IBPBII/1/436-111/10/AŻ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 7 maja 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 11 maja 2010 r.), uzupełnionym w 28 czerwca 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku zapłaty podatku od transakcji nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 maja 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku zapłaty podatku od transakcji nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej. W związku z brakiem formalnym, pismem z dnia 15 czerwca 2010 r. Znak: IBPBI/1/436-111/10/AŻ wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 28 czerwca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nabyła na mocy postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku żona zmarłego członka i jego synowie. Nie dokonali oni działu spadku stąd też wszyscy są współwłaścicielami. Od wielu lat pomimo wyroków sądowych nie płacą należności za mieszkanie z tytułu opłat eksploatacyjnych, nadto zadłużeni są w różnych instytucjach w tym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Egzekucja komornicza nie daje efektów. Zadłużenie wkrótce przekroczy wysokość wkładu na mieszkanie. W tej sytuacji spółdzielnia (wnioskodawca) uzyskała wyrok Sądu zezwalający na sprzedaż licytacyjną mieszkania. Pierwsza licytacja nie doszła do skutku ze względu na brak nabywców (mieszkanie z lokatorami). Spółdzielnia Mieszkaniowa (wnioskodawca) pragnie nabyć spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu po drugiej licytacji (o ile okaże się ona bezskuteczna), która to licytacja zostanie wkrótce przeprowadzona przez Komornika Sądowego pod nadzorem Sądu Rejonowego. Podstawą prawną takiego nabycia jest art. 984 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego. Spółdzielnia pragnie w tym celu uzyskać postanowienie Sądu o przysądzeniu własności, które zgodnie z art. 999 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego przeniesie własność na nabywcę. Następnie Spółdzielnia będzie musiała przeprowadzić eksmisję osób zajmujących ten lokal a potem zorganizować przetarg. Przedmiotem przetargu będzie już prawo odrębnej własności do lokalu będącego obecnie przedmiotem egzekucji. Spółdzielnia pomimo tego, że mieszkanie jest zadłużone będzie musiała uiścić cenę licytacyjną ze względu na występowanie innych jeszcze wierzycieli, których należności mają pierwszeństwo w zaspokojeniu zgodnie z art. 1025 Kodeksu postępowania cywilnego. W efekcie Spółdzielnia zgłosi swoją wierzytelność do potrącenia, ale zgodnie z art. 1036 Kodeksu postępowania cywilnego może się okazać, iż z zapłaconej ceny nabycia nie uzyska dla siebie żadnej kwoty bądź będzie to kwota minimalna.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przez Spółdzielnię Mieszkaniową na podstawie postanowienia Sądu wydanego w toku postępowania egzekucyjnego o przysądzeniu własności - podlega podatkowi od czynności cywilnych.

W ocenie Spółdzielni nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w postępowaniu egzekucyjnym jest zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wynikająca z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) zasada stanowi, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w tym katalogu. W art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy wymienione zostały umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy podatkowi temu podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności cywilnoprawne wymienione w punktach 1 i 2. Dyspozycja zawarta w art. 1 ust. 2 przedmiotowej ustawy stanowi, że ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o czynnościach cywilnoprawnych, przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 2 i 3. Zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Użyte w przepisach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pojęcie rzeczy należy interpretować zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który w art. 45 stanowi, iż rzeczami są tylko przedmioty materialne. Dzielą się one na nieruchomości (gruntowe, budynkowe, lokalowe) i ruchomości. Ww. postępowania są m.in. regulowane przepisami ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.). Wymogi niezbędne dla wydania przez sąd postanowienia o przysądzeniu własności określa przepis art. 998 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego zgodnie, z którym po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowieniu o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa Sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest także tytułem egzekucyjnym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości (art. 999 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego). Wnioskodawca wskazał, iż odnosząc się do wyżej przywołanych przepisów zarówno prawa podatkowego, cywilnego jak i prawa w postępowaniu cywilnym należy stwierdzić, że przysądzenie własności w drodze licytacji (egzekucji) sądowej na podstawie prawomocnego postanowienia sądu nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Wynikająca z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) zasada stanowi, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w tym katalogu. W art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy wymienione zostały umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy zakresowi przedmiotowemu ustawy podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w punktach 1 lub 2. Dyspozycja zawarta w art. 1 ust. 2 przedmiotowej ustawy stanowi, że ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o czynnościach cywilnoprawnych, przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.

Zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym.

Użyte w przepisach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pojęcie rzeczy należy interpretować zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który w art. 45 stanowi, iż rzeczami są tylko przedmioty materialne. Dzielą się one na nieruchomości (gruntowe, budynkowe, lokalowe) i ruchomości. Kodeks cywilny w art. 46 precyzuje również, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. W związku z tym, że Kodeks cywilny nie zawiera definicji rzeczy ruchomych, przyjmuje się, że rzeczami ruchomymi są przedmioty materialne nie będące nieruchomościami.

Natomiast spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego należy do ograniczonych praw rzeczowych, o których mowa w art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego. Cechą charakterystyczną ograniczonych praw rzeczowych jest to, że są to prawa związane z rzeczą - w przypadku przedmiotowego prawa - z nieruchomością.

Szczegółowe unormowania dotyczące spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zawarte są w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.). Zgodnie z art. 17² ust. 1 tej ustawy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji.

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca zamierza nabyć spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu na podstawie postanowienia Sądu wydanego w toku postępowania egzekucyjnego o przysądzeniu własności.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w postępowaniu egzekucyjnym, na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych kwalifikowane jest jako sprzedaż prawa majątkowego, a nie jako sprzedaż rzeczy i z tej przyczyny podlega temu podatkowi na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem z tytułu ww. czynności stosownie do regulacji art. 3 ust. 1 pkt 3 i art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu i ciąży na kupującym. W konsekwencji podstawą opodatkowania zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest wartość rynkowa przedmiotowego prawa majątkowego. Natomiast stawka podatku stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy wynosi 2%.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że tylko licytacyjna sprzedaż lokalu mieszkalnego, co do którego spółdzielnia mieszkaniowa ustanowiła odrębną własność, jako sprzedaż rzeczy (nieruchomości), jest z mocy art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Ze zwolnienia tego nie korzysta natomiast licytacyjna sprzedaż spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, gdyż przedmiotem zbycia jest tu prawo, a nie rzecz. Tym samym wnioskodawca na mocy art. 10 ust. 1 ww. ustawy jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała