 3 lit. d), iż opłatę skarbową pobiera się od "pism stwierdzających zawiązanie spółki", a w rozporządzeniu w sprawie opłaty skarbowej w § 54 jest już mowa nie tylko o opłacie w przypadku "pism stwierdzających zawiązanie spółki", lecz także o opłacie "przy powiększeniu kapitału zakładowego spółki", to wymóg zachowania jednorodności rodzajowej spraw z pewnością nie jest już zachowany.

W ocenie wnioskodawcy, nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż ustawodawca posłużył się w ustawie o opłacie skarbowej pojęciem "pisma stwierdzającego zawiązanie spółki". Zgodnie bowiem z obowiązującym w dniu 1 lipca 1984 r. rozporządzeniem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks Handlowy (Dz. U. Nr 57, poz. 502 z późn. zm., dalej jako: "Kodeks handlowy") zawarcie umowy spółki kapitałowej następowało w formie aktu notarialnego. W stosunku do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obowiązek ten wynikał z art. 162 § 1 Kodeksu handlowego, a w stosunku do spółki akcyjnej z art. 308. W rezultacie, pismem stwierdzającym zawiązanie spółki kapitałowej, od którego pobierano opłatę skarbową była umowa zawiązania spółki, tj. utworzenia nowego bytu prawnego, zawarta w prawem przepisanej formie aktu notarialnego.

Natomiast, zgodnie z art. 254 i 255 Kodeksu handlowego podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogło nastąpić bądź na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki, czyli bez konieczności sporządzania jakiegokolwiek "pisma" lub poprzez uchwałę wspólników zaprotokołowaną przez notariusza. W przypadku spółki akcyjnej, zgodnie z art. 431 w związku z art. 412 § 1 Kodeksu handlowego, podwyższenie kapitału zakładowego następowało w formie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy, zaprotokołowanej przez notariusza. Skoro, ustawodawca przewidział różne formy dla czynności prawnych polegających na zawiązaniu spółki oraz czynności polegających na podwyższeniu kapitału zakładowego to znaczy, iż w ocenie ustawodawcy czynności te nie były rodzajowo jednorodne.

Jak wynika z powyższego, rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej wprowadziło opodatkowanie czynności, która w określonych warunkach mogła nie być w ogóle stwierdzona "pismem" w rozumieniu ustawy o opłacie skarbowej. Zatem, zawarcie umowy spółki, tj. zawiązanie nowego bytu prawnego, w formie aktu notarialnego oraz podwyższenie kapitału zakładowego, tj. zasilenie w kapitał istniejącej osoby prawnej, w oparciu o dotychczasowe postanowienia umowy, bez konieczności sporządzania dodatkowego pisma, stanowią sprawy bezwzględnie niejednorodne rodzajowo. W rezultacie, należy stwierdzić, że w przypadku rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej warunki konstytucyjnej legalności rozporządzenia Rady Ministrów nie zostały zachowane, ponieważ dotyczy ono spraw rodzajowo niejednorodnych z tymi, które zostały wspomniane w ustawie o opłacie skarbowej.

W odniesieniu zaś do ostatniego z warunków legalności konstytucyjnej rozporządzenia TK, w powyżej cytowanym orzeczeniu, wyraził pogląd, iż "Wykonawczy charakter rozporządzenia oznacza, że upoważnienie do jego wydania, zawarte w ustawie, musi być tak sformułowane, ażeby odsyłało do unormowania tylko takie sprawy, które są uregulowane w ustawie i które służą realizacji tych samych celów, jakie znajdują wyraz w postanowieniach ustawy. (...) Nie można, bowiem wykonywać w drodze rozporządzenia tego, co nie zostało ustalone w ustawie".

Odnosząc powyższe do ustawy o opłacie skarbowej, należy zauważyć, iż ustawa przewidziała opodatkowanie opłatą skarbową pism stwierdzających zawiązanie spółki, podczas gdy rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej powtórzyło za ustawą, iż opłatą skarbową opodatkowane jest zawiązanie spółki i jeszcze dodało powiększenie kapitału zakładowego. Zatem, w drodze rozporządzenia wprowadzono opodatkowanie opłatą skarbową podwyższenia kapitału zakładowego, czyli opodatkowanie czegoś co nie zostało ustalone w ustawie. W rezultacie, także trzeci warunek konstytucyjności rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej nie został spełniony.

Ponadto, poważne wątpliwości natury konstytucyjnej, oprócz naruszenia art. 41 pkt 8 Konstytucji PRL, budzi unormowanie w rozporządzeniu o opłacie skarbowej przedmiotu opodatkowania, podstawy opodatkowania oraz stawki opłaty skarbowej. Jak jednoznacznie podkreślił TK w orzeczeniu z dnia 5 listopada 1986 r. (sygn. U 5/86) w odniesieniu do "ustalenia wszelkiego rodzaju obowiązkowych świadczeń wobec państwa zarówno osobistych, jak i majątkowych" na gruncie Konstytucji PRL obowiązywała zasada wyłączności ustaw.

Powyższa myśl została następnie rozwinięta w wyroku z dnia 19 października 1988 r. (sygn. Uw4/88), gdzie TK podkreślił, iż: "Nie ulega wątpliwości, że ustawa nie powinna powierzać aktom wykonawczym takich treści, które określają konstrukcję podatku (podmiot, przedmiot, podstawę opodatkowania, stawki). Takie upoważnienie prowadziłoby w istocie do ominięcia zasady ustawowej regulacji obowiązków".

Bazując na orzecznictwie TK należy raz jeszcze zauważyć, iż w odniesieniu do podwyższenia kapitału zakładowego ustawa o opłacie skarbowej nie zawiera żadnego postanowienia. Natomiast, to właśnie rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej określiło całkowicie konstrukcję opłaty skarbowej od podwyższenia kapitału poprzez wprowadzenie podwyższenia kapitału zakładowego jako przedmiotu podatku, poprzez określenie podstawy opodatkowania oraz określenie stawki podatku. Postanowienia rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej stoją zatem w ewidentnej sprzeczności z konstytucyjną zasadą ustawowej regulacji obowiązków obywatela względem państwa, a więc w szczególności zobowiązań podatkowych.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż w dniu 1 lipca 1984 r. opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek nie wynikało z obowiązującej wówczas ustawy o opłacie skarbowej, lecz z budzącego poważne wątpliwości natury konstytucyjnej rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej. Nie można zatem, argumentować, iż w dniu 1 lipca 1984 r. podwyższenie kapitału zakładowego było w Polsce opodatkowane podatkiem kapitałowym w rozumieniu dyrektywy 69/335/EWG nie powołując się tym samym na naruszające szereg zasad konstytucyjnych rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej. Z uwagi na zasadę zaufania obywateli do państwa i zasadę państwa prawa z pewnością zaś czynić tego nie powinny organy państwa.

W rezultacie, zdaniem wnioskodawcy, uzasadnienie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych podwyższenia kapitału zakładowego poprzez powołanie się na treść obowiązującego w dniu 1 lipca 1984 r. rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej jest niedopuszczalne.

Należy zauważyć, iż z uwagi na treść art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG, rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej wprowadzające opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego, choć już nie obowiązuje, to jednak potencjalnie może wpływać na zakres opodatkowania wnioskodawcy podatkiem od czynności cywilnoprawnych w sytuacji podwyższenia kapitału i, w rezultacie, ma wymierny wpływ na sytuację podatkową wnioskodawcy w dniu dzisiejszym.

Skoro, z uwagi na wymogi dyrektywy 69/335/EWG, postanowienia rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej warunkują zakres opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych podwyższenia kapitału zakładowego w obecnym stanie prawnym, koniecznym staje się ocena konstytucyjności tego aktu także na gruncie obecnie obowiązującej Konstytucji RP.

W art. 217 Konstytucja RP stwierdza w sposób jednoznaczny, iż "nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy".

Zatem, poprzez określenie podwyższenia kapitału zakładowego jako przedmiotu opodatkowania, pomimo iż nie uczyniła tego ustawa, na podstawie której zostało wydane oraz poprzez określenie stawki podatku, rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej jest ewidentnie sprzeczne z art. 217 Konstytucji RP.

W rezultacie, w ocenie wnioskodawcy postanowienia rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej, które narusza zasady konstytucyjne, niezależnie od tego czy jego konstytucyjność jest oceniana na podstawie Konstytucji PRL czy Konstytucji RP, nie może warunkować opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych podwyższenia kapitału zakładowego w obecnym stanie prawnym

Jak zaznaczono powyżej, zgodnie z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/355/EWG po nowelizacji dyrektywą 73/80/EWG, z mocą od dnia 1 stycznia 1976 r. maksymalna wysokość stawki zredukowanej została określona na 0,50%. Stawka zredukowana miała zaś zastosowanie do łączenia się Spółek polegającym na przeniesieniu aktywów i pasywów spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego do innej spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, w sytuacji, gdy rekompensatą za wkłady w spółce przejmowanej będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce przejmującej.

Jak wynika z powyższego, w dniu 1 lipca 1984 r. powyższa transakcja nie mogła być opodatkowana stawką wyższą niż 0,50% w żadnym z państw członkowskich. W rezultacie zgodnie z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/355/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą 85/303/EWG, z dniem 1 stycznia 1986 r. transakcja powyższa musiała w każdym państwie członkowskim (z wyjątkiem Grecji, która zastrzegała odstępstwo w tym zakresie) zostać zwolniona całkowicie z opodatkowania podatkiem kapitałowym, niezależnie od postanowień prawa krajowego obowiązujących w dacie odniesienia tj. w dniu 1 lipca 1984 r.

Stanowisko powyższe znajduje potwierdzenie w orzeczeniu ETS w sprawie Aro Tubi Trafilerie z dnia 30 marca 2006 r. (C-46/06), gdzie ETS podkreślił, iż. należy przypomnieć, że art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335 zwalnia od podatku kapitałowego niektóre czynności, opodatkowane w dniu 1 lipca 1984 r. podatkiem według stawki 0,50% lub niższej (...)

Z poprzednich wersji tego przepisu (...) wynika, że w tym dniu, to jest 1 lipca 1984 r., połączenia spółek podlegały opodatkowaniu według stawki od 0 do 0,50%. jeżeli spełniały trzy przesłanki:

W rezultacie, w ocenie ETS, jeżeli połączenie "objęte jest zakresem art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335, to tym samym objęte jest ono zwolnieniem i nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem kapitałowym".

Z uwagi na fakt, iż Polska nie zastrzegła żadnych odstępstw w stosunku do obowiązywania dyrektywy 69/355/EWG wymóg zwolnienia transakcji, która spełnia powyżej wymienione trzy przesłanki, z podatku kapitałowego odnosi się także do Polski (porównaj uwagi w punkcie III powyżej) od dnia 1 maja 2004 r., tj. przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Do identycznych wniosków doszedł także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w zacytowanym już powyżej wyroku z dnia 20 października 2008 r. (sygn. III SA/Wa 920/08), w którym podkreślił, iż 1 stycznia 1986 r., weszła wżycie kolejna nowelizacja Dyrektywy 69/335/EWG, dokonana Dyrektywą 85/303/EWG. Zasadnie wskazują strony, iż art. 7 ust. 1 Dyrektywy w brzmieniu od tej daty zobowiązywał państwa członkowskie do zwolnienia z podatku operacji, które w dniu 1 lipca 1984 r. zwolnione były z podatku lub były opodatkowane stawką 0,5% lub niższą. Należy jednak zauważyć, że operacja przeniesienia aktywów jednej spółki do drugiej mogła być opodatkowana stawką w maksymalnej wysokości 0,5% już od 1 stycznia 1976 r. Od 1 stycznia 1976 r. w żadnym kraju członkowskim podatek kapitałowy od przedmiotowej operacji nie mógł przekraczać tej wysokości".

Powyższe w ocenie Sądu prowadzi do wniosku, iż w stosunku do przedmiotowej transakcji "zbędne staje się dokonywanie oceny, czy istniejąca w dniu 1 lipca 1984 r. w prawie polskim opłata skarbowa spełniała ówczesne wymogi konstytucyjne, czy też z uwagi na określenie jej wysokości w akcie podustawowym była sprzeczna z obowiązującą w Polsce Konstytucją PRL. Dla potrzeb niniejszej sprawy wystarczające jest wskazanie, iż opłata ta po dniu 1 stycznia 1986 r. musiałaby zostać oceniona jako sprzeczna z Dyrektywą, o ile oczywiście Polska byłaby członkiem Wspólnot Europejskich. Ponieważ zaś w Traktacie Akcesyjnym, ani w żadnym innym późniejszym akcie prawnym, nie została wprowadzona możliwość odstąpienia Polski od obligatoryjnego zwolnienia z podatku przedmiotowych transakcji, z dniem 1 maja 2004 r. istniejący podatek od czynności cywilnoprawnych uznany być musi za sprzeczny z prawem wspólnotowym".

Podsumowując, należy stwierdzić, iż z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG wynika obowiązek zwolnienia z podatku kapitałowego połączenia spółek, niezależnie od postanowień prawa krajowego obowiązującego w państwie członkowskim w dacie 1 lipca 1984 r., jeśli spełnione są następujące trzy przesłanki:

Obowiązek powyższy wszedł w życie w stosunku do Polski w dniu jej przystąpienia do Unii Europejskiej, tj. w dniu 1 maja 2004 r.

Należy podkreślić, iż konieczność zastosowania art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą Rady 73/80/EWG do transakcji łączenia Spółek, potwierdził jednoznacznie ETS w dniu 13 lutego 1996 r. w wyroku w sprawie Societe Bautiaa (C-197/94), w którym podkreślono, że "operacje połączenia przeprowadzane wyłącznie przez osoby prawne lub organizacje podlegające podatkowi dochodowemu od osób prawnych wchodzą w zakres stosowania art. 4 ust. 1 lit. c), dotyczącego podwyższenia kapitału spółek kapitałowych poprzez wniesienie wkładów jakiegokolwiek rodzaju, wraz z wynikającymi stąd konsekwencjami w zakresie obciążenia i wymiaru stawki podatku kapitałowego należnego na podstawie art. 7 ust. 1 dotyczącego przeniesienia przez jedną lub więcej spółek kapitałowych wszystkich swych aktywów i pasywów na jedną lub więcej spółek kapitałowych, które są w trakcie organizacji lub które już zostały utworzone.

Zatem, przy połączeniu spółek opisanych w stanie faktycznym wniosku zostały spełnione wszystkie warunki niezbędne do zwolnienia tej transakcji z podatku kapitałowego, o których mowa w art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą Rady 73/80/EWG, tj.:

- Spółka Przejmowana przeniosła wszystkie swoje aktywa i pasywa do Spółki Przejmującej, która już wcześniej istniała;- rekompensatą dla wspólników Spółki Przejmowanej było wyłącznie przyznanie udziałów w Spółce Przejmującej oraz- Spółka Przejmowana i Spółka Przejmująca miały na terytorium państwa członkowskiego, tj. Polski, swoje statutowe siedziby.

Zatem pobranie podatku od czynności cywilnoprawnych od powyższej transakcji, która miała miejsce w 2008 r. należy uznać za niezgodne z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG.

Zgodnie z odnośnikiem nr 1 do tytułu ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 209, poz. 1319) nowelizującej ustawę z dniem 1 stycznia 2009 r. ustawa ta dokonuje implementacji do prawa polskiego dyrektywy Rady 2008/7/EWG z dnia 12 lutego 2008 r. dotyczącej podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (zwanej dalej: "dyrektywą 2008/7/EWG").

Dyrektywa 2008/7/EWG uchyliła dyrektywę 69/335/EWG. Jednakże zgodnie z art. 16 dyrektywy 2008/7/EWG dyrektywa 69/335/EWG traci moc z dniem 1 stycznia 2009 r., bez uszczerbku dla obowiązków państw członkowskich w odniesieniu do terminów transpozycji do prawa krajowego dyrektyw określonych w części B załącznika II.

Z kolei, zgodnie z częścią B załącznika II powyższej dyrektywy terminy do implementacji odpowiednich dyrektyw przywołanych powyżej w niniejszym wniosku były następujące:

* dla dyrektywy 69/335/EWG w jej pierwotnym brzmieniu - 1 stycznia 1972 r.

* dla dyrektywy 69/335/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą 85/303/EWG - 1 stycznia 1986 r.

Jak podkreślono powyżej, z uwagi na brak jakichkolwiek zastrzeżeń dokonanych przez Polskę, w stosunku do Polski obowiązek implementacji powyższych dyrektyw wszedł w życie z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej tj. z dniem 1 maja 2004 r.

Ponadto, w preambule do dyrektywy 2008/7/EWG jednoznacznie podkreślono, iż "obowiązek transpozycji niniejszej dyrektywy do prawa krajowego powinien ograniczyć się tylko do przepisów, które stanowią istotną zmianę w stosunku do poprzednich dyrektyw. Obowiązek transpozycji przepisów, które nie zostały zmienione, wynika z poprzednich dyrektyw".

Zatem, Spółka podkreśla, iż transponowanie do prawa polskiego dyrektywy 2008/7/EWG z dniem 1 stycznia 2009 r. poprzez zwolnienie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji, które powinny były zostać zwolnione z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych już w dacie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, nie sankcjonuje faktu, że dyrektywa 69/335/EWG nie została implementowana w Polsce w sposób prawidłowy i w odpowiednim terminie.

Biorąc pod uwagę, iż:

* ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym od dnia przystąpienia Polski do UE, tj. od dnia 1 maja 2004 r., do końca 2008 r. przewidywała opodatkowanie p.c.c. podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek; a

* art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG zobowiązuje Polskę do zwolnienia od podatku kapitałowego czynności, które zgodnie z przepisami krajowymi obowiązującymi w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,50% lub niższą; natomiast

* nie można twierdzić, iż w dniu 1 lipca 1984 r. podwyższenie kapitału było w Polsce opodatkowane podatkiem kapitałowym, albowiem czyniąc to należałoby powołać się na przepisy rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej naruszającego zasady konstytucyjne proklamowane zarówno w Konstytucji PRL jak i Konstytucji RP; a ponadto

* w dniu 1 lipca 1984 r. podwyższenie kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek nie podlegało opodatkowaniu opłatą skarbową na podstawie rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej

- to oczywistym jest, że przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidujące opodatkowanie tym podatkiem podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek były sprzeczne z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG.

Ponadto, niezależnie od powyższego, z uwagi na fakt, iż:

* ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym od dnia przystąpienia Polski do UE, tj. od dnia 1 maja 2004 r., do końca 2008 r. przewidywała opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek także wówczas, gdy połączenie polegało na przeniesieniu aktywów i pasywów spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego do innej spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, a rekompensatą za wkłady w spółce przejmowanej będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce przejmującej, a

* art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG wprost zobowiązuje Polskę do zwolnienia od podatku kapitałowego powyższej transakcji od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, tj. od dnia 1 maja 2004 r.

to oczywistym jest, że przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidujące opodatkowanie tym podatkiem powyższej transakcji w 2008 r., były sprzeczne z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG.

Skutki sprzeczności prawa krajowego z dyrektywą określone zostały w bogatym orzecznictwie ETS, które jako acquis communautaire, obowiązuje Polskę na podstawie art. 2 Aktu przystąpienia.

Na wstępie należy stwierdzić, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ETS prawo wspólnotowe korzysta z pierwszeństwa przed prawem państw członkowskich (orzeczenie z 15 lipca 1964 r. w sprawie Flaminio Costa, C-6/64). Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego ma nieograniczony zasięg, co oznacza, iż z pierwszeństwa przed prawem krajowym korzystają wszystkie normy prawa wspólnotowego niezależnie od tego czy weszły w życie wcześniej czy później niż przepisy prawa krajowego (orzeczenie ETS z dnia 9 marca 1978 r. w sprawie Simmenthal, C-106/77).

Z kolei w orzeczeniu w sprawie Van Gend z dnia 5 lutego 1963 r. (C-26/62) ETS podkreślił, iż skutki prawa wspólnotowego nie zatrzymują się na poziomie państwa członkowskich, lecz przeciwnie sięgają bezpośrednio wewnątrz tych państw. W rezultacie, w ocenie ETS, normy prawa wspólnotowego są w stanie wprost określać sytuacje prawną jednostek (zasada bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego).

W bardzo podobnym duchu wypowiedział się niedawno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 21 października 2008 r. (sygn. III SA/Wa 1031/08) podkreślając, iż po wejściu Polski do UE regulacje wspólnotowe stały się częścią polskiego systemu prawnego. Zatem, organy państwowe, w tym także organy podatkowe nie tylko mogą, ale wręcz zobowiązane są stosując prawo polskie do brania ich pod uwagę oraz interpretowania.

Natomiast, zgodnie z art. 249 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej jako: "TWE") "Dyrektywa wiąże co do zamierzonego celu każde państwo członkowskie, do którego jest skierowana, pozostawiając władzom krajowym wybór form i środków". Z powyższego wynika, iż dyrektywa jest aktem adresowanym do państwa członkowskiego, nie zaś bezpośrednio do jednostek. Zatem, na państwie członkowskim spoczywa obowiązek implementowania dyrektywy do wewnętrznego porządku prawnego.

Zatem, niezgodność ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dyrektywą 69/335/EWG, która została stwierdzona powyżej oznacza, iż Polska dokonała implementacji postanowień dyrektywy 69/335/EWG do krajowego porządku prawnego w sposób błędny.

Skutki błędnej implementacji dyrektyw do krajowych porządków prawnych były już wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa ETS.

W orzeczeniu w sprawie Van Duyn z dnia 4 grudnia 1974 r. (C-41/74) ETS podkreślił, że w sytuacji, w której organy Wspólnot Europejskich nałożyły na Państwa Członkowskie, w drodze dyrektyw, obowiązek postępowania w określony sposób, skuteczność prawa wspólnotowego byłaby dalece ograniczona, gdyby osoby fizyczne nie mogły powoływać się na ten obowiązek przed organami krajowymi i jeśli organy krajowe nie mogłyby go uwzględniać stosując prawo.

W orzeczeniu z dnia 14 lipca 1994 r. w sprawie Faccini Dori (C-91/92) ETS wyjaśnił, pod jakimi warunkami osoba fizyczna może przed organami krajowymi powołać się bezpośrednio na obowiązek nałożony na Państwo Członkowskie w drodze dyrektywy. ETS stwierdził, iż w przypadku, gdy:

* przepisy dyrektywy są precyzyjne i bezwarunkowe,

* z norm dyrektyw wynikają prawa jednostki wobec państwa, a

* implementacja dyrektywy jest nieprawidłowa, (a upłynął już termin przewidziany do jej implementacji) to wówczas dyrektywa wywołuje bezpośredni skutek tj. wprost określa sytuację prawną jednostki. W takim przypadku, jednostka może w relacji z państwem powołać się bezpośrednio na przepis dyrektywy. Należy zauważyć, iż określenie "państwo" obejmuje wszelkie podmioty stanowiące emanację państwa, czyli także, jak podkreślono w orzeczeniu ETS z dnia 19 stycznia 1992 r. w sprawie Becker (sprawa C-8/81), organy podatkowe.

Zatem, w celu odpowiedzi na pytanie, czy wnioskodawca może powołać się bezpośrednio na postanowienia art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG, należy zbadać czy dyrektywa 69/335/EWG może wywołać bezpośredni skutek. Jak podkreślił ETS w orzeczeniu w sprawie Optimus obowiązek zwolnienia określonych czynności z podatku kapitałowego nałożony na państwa członkowskie dyrektywą 69/335/EWG jest jasny i bezwarunkowy. Z kolei, z obowiązku państw członkowskich zwolnienia od podatku kapitałowego podwyższenia kapitału zakładowego wynika odpowiadające mu prawo podatnika do niepłacenia takiego podatku. Ponadto, jak dowiedziono powyżej dyrektywa 69/335/EWG została implementowana do prawa polskiego w sposób nieprawidłowy. Termin do prawidłowej implementacji upłynął zaś z dniem przystąpienia Polski do UE, tj. z dniem 1 maja 2004 r. W rezultacie, art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG spełnia wszystkie warunki pozwalające na przyznanie mu bezpośredniej skuteczności w polskim porządku prawnym.

Stanowisko wnioskodawcy potwierdza w pełnym zakresie powołany już powyżej wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. III SA/Wa 920/08), w którym podkreślono, że "sprzeczność prawa polskiego z art. 7 ust. 1 Dyrektywy uprawniała skarżącą do bezpośredniego odwołania się do tej Dyrektywy. W orzecznictwie sądowym i nauce prawa jest to uprawnienie niekwestionowane - niewłaściwa i niekorzystna dla podatnika implementacja dyrektywy albo brak takiej implementacji w ogóle (z niekorzystnym dla podatnika skutkiem) stwarza możliwość powołania się na przepis dyrektywy, o ile przepis ten cechuje się dostatecznym stopniem precyzyjności oraz bezwzględnością stosowania, tzn. dyrektywa nie pozostawia państwu możliwości wyboru jednego rozwiązania spośród wielu. W niniejszej sprawie wystąpiły te warunki zastosowania prawa wspólnotowego - prawo to dostatecznie precyzyjnie zakazuje opodatkowania operacji kapitałowej, jakiej dokonała spółka, zaś prawodawca krajowy nie może w żaden sposób zastąpić tego zakazu wprowadzając np. inną, szczególną formę podatku".

Zatem, jak wynika z orzecznictwa ETS oraz orzecznictwa polskich sądów administracyjnych, w swoich relacjach z organami podatkowymi wnioskodawca może powoływać się bezpośrednio na art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG oraz wynikające z niego zwolnienie z podatku kapitałowego podwyższenia kapitału zakładowego, z pominięciem niezgodnych z dyrektywą przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak wynika z orzeczenia ETS z dnia 22 czerwca 1989 r. w sprawie Fratelli Constanzo (sprawa C-103/88) organy administracyjne państw członkowskich mają obowiązek odmowy zastosowania normy prawa krajowego w przypadku stwierdzenia jej niezgodności z prawem wspólnotowym.

Z powyższego orzeczenia wynika, że gdy wnioskodawca powoła się przed organem podatkowym bezpośrednio na wynikające z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG zwolnienie z podatku kapitałowego podwyższenia kapitału zakładowego, na organie podatkowym będzie spoczywał obowiązek odmowy zastosowania niezgodnych z prawem wspólnotowym przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Odmawiając zaś zastosowania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidujących opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek, stosownie do art. 72 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (dalej jako: "Ordynacja podatkowa") organ podatkowy powinien stwierdzić, iż w sytuacji wnioskodawcy podatek został pobrany przez płatnika nienależnie i stanowi nadpłatę.

Identyczne stanowisko zajął także Wojewódzki Sąd Administracyjny w zacytowanym już powyżej wyroku (sygn. III SA/Wa 920/08), gdzie podkreślił, iż "odmowa stwierdzenia nadpłaty podatku od czynności cywilnoprawnych nie uwzględniała wymogów art. 7 ust. 1 Dyrektywy. Organy podatkowe zobowiązane były natomiast do uwzględnienia tego przepisu w trakcie orzekania o istnieniu nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych".

Reasumując, pobieranie podatku od czynności cywilnoprawnych od podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia spółek na podstawie ustawy o tym podatku brzmieniu obowiązującym w 2008 r. nie było zgodne z postanowieniem art. 7 ust. 1 Dyrektywy Rady 69/335/EWG. Art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG nakłada na Polskę obowiązek zwolnienia od podatku kapitałowego czynności, które w dniu 1 lipca 1984 r. były w Polsce zwolnione z opodatkowania lub opodatkowane według stawki 0,50% lub niższej.

Natomiast, w dniu 1 lipca 1984 r. opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego nie wynikało z obowiązującej wówczas ustawy o opłacie skarbowej, lecz z budzącego poważne wątpliwości natury konstytucyjnej rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej. W rezultacie, w ocenie wnioskodawcy, nie można twierdzić, iż w dniu 1 lipca 1984 r. podwyższenie kapitału zakładowego było w Polsce opodatkowane podatkiem kapitałowym w rozumieniu dyrektywy 69/335/EWG, gdyż wymagałoby to powołania się na sprzeczny z zasadami konstytucyjnymi akt.

Niemniej jednak, nawet w sytuacji powołania się na postanowienia rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej, należy zauważyć, iż rozporządzenie to w dniu 1 lipca 1984 r. nie przewidywało opodatkowania podwyższenia kapitału w wyniku łączenia się spółek, gdzie spółka nie uzyskuje faktycznego przysporzenia (tj. wkładu) od strony wspólnika, który mógłby powiększyć jej majątek, a jedynie przenosi środki z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy lub powiększa kapitał zakładowy z uwagi na dokonaną wycenę majątku rzeczowego do wartości rynkowej.

Ponadto, niezależnie od brzmienia prawa polskiego w dacie 1 lipca 1984 r., dyrektywa 69/335/EWG nakłada na Polskę bezpośrednio obowiązek zwolnienia z podatku kapitałowego podwyższenia kapitału w wyniku połączenia spółek polegającego na przeniesieniu aktywów i pasywów spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego do innej spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, w sytuacji, gdy rekompensatą za wkłady w spółce przejmowanej będzie wyłącznie przyznanie udziałów w spółce przejmującej.

Skoro zatem dyrektywa 69/335/EWG nakłada na Polskę obowiązek zwolnienia z podatku kapitałowego określonych transakcji od dnia przystąpienia Polski do UE, tj. od 1 maja 2004 r., a podatek taki pobierany był w 2008 r. na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to należny stwierdzić, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu z 2008 r. była niezgodna z dyrektywą 69/335/EWG. Powyższe wskazuje, że dyrektywa ta została niewłaściwie implementowana do polskiego porządku prawnego.

W efekcie, bazując na orzecznictwie ETS oraz zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawa wspólnotowego i zasadą bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego wnioskodawca może przed organem podatkowym powołać się bezpośrednio na treść art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG, z pominięciem przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak wynika z orzecznictwa ETS, w takiej sytuacji organ podatkowy będzie miał obowiązek odmówić zastosowania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidujących opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek. Zatem, stosowanie do art. 72 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, zapłacony przez wnioskodawcę podatek od czynności cywilnoprawnych stanowić będzie nadpłatę.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Na wstępie należy nadmienić, iż w przedmiotowej sprawie - jako, że czynność cywilnoprawna została dokonana w 2008 r.- będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. Nr 68 z 2007 r., poz. 450 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r. Jednocześnie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż opis stanu faktycznego oraz sformułowane pytanie odnoszą się jednoznacznie do tegoż podatku.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) i pkt 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają: umowy spółki oraz zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4. Jednocześnie w myśl art. 1 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy, w przypadku umowy spółki, za zmianę umowy spółki uważa się: przekształcenie, podział lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, a podstawę opodatkowania w myśl art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) tej ustawy stanowi przy przekształceniu, podziale lub łączeniu spółek - wartość majątku wniesionego do spółki albo wartość kapitału zakładowego.

Stosownie do art. 6 ust. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych od podstawy opodatkowania, o której mowa w ust. 1 pkt 8, odlicza się:

Stawka pobieranego podatku od czynności cywilnoprawnych określona jest w art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i wynosi 0,5% podstawy opodatkowania.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w 2008 r. nastąpiło połączenie dwóch spółek akcyjnych, w trybie przejęcia przez jedną ze spółek, drugiej spółki. Powyższe przejęcie nastąpiło poprzez przeniesienie wszystkich aktywów i pasywów Spółki Przejmowanej do istniejącej już wcześniej Spółki Przejmującej. Rekompensatą za wkłady w Spółce Przejmowanej było jedynie przyznanie wspólnikom Spółki Przejmowanej udziałów w Spółce Przejmującej. W związku z połączeniem miało miejsce również podwyższenie kapitału zakładowego w Spółce Przejmującej. Wnioskodawca jest następcą prawnym Spółki Przejmującej.

W konsekwencji, jeżeli w wyniku połączenia spółek kapitał zakładowy Spółki Przejmowanej zwiększył się to zgodnie z przepisami prawa podatkowego, dokonanie tej czynności spowodowało powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego, na podstawie art. 10 ust. 2 i ust. 3 ww. ustawy notariusz pobrał podatek od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż podwyższenie kapitału zakładowego Spółki Przejmującej stanowiło zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zmianę umowy spółki i podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. A zatem notariusz właściwie pobrał podatek od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, nie powstała nadpłata w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do stanowiska wnioskodawcy, iż pobranie w 2008 r. podatku od czynności cywilnoprawnych, na podstawie ustawy podatku od czynności cywilnoprawnych, od podwyższenia kapitału zakładowego w wyniku łączenia się spółek było niezgodne z postanowieniem art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG, wyjaśnia się, iż zgodnie z przepisem art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, organ wydający interpretację indywidualną dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego, przez które w myśl art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych. Przepisy wspólnotowe nie stanowią zatem źródła prawa krajowego, dopóki ich treść nie zostanie przeniesiona do krajowego aktu prawnego. Tym samym przepis prawa wspólnotowego nie staje się automatycznie prawem krajowym. To oznacza, iż zasadnym było dokonanie interpretacji przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu, w jakim obowiązywała do końca 2008 r.

Podkreślić należy, iż z postanowień ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązujących do końca 2008 r. jednoznacznie wynika obowiązek opodatkowania tym podatkiem czynności zaistniałych w stanie faktycznym przedstawionym w przedmiotowym wniosku. To przepisy tej właśnie ustawy nakładają na podatników określone prawa i obowiązki. Dopiero nowelizacja ustawy - obowiązująca od dnia 1 stycznia 2009 r., którą zresztą wnioskodawca wskazuje - wyłącza z zakresu opodatkowania tym podatkiem czynności opisane we wniosku.

Wobec tego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę wyroków sądowych należy stwierdzić, że orzeczenia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.